Huấn luyện đại bàng săn mồi ở Mông Cổ

Đầu tháng 10 hàng năm là thời gian diễn ra lễ hội dành cho những người huấn luyện đại bàng săn mồi ở Bayan Olgii - một trong những vùng đất xa xôi hẻo lánh nhất thế giới.

Người Kazakh huấn luyện đại bàng săn mồi. Nguồn: WASHINGTON POST

Bao quanh bởi dãy núi Altai hùng vĩ, những đỉnh núi phủ tuyết trắng xóa có độ cao trên 4.000m, tỉnh Bayan Olgii, Mông Cổ là nơi tập trung nhiều người huấn luyện đại bàng săn mồi, phần lớn là người Kazakh. Họ là bộ lạc du mục vẫn giữ lối sống khác xa với thế giới hiện đại, sống trong lều, chăn nuôi gia súc, giữ ấm bằng áo lông thú và đi săn trên lưng ngựa.

Huấn luyện đại bàng là một nét truyền thống độc đáo tồn tại 4.000 năm, được người Kazakh gìn giữ và truyền lại cho con cháu trong gia đình. Để huấn luyện được một con đại bàng đòi hỏi quá trình đào tạo bài bản trong nhiều năm. Những con đại bàng nhỏ được mang về và không cho ăn mồi, dần dần được tập ăn thức ăn từ người huấn luyện. Đại bàng bị che mắt bằng một chiếc mũ chụp trong thời gian dài để giữ bình tĩnh và phụ thuộc vào người chủ. Họ phải đối xử tôn trọng và nhẹ nhàng, không được la hét hay ngược đãi làm chúng hoảng sợ, bởi khi đó, chúng sẽ bay đi và không quay lại. Người huấn luyện còn trò chuyện thường xuyên để đại bàng quen với giọng nói của mình.

Mối liên kết giữa những thợ săn và đại bàng rất mạnh mẽ. Đại bàng có tính độc lập rất cao nên cần phải tạo sự tin tưởng. Biklolat, một người thợ săn ở Bayan Olgii cho biết, huấn luyện từ nhỏ để chúng nhận biết, không làm bị thương trẻ em và gia súc, những con lớn hơn sẽ có bản năng săn mồi tốt và chim mái thường đi săn tốt hơn bởi chúng hiếu chiến và nặng hơn so với chim trống.

Khi được huấn luyện thuần thục, thợ săn mang đại bàng lên một sườn núi cao, nơi có tầm nhìn bao quát xung quanh. Khi quan sát thấy con mồi họ lấy chiếc mũ ra khỏi đầu chúng và chỉ về phía con mồi. Đại bàng theo bản năng, biết phải làm gì sau đó. Hầu hết các cuộc đi săn diễn ra suốt mùa đông, những thời gian còn lại trong năm, thợ săn vẫn đặt một số thức ăn ở xa để tập cho con vật luôn nhạy bén.

Đại bàng trưởng thành có sải cánh dài trên 2m và bộ vuốt sắt nhọn, vũ khí lợi hại có thể bắt cả những con mồi to lớn hơn chúng như chó sói, báo tuyết. Mối quan hệ giữa đại bàng và thợ săn thường kéo dài 6-8 năm, sau đó họ trả chúng về với tự nhiên để sinh sản. Trước đây chỉ có con trai trong gia đình được dạy cách huấn luyện đại bàng, nhưng hiện tại các bé gái cũng có thể trở thành một huấn luyện viên.

Tuần lễ đầu tiên của tháng 10 hàng năm, lễ hội đại bàng săn mồi (The Golden Eagle Festival) diễn ra ở tỉnh Bayan Olgii thu hút khoảng 70 người huấn luyện cùng những con đại bàng xuất sắc của mình. Thời gian này là lý tưởng nhất bởi con mồi rất dễ quan sát giữa vùng tuyết trắng xóa. Ngoài các cuộc thi để nhằm trình diễn kỹ thuật, sự nhanh nhẹn và chính xác của những con đại bàng, họ còn tham gia vào các trò chơi dân gian, diễu hành ở quảng trường, ca múa, tham gia diễn kịch… Lễ hội này là một trải nghiệm ấn tượng không thể bỏ qua khi du lịch đến Mông Cổ.

THIÊN NGỌC (tổng hợp từ BBC, Daily mail)