May kimono từ vải nhuộm bùn

Trên một hòn đảo nhỏ ngoài khơi bờ biển Okinawa, Nhật Bản là nơi người ta làm ra những bộ kimono quý giá bằng cách sử dụng một nguyên liệu nhuộm vải khác thường là bùn.

Sau khi nhuộm đỏ bằng cây te-chi, vải được nhúng trực tiếp vào ao bùn trên đảo để tạo màu đen tuyền.

Kimono là trang phục truyền thống mang tính biểu tượng, không thể thay thế trong văn hóa Nhật. Kiểu dáng của kimono không thay đổi sau nhiều năm nên sự khác biệt về chất liệu và hoa văn là điểm nhấn tạo nên phong cách và sự đa dạng của trang phục. Trên đảo Amami Oshima, có hơn 500 người dân còn tham gia sản xuất loại vải đặc biệt được nhuộm từ bùn (gọi là Oshima Tsumugi). Đây được xem là một trong những loại vải quý và cao cấp, hầu hết dùng để may kimono. Nhiều người nói rằng, loại vải này đã có từ 1.300 năm trước, nổi tiếng bởi những hoa văn tinh xảo, đa dạng. Những thiết kế hoa văn đời đầu chủ yếu lấy cảm hứng từ thiên nhiên, hầu hết là hoa và cây cỏ.

Màu nhuộm sợi vải này có nguồn gốc tự nhiên và được làm ngay trên đảo. Ở giai đoạn đầu tiên, mọi người thu gom cây te-chi (một loại cây bụi mọc nhiều trên núi Oshima), cắt nhỏ và nấu trong nồi lớn để thu chất nhuộm có màu đỏ. Để sợi ngấm chất nhuộm thật kỹ, người thợ lặp đi lặp lại thao tác nhúng và nhào chúng trong hỗn hợp này 20-30 lần. Tấm sợi thô thấm màu nhuộm sẽ được treo lên phơi khô, lúc này từ màu trắng chuyển sang màu đỏ rượu vang. Sau đó, mang đi nhúng trực tiếp vào các ao bùn để nhuộm lần 2. Phản ứng hóa học xảy ra khi chất nhuộm đỏ ban đầu phản ứng với loại bùn giàu khoáng chất và chuyển thành màu đen. Phần lớn các công đoạn thực hiện bằng tay nên chỉ đánh giá được chất lượng màu sắc bằng cảm giác của người thợ.

Ngoài cách nhuộm đặc biệt, sợi thô phải làm từ tơ lụa 100%. Nhìn từ xa bề mặt vải khá trơn, nhẵn nhưng nếu nhìn gần hơn thì những hoa văn nổi rõ và rất tinh xảo. Màu đen của vải có thể giữ nguyên qua 2-3 thế hệ. Chất vải mềm và ấm, đặc biệt là rất nhẹ nên những tấm áo kimono làm từ vải nhuộm bùn được đánh giá là một trong những loại cao cấp nhất. Hiện nay, ngoài áo kimono các cửa hàng còn bán khăn tay, ví tiền làm từ vải này. Những người thợ thuộc thế hệ sau còn tìm tòi làm quần jean, áo thun từ vải nhuộm bùn cho phù hợp với hơi hướng thời trang hiện đại, để nhiều người trẻ tuổi biết đến phương pháp nhuộm truyền thống này.

THIÊN NGỌC (tổng hợp từ BBC, Great big story)