Nghề chạm khắc xương ở Ấn Độ

Chạm khắc xương là một loại hình nghệ thuật phổ biến vào khoảng thế kỷ 16 trong hoàng gia Ấn Độ. Gần đây, thị trường thu hẹp và khan hiếm nguyên liệu khiến số lượng thợ điêu khắc bỏ nghề tăng lên và nơi sản xuất dần ít đi.

Các chi tiết trang trí tinh xảo của một món đồ thủ công chạm khắc xương. Nguồn: HINDUSTAN TIMES

Lucknow là một trong những ngôi làng ở Ấn Độ còn lưu giữ nghề thủ công và có nghệ nhân ở nhiều lứa tuổi khác nhau vẫn trụ lại với nghề. Ngày nay, nguồn nguyên liệu chủ yếu để chạm khắc xương là các đầu mối bán thịt. Xương dùng được chủ yếu là xương trâu, xương lạc đà. Người ta mua về phân loại xương thô và gọt đẽo cho mỏng, bề mặt xương phẳng, loại bỏ phần thừa mới có vật liệu đầu vào có thể tạo hình được. Sau đó, người thợ nấu xương với thuốc muối (baking soda) để loại bỏ dầu thừa trong 3 tiếng, hong khô và ghép các mảnh nhỏ thành các mảnh lớn hơn bằng keo dán để thuận lợi cho việc tạo hình. Công đoạn trang trí lên bề mặt xương là khoan từng cái lỗ hình tròn hoặc hình quả trám nhỏ xíu xuyên qua mảnh xương. Ở công đoạn này có máy móc trợ giúp thay vì phải đục từng lỗ bằng tay rất tốn thời gian. Sau khi trang trí xong, người ta làm sạch xương lần nữa và phơi dưới nắng mặt trời hoặc hong khô bằng đèn để làm trắng xương trong 6 tiếng nữa, cuối cùng đánh bóng các mảnh xương và ghép lại thành các đồ vật theo ý muốn như chụp đèn, hộp đựng trang sức các đồ nội thất khác có hình dáng độc đáo, màu trắng và hoa văn đặc trưng tinh xảo.

Ông Jaladuddin có thâm niên làm nghề chạm khắc xương khoảng 50 năm cho biết: Hiện nay đa số các món đồ từ xương chạm khắc được xuất khẩu, giá trung bình đồ trang trí nội thất từ xương khoảng 200 USD. Giá tiền do kích thước và loại xương quyết định. Có lần một chiếc hộp từ xương lạc đà được các nhà sưu tầm trả với giá hơn 1.000 USD. Tuy giá khá cao nhưng nguyên liệu khan hiếm và ngày càng đắt đỏ, ít lớp dạy nghề hơn trước khiến việc kinh doanh và sản xuất các loại đồ thủ công chạm khắc từ xương giảm tới 70% trong khoảng 10 năm trở lại đây.

T.NGỌC (Business Insider Today)