Nghệ nhân dệt tơ biển ở Italia

Một gia đình ở Italia sở hữu bí quyết tạo nên những tấm vải đặc biệt làm từ tơ của loài trai vùng biển Địa Trung Hải được truyền lại hơn 1.000 năm qua.

Bà Vigo dệt một tấm vải nhỏ từ tơ biển bằng tay. Nguồn: BBC

Sống tại hòn đảo nhỏ Sardinia thuộc quần đảo Sant’Antioco, Italia, bà Chiara Vigo là người cuối cùng trong dòng họ Vigo biết cách đi thu sợi, nhuộm và dệt tơ biển thành những mảnh vải có ánh vàng lấp lánh. Để thu được tơ biển bà Vigo lặn sâu 15m ở các khu vịnh biển và đầm phá phủ đầy cây cỏ. Sử dụng một con dao nhỏ, bà cẩn thận cạo lấy phần sợi mỏng hình thành phía dưới của những con trai Pinna nobilis - một loại trai có kích thước khá lớn. Để thu được 30g sợi sử dụng được bà phải lặn khoảng 100 lần.

Từ sợi thô đến lúc lên khung dệt còn nhiều công đoạn khó khăn không kém gì thu sợi. Sợi thô được ngâm trong nước ngọt khoảng 25 ngày để làm sạch muối, cứ 3 giờ lại thay nước một lần. Sợi được phơi khô và làm sạch bằng bàn chải. Công đoạn khó nhất là tách từng sợi riêng biệt từ một mớ sợi thô hỗn độn. Loại tơ này mỏng hơn sợi tóc 3 lần nên phải nhìn qua kính lúp và vuốt từng sợi bằng nhíp. Nhuộm là công đoạn quan trọng để hoàn thiện thành phẩm, tơ được ngâm trong hỗn hợp bí mật gồm chanh, một số gia vị và 15 loại tảo khác nhau. Một lát sau, sợi trở nên đàn hồi và lấp lánh khi dưới ánh mặt trời. Trông đơn giản nhưng một tấm vải từ tơ này có kích thước 50 x 60cm nặng chỉ 2g mất đến 6 năm để hoàn thành.

Gia đình Vigo còn có 140 loại họa tiết khác nhau để dệt trang trí và 8 trong số đó chỉ được truyền miệng. Không biết chính xác bằng cách nào và tại sao những phụ nữ trong gia đình này bắt đầu dệt vải, chỉ biết rằng nó được truyền lại hơn 1.000 năm qua. Theo truyền thống chỉ được truyền lại bí quyết cho con gái út. Vigo được bà ngoại dạy cách lặn biển lấy tơ khi mới 3 tuổi. Đến nay, bà được coi là nghệ nhân duy nhất trong gia đình. Không chỉ thuần thục các công đoạn làm vải sau 50 năm hành nghề, Vigo còn có một kiến thức rộng về 124 loại nước nhuộm tự nhiên từ trái cây, hoa và vỏ sò.

Giống như thế hệ đi trước, bà Vigo không bao giờ bán tác phẩm của mình. Bởi “lời thề của biển” ràng buộc tất cả các nghệ nhân không bao giờ được mua bán vải từ tơ biển nên các mảnh vải chỉ dùng để tặng. Dù là nghệ nhân nhưng Vigo không lưu lại một tác phẩm nào của mình mà gửi tặng đến các bảo tàng trên thế giới, như bảo tàng Louvre (Pháp), Bảo tàng Anh và Vatican. Vigo từng tặng tác phẩm cho Giáo hoàng Benedict XVI và nữ hoàng Đan Mạch. Bà còn tặng cho những cặp đôi mới cưới, phụ nữ, trẻ em… Một doanh nhân người Nhật từng ngỏ ý mua lại một tác phẩm nổi tiếng của bà có kích thước 45 x 45cm với giá 2.5 triệu euro nhưng bà kiên quyết từ chối. Theo bà, tơ biển là một món quà tự nhiên, không phải dành riêng cho cá nhân mà cho tất cả mọi người.

THIÊN NGỌC (theo BBC)