Thành phố bùn lớn nhất thế giới

Chan Chan là thành phố lớn nhất thuộc thời kỳ tiền Columbus có cấu trúc làm hoàn toàn từ bùn.

Những kiến trúc độc đáo còn lại của thành phố Chan Chan, vương quốc Chimu. Nguồn: AMUSING PLANET

Thành phố Chan Chan thuộc vương quốc Chimu, được xây dựng vào năm 850 và bị đế quốc Inca xâm chiếm vào năm 1470, là một trong những thành phố có kiến trúc đặc biệt mà hiện nay người ta có thể tìm thấy những gì còn sót lại của nó ở thành phố Trujillo của Peru 5km. Chan trong tên gọi của thành phố có nghĩa là mặt trời.

Thành phố trải rộng trên diện tích 20km2, cùng với khu vực trung tâm rộng 6km2, từng là nơi ở của khoảng 60.000 dân cư. Kiến trúc thành phố phản ánh trật tự xã hội, kinh tế chặt chẽ của vương quốc Chimu. Khu vực trung tâm là một phức hợp 9 thành có cấu trúc hình chữ nhật, giới hạn bởi các bức tường dày và cao từ 9-18m. Bên trong là các khu cung điện, đền thờ, khu nhà ở, nhà kho… bố trí theo không gian mở. Toàn bộ thành phố, từ những ngôi đền lớn tới những khu nhà cao nhất đều được làm từ những viên gạch bùn và được phơi khô dưới nắng. Các bức phù điêu, chi tiết điêu khắc trang trí được chạm trổ lên hầu hết các bức tường trong thành phố. Ngoài ra, còn có 32 khu vực nhỏ hơn và 4 khu sản xuất tập trung vào những ngành chính là sản xuất đồ gỗ, dệt, chế tác kim loại. Khu vực ở xa hơn được dùng để phát triển nông nghiệp. Vào thời đó họ xây dựng được hệ thống tưới tiêu tương đối phức tạp phục vụ nông nghiệp và hệ thống kênh dài khoảng 80km cung cấp nước cho toàn thành phố Chan Chan. Những gì còn sót lại cho thấy thành phố có hệ thống phân cấp rõ ràng với trung tâm đô thị được cung cấp sản phẩm sản xuất công nghiệp từ khu vực ngoại thành và nông sản từ các khu đất nông nghiệp phía ngoài.

Chan Chan tọa lạc tại vùng sa mạc ven biển, nơi có lượng mưa trung bình năm khá thấp và không khí khô nên các cấu trúc đất bùn của thành phố còn tồn tại cho đến ngày nay. Vì những thay đổi bất thường của thời tiết khu vực nên hiện nay kiến trúc của Chan Chan đang bị đe dọa, nhất là những cơn mưa lớn xuất hiện nhiều hơn làm tỉ lệ xói mòn ở khu vực này tăng lên dù các nhà khảo cổ đang nỗ lực để bảo tồn. Những chiếc lều tạm được dựng lên để bảo vệ phần kiến trúc còn lại khỏi nước mưa. Nhưng về lâu dài bấy nhiêu vẫn chưa đủ để bảo vệ tàn tích của thành phố bùn lớn nhất vương quốc Chimu.

THIÊN NGỌC (theo Amusing Planet, Acient Origins)