Điểm tin sáng 1-11: Khoảng 10-15% ca đột quỵ toàn cầu xảy ra ở người dưới 45 tuổi

Cùng những tin tức khác, mời Quý độc giả theo dõi: Số lượt khám bệnh nhiễm trùng lây qua đường tình dục của trẻ vị thành niên tăng qua các năm; Nhiều người tìm đến AI để trị liệu sức khỏe tâm thần; Lần đầu ghi nhận H5N1 trên heo ở Mỹ; “Gấu nước” tạo cảm hứng để các nhà khoa học khám phá sự bất tử dành cho con người.

Khoảng 10-15% ca đột quỵ toàn cầu xảy ra ở người dưới 45 tuổi

Design: BẢO NAM

Năm 2023, Bộ Y tế ghi nhận khoảng 5-7% số ca đột quỵ là người dưới 45 tuổi. Ở các thành phố lớn như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh (TP. HCM), tỷ lệ này còn cao hơn, liên quan lối sống và áp lực công việc trong môi trường đô thị hóa. Tỷ lệ đột quỵ ở người trẻ tuổi trung bình tăng khoảng 2% mỗi năm, trong đó nam nhiều gấp 4 lần nữ.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng ghi nhận đột quỵ không còn là căn bệnh của người già và phổ biến từ tuổi 60 như trước.

Khoảng 10-15% ca đột quỵ trên toàn thế giới xảy ra ở người dưới 45 tuổi, rất đáng báo động.

Tình trạng tương tự đối với bệnh nhân ung thư. Bình quân cứ 100.000 người Việt có 159 ca được chẩn đoán mắc mới ung thư và 106 trường hợp tử vong. Ngoài ung thư gan, phổi, các bệnh viện tiếp nhận nhiều trường hợp ung thư vú ở tuổi thanh niên - bệnh trước đây thường gặp ở tuổi trung niên. Bệnh viện Bạch Mai thực hiện khoảng 2.000 ca nội soi đường tiêu hóa mỗi ngày, trong đó khoảng 20% bệnh nhân bị viêm loét dạ dày và khoảng 1-2% trường hợp ung thư dạ dày, nhiều bệnh nhân mới 20, 30 tuổi.

Số người trẻ mắc bệnh tim mạch ngày càng tăng, từ 11-13% mỗi năm. Nhiều trường hợp 25-35 tuổi bị nhồi máu cơ tim, suy tim...Viện Tim mạch Quốc gia Việt Nam ghi nhận 3.500-4.000 trường hợp can thiệp tim mạch, trong đó 15-17% là bệnh nhân dưới 40 tuổi.

Tăng huyết áp - căn bệnh được coi kẻ giết người thầm lặng - cũng ngày càng trẻ hóa, trong đó tỷ lệ người bệnh tăng huyết áp dưới 30 tuổi chiếm đến 10-15%, theo PGS.TS Nguyễn Hoài Nam, Chủ tịch Hội tĩnh mạch học TP HCM, giảng viên Đại học Y Dược TP HCM.

Số lượt khám bệnh nhiễm trùng lây qua đường tình dục của trẻ vị thành niên tăng qua các năm

Theo thông tin của Bệnh viện Da liễu (TP.HCM), số lượt khám bệnh nhiễm trùng lây qua đường tình dục của trẻ vị thành niên tăng nhanh qua các năm. Cụ thể năm 2021 bệnh viện tiếp nhận 1.000 lượt thăm khám, 2022 là 1.883 lượt và năm 2023 là 2.437 lượt. Như vậy, số lượt khám năm 2023 đã tăng đến 59% so với năm 2021.

Hàng loạt trường hợp đáng lưu ý. Điển hình như trường hợp cậu thiếu niên 16 tuổi, người nhà đưa đến Bệnh viện Da liễu (TP.HCM) thăm khám trong tình trạng tiết dịch niệu đạo trắng đục. Qua thăm khám và xét nghiệm các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân mắc bệnh lậu.

Theo lời kể của bệnh nhân, do tò mò về tình dục, được bạn bè rủ đi massage, sau đó có quan hệ trực tiếp bằng đường miệng vì nghĩ dùng miệng sẽ không lây truyền bệnh lây truyền qua đường tình dục. Sau vài tuần thì xuất hiện triệu chứng trên, cậu bé quá lo sợ mới báo gia đình đưa đi thăm khám.

Nhiều người tìm đến AI để trị liệu sức khỏe tâm thần

Minh họa: PHÚC HƯNG

Theo Washington Post, những người lo âu, trầm cảm hay đơn giản là cô đơn nhưng không thể tìm thấy hoặc không đủ tiền để gặp một chuyên gia trị liệu đang quay sang sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI).

Tuy nhiên, một số nhà nghiên cứu lo lắng về việc người dùng đặt niềm tin vào các ứng dụng chưa được kiểm chứng, không được Cục Quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ xem xét về độ an toàn và hiệu quả, không được thiết kế để bảo vệ thông tin sức khỏe cá nhân, và có thể đưa ra phản hồi thiên lệch hoặc không chính xác.

Matteo Malgaroli, một nhà tâm lý học và giáo sư tại Trường Y khoa Grossman, Đại học New York, cảnh báo về việc sử dụng công nghệ chưa được thử nghiệm trong sức khỏe tinh thần mà không có nghiên cứu khoa học đầy đủ để đánh giá rủi ro.

Các ứng dụng AI đang khai thác nhu cầu về sự lo lắng và cần được chăm sóc của con người, với tiềm năng loại bỏ các rào cản chăm sóc như chi phí cao và thiếu người cung cấp dịch vụ.

Một nghiên cứu nổi tiếng năm 2014 cho thấy mọi người sẵn sàng chia sẻ thông tin xấu hổ với một "con người ảo" không phán xét họ. Một nghiên cứu năm 2023 đánh giá phản hồi của chatbot cho các câu hỏi y tế là "thấu cảm hơn đáng kể" so với các câu trả lời của bác sĩ.

Lần đầu ghi nhận H5N1 trên heo ở Mỹ

Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) xác nhận trường hợp cúm gia cầm H5N1 đầu tiên được phát hiện ở một con heo trong trang trại nhỏ tại bang Oregon.

Theo Hãng tin Reuters, heo được xem là vật chủ đặc biệt nguy hiểm đối với sự lây lan của cúm gia cầm, vì chúng có thể đồng thời nhiễm cả vi rút cúm gia cầm và cúm người.

Điều này có thể dẫn đến sự trao đổi gene, hình thành một biến thể mới nguy hiểm hơn và dễ dàng lây sang người.

USDA khẳng định trường hợp mới phát hiện không ảnh hưởng đến nguồn cung thịt heo trong nước và nguy cơ cúm gia cầm lây lan sang cộng đồng vẫn ở mức thấp.

Trong quá khứ, heo từng là nguồn gốc của đại dịch cúm H1N1 trong giai đoạn 2009-2010 và có thể liên quan đến các đợt dịch khác, theo ông Richard Webby - chuyên gia vi rút học tại Bệnh viện Trẻ em St. Jude.

Kể từ năm 2022, cúm gia cầm đã quét sạch hơn 100 triệu con gia cầm trong đợt dịch tồi tệ nhất từ trước đến nay tại Mỹ.

“Gấu nước” tạo cảm hứng để các nhà khoa học khám phá sự bất tử dành cho con người

Một loài tardigrade (gấu nước) mới được phát hiện đang giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn điều gì khiến sinh vật 8 chân tí hon này có khả năng chống chịu bức xạ phi thường.

Tardigrade, còn gọi là gấu nước, từ lâu đã khiến giới khoa học say mê bởi khả năng tồn tại trong điều kiện khắc nghiệt, bao gồm cả mức bức xạ cao gấp gần 1.000 lần liều gây tử vong cho con người. Trong số khoảng 1.500 loài tardigrade đã biết, chỉ một số ít được nghiên cứu kỹ.

Giờ đây, các nhà khoa học đã giải mã bộ gene của một loài mới và hé lộ cơ chế phân tử tạo nên sức bền phi thường của sinh vật này.

Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Science ngày 24-10 đã xác định hàng nghìn gene tardigrade hoạt động mạnh mẽ hơn khi tiếp xúc với bức xạ.

Những quá trình này cho thấy một hệ thống phòng thủ tinh vi, vừa bảo vệ DNA khỏi tổn thương do bức xạ, vừa sửa chữa các đứt gãy nếu xảy ra.

Các tác giả hy vọng những hiểu biết này có thể được ứng dụng để bảo vệ phi hành gia khỏi bức xạ trong các nhiệm vụ vũ trụ, xử lý ô nhiễm hạt nhân hoặc cải thiện điều trị ung thư.

Bảo Nam tổng hợp