Thứ Sáu, ngày 22/02/2019 | 08:10
Tôi gặp nghệ nhân Ngô Xuân Nghiệp, thị trấn Mái Dầm, huyện Châu Thành, rất tình cờ trong một chuyến công tác. Đã 84 tuổi, trải qua nhiều thăng trầm trong cuộc sống, không làm niềm đam mê nhạc tài tử, cải lương của ông bị mai một. Câu chuyện về cuộc đời ông được gợi lại sau một hớp trà, với đôi mắt nhìn xa thẳm...
Nghệ nhân bên cây violon cũ mà ông rất quý.
Ông sinh ra ở Ninh Thuận, trong một gia đình nông dân, nhưng từ nhỏ, suy nghĩ của ông khác hẳn mọi thành viên trong gia đình, là rất thích nghệ thuật. Niềm đam mê này đã được gia đình vun đắp, ủng hộ, nên ông được biết đến cây đờn cò từ rất sớm. “Sao ông không chọn cây đờn khác, mà là cây đờn cò?”. Tôi hỏi, ông thủng thẳng trả lời: “Đờn nghe buồn, nhưng mà đúng tâm trạng là như chết trong lòng đó. Thấy cây đờn đơn giản mà nói hộ tâm trạng của mình nên tôi mê. Mà đâu chỉ có vậy, tôi còn mê những bài vọng cổ, những bản tài tử sao mà mùi mẫn, ngọt ngào, lay động lòng người. Có lẽ vậy mà khi được những người biết đờn ở quê dạy, tôi cố gắng học từng bài một…”.
Rồi thấy ở quê khó có thể phát huy được, ông đánh bạo vào Sài Gòn tìm người học. Vừa học, vừa nghiên cứu tìm sách vở, rồi dần dần, ngón đờn của ông cũng trở nên điêu luyện. Không chỉ thạo đờn cò, ông còn đờn rất sành sỏi cây guitar phím lõm và violon. Những đoàn cải lương nổi danh những năm 1955 ở Sài Gòn như: Thiên Hương, Kim Chưởng, Dạ Lý Hương… đều trọng dụng tài năng của ông trong suốt một khoảng thời gian. Đây là khoảng thời gian ông hạnh phúc nhất vì được thỏa sức vẫy vùng với niềm đam mê cháy bỏng của chàng thanh niên ngoài 20 tuổi tràn đầy nhiệt huyết. Sau giải phóng, ông về Nhà hát Trần Hữu Trang, vừa đờn, vừa phụ trách dạy cho các nghệ sĩ bài bản vọng cổ, tài tử, trước khi về Cần Thơ tham gia giảng dạy tại Trường Văn hóa Nghệ thuật và đờn cho Đài Truyền hình Cần Thơ mỗi khi có chương trình ca cổ. Ông còn tham gia đờn cho một số đoàn cải lương ở khu vực đồng bằng. Ông cười tươi: “Tính ra, tôi đi khắp nơi, gặp gỡ rất nhiều người. Nghĩ lại cuộc đời mình cũng thỏa rồi”.
Năm 2006, nghỉ hưu, ông mới nghỉ đến việc dừng chân, về thị trấn Mái Dầm để nghỉ ngơi sau một thời gian dài bôn ba. Những người con ông dần lớn lên và hai người con trai cũng đam mê nghệ thuật giống cha, một người đờn rất giỏi cây kìm và guitar phím lõm, nhưng chỉ chọn để giải trí và một người con hiện đang làm diễn viên tại Đoàn ca múa nhạc dân tộc Hậu Giang. Giờ, ông cùng vợ sống với cô con gái, cũng phải buôn bán, chắt chiu chăm chút, nương tựa vào nhau. Thế nhưng ông vẫn chưa bao giờ thấy buồn vì cả đời bôn ba, cuối đời vẫn chưa hết khốn khó. Ông cho rằng, thấy mình còn sức khỏe đến chừng nào là đi đờn phục vụ cho mọi người chừng nấy. Vì thế, từ khi về địa phương, hễ có hội thi, hội diễn tài tử, cần đến ông đờn là ông sẵn lòng. Ông nói: “Đờn cho đỡ nhớ nghề, với lại cũng thấy mình có ích. Vậy thôi…”.
Nhắc đến ông, anh Thái Thanh Tùng, cán bộ văn hóa xã hội thị trấn Mái Dầm, trân trọng: “Mỗi khi địa phương nhờ bác đờn là bác sẵn lòng. Mắt rất yếu, sức khỏe cũng sa sút, nhưng bác vẫn đờn với tất cả nhiệt huyết, làm những người trẻ như tôi thấy kính nể bởi sự nhiệt thành và say nghề”. Cảm nhận của tôi về ông cũng đầy sự trân quý. Cả đời bôn ba, cả đời cống hiến. Giờ gia tài của ông là những tài liệu về tài tử, cải lương, những kỷ vật thời đi đờn và đặc biệt là cây đờn violon ông mua cách đây gần 60 năm… Tuổi cao, sức yếu nhưng ông vẫn lạc quan và mãn nguyện với nghề mình chọn, dù không ít lần thấy buồn vì nhớ lại sự thăng trầm một đời theo nghiệp, một chút tủi vì sự lãng quên…
Ông còn làm tôi ngạc nhiên hơn, khi ông nói, ông còn nhớ rất tốt những bài bản cải lương, tài tử. Giờ, ai muốn học là ông sẵn lòng dạy để họ tiếp tục đờn đúng, đờn hay, để cùng làm cho cải tương, tài tử được gìn giữ và phát huy.
Bài, ảnh: VĨNH TRÀ
05:59 06/11/2024
Cùng những tin tức khác, mời Quý độc giả theo dõi: Cẩn trọng với các cuộc thi trên mạng có yêu cầu mua bán hàng; Miss Universe 2024 và những điều lần đầu xuất hiện trong lịch sử; Huấn luyện chuột để phát hiện động vật hoang dã buôn lậu; Phát hiện hóa thạch nòng nọc khủng long lâu đời nhất thế giới.
05:57 05/11/2024
Cùng những tin tức khác, mời Quý độc giả theo dõi: Bệnh dại bùng phát tại Quảng Nam; Tay vợt số cầu lông nữ số một Việt Nam muốn nghỉ đến hết năm 2024; Bóng đá nữ Triều Tiên lần thứ 2 vô địch World Cup trong năm 2024; 10 sự kiện thời tiết gây hậu quả nặng nề nhất trong 20 năm qua.
07:42 04/11/2024
Ghi đậm dấu ấn trong chuỗi hoạt động Hội ngộ cùng HGTV là 2 gala “Tài tử miệt vườn” và “Tài tử phương Nam”.
05:56 04/11/2024
Cùng những tin tức khác, mời Quý độc giả theo dõi: Ngày hội Văn hóa, Thể thao và Du lịch các dân tộc vùng Đông Bắc; Phát hiện 2 chất cấm trong viên uống giảm cân cấp tốc Tigi Max Plus; Đã tìm ra quán quân “Quý ông hoàn mỹ”; Thi “hoa hậu” mèo đẹp quốc tế.
05:55 03/11/2024
Cùng những tin tức khác, mời Quý độc giả theo dõi: Nét đẹp Lễ Đốt đèn của người Công giáo ở xóm đạo Tha La; Xe máy điện tự lái, tự thân bằng; “Nhà ổ chuột” nhưng có khách đặt thuê đến hết năm; G-Dragon phát hành đĩa đơn solo đầu tiên sau hơn 7 năm.
17:20 02/11/2024
(HGO) - Tại Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh, vừa diễn ra Gala "Tài tử Phương Nam", với sự tranh tài của 8 thí sinh xuất sắc nhất vượt qua hơn 500 thí sinh ở các vòng thi để bước vào đêm gala đặc sắc này.
05:51 02/11/2024
Cùng những tin tức khác, mời Quý độc giả theo dõi: Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam mở cửa đón khách tham quan miễn phí đến hết tháng 12-2024; Vòng chung kết toàn quốc Giải bóng đá công nhân, viên chức Việt Nam 2024; 16 nhà thiết kế tham gia Tuần lễ thời trang quốc tế Việt Nam Thu Đông 2024; Phát hiện tác phẩm của nhà soạn nhạc thiên tài Chopin 100 năm sau ngày mất.
05:57 01/11/2024
Cùng những tin tức khác, mời Quý độc giả theo dõi: Số lượt khám bệnh nhiễm trùng lây qua đường tình dục của trẻ vị thành niên tăng qua các năm; Nhiều người tìm đến AI để trị liệu sức khỏe tâm thần; Lần đầu ghi nhận H5N1 trên heo ở Mỹ; “Gấu nước” tạo cảm hứng để các nhà khoa học khám phá sự bất tử dành cho con người.
05:58 31/10/2024
Mời Quý độc giả theo dõi các tin tức: Quảng bá hình ảnh đất nước, văn hóa, con người Việt Nam tại Mỹ; Gỏi cuốn Việt Nam được yêu thích ở Malaysia; Tiền Giang tổ chức lễ hội đón khách về làng cổ trăm tuổi; Hành trình tại Miss Universe 2024 của Hoa hậu Kỳ Duyên chính thức bắt đầu; Loài động vật nào có nguy cơ ung thư cao hơn những loài khác ?.
15:11 30/10/2024
(HGO) - Trong hai ngày 30 và 31-10, Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh Hậu Giang tổ chức chương trình "Hội ngộ cùng HGTV" với nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ, ẩm thực, trải nghiệm...
05:59 06/11/2024
Cùng những tin tức khác, mời Quý độc giả theo dõi: Cẩn trọng với các cuộc thi trên mạng có yêu cầu mua bán hàng; Miss Universe 2024 và những điều lần đầu xuất hiện trong lịch sử; Huấn luyện chuột để phát hiện động vật hoang dã buôn lậu; Phát hiện hóa thạch nòng nọc khủng long lâu đời nhất thế giới.
17:45 05/11/2024
(HGO) – Chiều ngày 5-11, ông Trần Văn Huyến, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh; ông Đồng Văn Thanh, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh, chủ trì thực hiện quy trình giới thiệu nhân sự kiện toàn chức danh Bí thư Tỉnh ủy nhiệm kỳ 2020-2025.
17:43 05/11/2024
(HG) - Đài Khí tượng Thủy văn tỉnh Hậu Giang cho biết, 3 ngày qua, trong tỉnh Hậu Giang có mưa giông trên diện rộng với lượng mưa vừa và to, lượng mưa trung bình toàn tỉnh dao động từ 25-40mm/ngày,
17:36 05/11/2024
(HG) - Sáng ngày 5-11, UBND tỉnh tổ chức hội nghị trực tuyến với các địa phương trong tỉnh để sơ kết tình hình thực hiện nhiệm phát triển kinh tế - xã hội tháng 10, triển khai nhiệm vụ tháng 11.