Một đời cho âm nhạc !

Nhắc đến NSND Trần Hiếu, những người yêu âm nhạc đều nhớ đến chất giọng nam trầm hiếm có và những sáng tác đi vào lòng nhiều thế hệ. Hơn 70 năm cống hiến cho âm nhạc, ông đã khiến bao thế hệ nghệ sĩ phải nể phục với sức làm việc bền bỉ, bất chấp tuổi tác.

NSND Trần Hiếu và quyển sách ông dành cả đời để viết.

Cả đời dành cho âm nhạc

NSND Trần Hiếu hoạt động nghệ thuật từ năm 10 tuổi, theo đuổi dòng nhạc trữ tình, quê hương, cách mạng với phong cách biểu diễn duyên dáng, hài hước nhưng trữ tình, đầy sâu lắng. Ông trở thành một nhân vật hiếm hoi trong làng âm nhạc Việt suốt hơn 70 năm qua. Những ca khúc gắn liền với tên tuổi ông như: “Con voi”, “Hò kéo pháo”, “Lãnh tụ ca”, “Tôi là Lê Anh Nuôi”, “Anh quân bưu vui tính”… Ông còn đóng vai chính trong nhiều vở nhạc kịch, như “Người tạc tượng”, “Eugene Oneguine”, “Ruồi Trâu”…; đã từng lưu diễn nhiều nước trên thế giới.

 Là người được đào tạo chuyên môn bài bản trong và nước ngoài, nên ngoài là ca sĩ, ông còn tham gia giảng dạy trong rất nhiều năm của các trường đào tạo âm nhạc tại Việt Nam và làm giám khảo nhiều cuộc thi hát. Nhiều học trò từng được ông đào tạo đã thành danh, nối tiếp ông cống hiến cho nền âm nhạc nước nhà.

Nhạc sĩ Trần Hiếu được phong tặng danh hiệu NSND vào năm 1997. Năm 2016, ông được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam xác nhận là NSND cao tuổi nhất vẫn còn biểu diễn trên sân khấu ca nhạc. Trong suốt quá trình giảng dạy, ông có nhiều công trình nghiên cứu về dân ca, giáo trình về nhạc cổ điển, nhạc nhẹ. Mới đây, ở tuổi 86, ông vừa ra mắt quyển sách quý và hiếm, nghiên cứu sâu về sức mạnh của ngôn ngữ trong tiếng hát Việt Nam.

Quyển sách đặc biệt

 “Sức mạnh của ngôn ngữ trong tiếng hát Việt Nam” vừa ra mắt, là quyển sách cuộc đời của NSND Trần Hiếu. Số phận của quyển sách rất đặc biệt. Ông bắt đầu viết những trang đầu tiên từ những năm 1968, đúc kết từ thực tiễn biểu diễn và giảng dạy. Đến năm 1998, sau 30 năm, ông mới cơ bản hoàn thành. Mấy chục năm sau, quyển sách vẫn chỉ là bản thảo, cho đến hơn 2 năm nay, mới được ông cùng những học trò thân thiết hợp sức hoàn chỉnh và phát hành, mong góp chút sức truyền lại tất cả những gì ông biết, cảm nhận cho thế hệ sau.

Sách dày 100 trang, gồm có 2 phần: “Đôi điều về tiếng hát Việt Nam”; “Ngôn ngữ và học thuật”. Nghệ sĩ đã phân tích về vai trò của tiếng hát từ thuở hồng hoang, đến thời kỳ Bắc thuộc, thời kỳ âm nhạc mới Việt Nam, để khẳng định tiếng hát Việt Nam dù bất kỳ giai đoạn nào vẫn luôn là một loại hình nghệ thuật của ngôn ngữ. Nghệ sĩ nhận định về sự tinh tế và ý nhị của ngôn ngữ trong nhạc Việt, trong dân ca, nhạc không lời và trong cấu trúc âm nhạc của người Việt.

Đây là một trong những quyển sách đầu tiên khảo cứu sâu về âm vị học trong tiếng hát Việt Nam, đưa ra các đặc điểm về nguyên âm, phụ âm, đặc điểm về khiếu thưởng thức ca hát của người Việt, tính tượng hình, tượng thanh, tính biến hóa sinh động của việc xử lý âm tiết trong tiếng hát Việt Nam… Đóng góp lớn nhất của NSND Trần Hiếu thể hiện trong cuốn sách là việc ông phân tích sâu về vai trò và ý nghĩa của âm vị học trong tiếng hát Việt Nam. Những nghiên cứu này của ông có giá trị với giới âm nhạc và là một tài liệu tham khảo thú vị.

THẢO HƯƠNG