Bất cập cần tháo gỡ để đảm bảo an toàn thực phẩm

Dù rất nỗ lực với nhiều giải pháp nhằm đảm bảo an toàn thực phẩm trên địa bàn, tuy nhiên, qua quá trình triển khai thực hiện quản lý lĩnh vực này ở từng địa phương đang gặp không ít khó khăn, bất cập.

Truyền thông nâng cao nhận thức cơ sở sản xuất, chế biến, kinh doanh thực phẩm là một trong những giải pháp được đề cập nhằm đảm bảo an toàn thực phẩm.

Xử phạt vi phạm hành chính còn ít

Số cơ sở vi phạm nhiều, nhưng cơ sở bị xử phạt vi phạm hành chính còn ít là thực trạng chung của nhiều địa phương trong thực hiện thanh, kiểm tra về an toàn thực phẩm. Ông Huỳnh Văn Tiền, Phó phòng Y tế huyện Châu Thành, giãi bày: “Những năm qua, hoạt động thanh, kiểm tra về an toàn thực phẩm được duy trì thường xuyên và có những đợt cao điểm trong năm, số cơ sở được thanh, kiểm tra cũng khá nhiều, tuy nhiên, việc xử phạt vi phạm hành chính đối với các cơ sở vi phạm an toàn thực phẩm còn ít. Từ năm 2018 đến nay, huyện đã thanh, kiểm tra trên 1.450 lượt cơ sở, trong đó có 439 cơ sở vi phạm về an toàn thực phẩm, nhưng chỉ có 38 cơ sở bị phạt với tổng số tiền trên 26,9 triệu đồng. Xử phạt số lượng ít là do các cơ sở mắc các lỗi có thể khắc phục được đã hướng dẫn khắc phục ngay nên chưa xử phạt, chỉ nhắc nhở, như mắc các lỗi không mang găng tay, tạp dề, chưa kê cao sản phẩm,... Nguyên nhân số tiền xử phạt ít còn do giá trị hàng hóa thấp nên áp dụng theo khung xử phạt theo quy định thấp. Ngoài ra, địa bàn còn nhiều khu quy hoạch, buôn bán không cố định nên không thể cải thiện điều kiện cơ sở buôn bán được, đây là khó khăn chưa thể khắc phục được”. Tương tự, ở thành phố Ngã Bảy chỉ xử phạt tiền đối với 9 cơ sở vi phạm trong tổng số 253 cơ sở không đạt các yêu cầu về an toàn thực phẩm qua thanh, kiểm tra, con số này được đánh giá còn quá ít.

Không chỉ riêng vấn đề số cơ sở bị xử phạt hạn chế mà một số trường hợp rất khó khăn trong xử lý vi phạm. Ông Nguyễn Minh Đức, Chi cục trưởng Chi cục Quản lý chất lượng nông lâm thủy sản tỉnh, chia sẻ: “Một số vi phạm rất khó xử lý, như các loại cá biển, một số trường hợp dùng ure để ngâm cá, không thể phạt được do trong con cá biển có sản xuất ure nội sinh. Khi test mẫu không thể phân biệt được ure do người bán bỏ vào hay do nội sinh nên không xử lý vi phạm được”. Với tình trạng này, nhiều địa phương khẳng định khó khăn lớn nhất hiện nay là vấn đề ý thức của các cơ sở sản xuất kinh doanh, họ có thể vì lợi nhuận mà làm ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng và nguy cơ ngộ độc thực phẩm luôn thường trực trong mỗi bữa ăn ở các gia đình nếu mua nhằm thực phẩm bẩn.

Vấn đề nguồn nhân lực quản lý về an toàn thực phẩm cũng tác động rất nhiều đến hiệu quả quản lý và mức độ đảm bảo an toàn thực phẩm cho người tiêu dùng. Ông Bạch Nhật Trường, Phó trưởng Phòng Kinh tế, thành phố Ngã Bảy, chia sẻ: “Ở cấp xã, phường lĩnh vực nông nghiệp có tổ kỹ thuật, y tế thì có trạm y tế, riêng ngành công thương không có người quản lý. Theo văn bản chỉ đạo là công chức thống kê phụ trách quản lý, qua thực tế công tác rất khó khăn do chưa đảm bảo chuyên môn, điều kiện công tác không phù hợp. Một số địa phương khi chúng tôi liên hệ hoạt động, thay đổi người thực hiện nhiệm vụ này thường xuyên nên rất khó khăn. Cán bộ không có chuyên môn khi xuống tuyên truyền ký cam kết, tuyên truyền cho cơ sở sẽ không đạt hiệu quả”.

Đây cũng là khó khăn gặp phải ở các địa bàn khác của tỉnh. Ông Huỳnh Văn Tiền, Phó phòng Y tế huyện Châu Thành, cho biết thêm: “Nguồn nhân lực quản lý về an toàn thực phẩm còn thiếu cả tuyến xã và tuyến huyện. Ở tuyến xã cán bộ phụ trách công tác này cũng thường thay đổi. Cán bộ mới nên chưa được đào tạo, bồi dưỡng trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, đặc biệt trong công tác thanh, kiểm tra chuyên ngành, lấy mẫu kiểm nghiệm,… nên sẽ rất khó khăn khi thực hiện quản lý”.

Riêng ở thành phố Ngã Bảy, theo ông Nguyễn Thanh Giang, Phó Giám đốc Sở Y tế: “Bộ máy tổ chức y tế thành phố vừa thay đổi, được sắp xếp lại, thành lập Bệnh viện Đa khoa thành phố Ngã Bảy và Trung tâm Y tế thành phố Ngã Bảy được sáp nhập gồm trung tâm y tế cũ và trung tâm dân số - kế hoạch hóa gia đình, trưởng phòng y tế được điều động về làm giám đốc trung tâm y tế thành phố nên hiện tại, phòng y tế thành phố không có người phụ trách, trong khi ở tuyến huyện, thị, thành, phòng y tế chịu trách nhiệm thường trực tổng hợp chung về hoạt động an toàn thực phẩm trên địa bàn. Đây là điểm khó trong quản lý an toàn thực phẩm của thành phố Ngã Bảy”.

Xử lý nghiêm vi phạm

Trước thực trạng và những khó khăn trong hoạt động thanh, kiểm tra về an toàn thực phẩm thời gian qua, nhiều địa phương chỉ đạo thực hiện nghiêm hơn công tác này nhằm đảm bảo an toàn thực phẩm cho người dân. Ông Đỗ Văn Lô, Phó Chủ tịch UBND huyện Châu Thành, nhấn mạnh: “Cần tăng cường kiểm tra và xử lý vi phạm đảm bảo mang tính răn đe nhằm bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng. Nếu cơ sở nào không đảm bảo các quy định về an toàn thực phẩm kiên quyết xử lý theo quy định của pháp luật. Bên cạnh đó, cũng phải tăng cường tuyên truyền, vận động, làm sao các cơ sở có ý thức, có trách nhiệm trong thực hiện đảm bảo an toàn thực phẩm. Có tuyên truyền cao điểm, tuyên truyền thường xuyên. Chúng tôi sẽ chỉ đạo cụ thể Đài Truyền thanh huyện tuyên truyền theo chiều rộng, các ngành, hội, đoàn thể tuyên truyền theo chiều sâu. Thường xuyên rà soát, kiện toàn ban chỉ đạo từ huyện đến các xã, thị trấn để làm sao đủ nguồn lực, kịp thời tăng hiệu quả lãnh đạo, chỉ đạo về công tác này”.

 Song song đó, cần phát huy những mô hình hiệu quả, những cách làm hay để sản xuất, chế biến, kinh doanh thực phẩm an toàn. Ông Nguyễn Văn Trương, Phó phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Châu Thành, cho biết: “Hàng năm, ngành đều phối hợp với các ngành có liên quan thanh, kiểm tra liên ngành về an toàn thực phẩm. Tích cực tuyên truyền trong hộ sản xuất, kinh doanh, trồng trọt, chăn nuôi,… không sử dụng thuốc cấm, đảm bảo thời gian cách ly khi sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, thực hiện cho ký cam kết đảm bảo an toàn thực phẩm đối với 100% hộ, các hợp tác xã đều sản xuất an toàn. Chúng tôi sẽ tiếp tục duy trì và cập nhật, theo dõi thường xuyên hàng năm. Khuyến khích, hỗ trợ sản xuất theo hướng xuất khẩu, theo chuỗi an toàn. Chẳng hạn với các hộ dân nuôi cá bè ở xã Đông Phú đang duy trì phối hợp kiểm tra chất cấm trong cơ thể cá trước khi xuất bán, hướng dẫn hộ dân sản xuất theo hướng an toàn”. Theo ông Trương đây là những cách làm cần được nhân rộng.

Bài, ảnh: HỒNG DIỄM