Đề xuất giải pháp đảm bảo nguồn nước ngọt phục vụ người dân

Đề xuất giải pháp đảm bảo nguồn nước ngọt phục vụ người dân.mp3

Đảm bảo nguồn nước ngọt phục vụ cho sản xuất và sinh hoạt trên địa bàn tỉnh Hậu Giang là vấn đề cấp thiết đã được khoa học và công nghệ vào cuộc giải quyết.

Cần đảm bảo nguồn nước để phục vụ sản xuất và sinh hoạt trên địa bàn tỉnh.

Nước ngọt - khơi nguồn sự sống

Là vùng đất trù phú, mỗi năm, đồng bằng sông Cửu Long cung cấp khoảng 50% sản lượng lúa, hơn 70% sản lượng trái cây và 60-65% sản lượng thủy sản của cả nước. Tuy giàu tiềm năng, nhưng nơi đây vẫn còn tồn tại những vấn đề liên quan đến nước như: lũ lụt, hạn hán, xâm nhập mặn, ô nhiễm nguồn nước,… Cùng với các tác động ở thượng nguồn sông Mê Kông và diễn biến thời tiết cực đoan, nỗi lo thiếu nước ngọt phục vụ sản xuất và sinh hoạt đang ngày càng gia tăng.

Nằm ở vị trí trung tâm của vùng đồng bằng sông Cửu Long, chịu ảnh hưởng của cả hai chế độ thủy triều biển Đông và biển Tây, Hậu Giang là tỉnh dễ bị xâm nhập mặn và thiếu nguồn nước ngọt, đặc biệt là trong những tháng mùa khô, gây ảnh hưởng đến sản xuất và sinh hoạt của người dân. Ông Trần Minh Hiền, ở ấp 7, xã Vĩnh Viễn A, huyện Long Mỹ, cho biết: “Mỗi năm, tới mùa hạn là tôi lại lo không có nước tưới cho vườn quýt của mình. Dù đã có đê bao nhưng tôi vẫn phải tìm cách trữ nước ngọt để dành tưới”.

Để giải quyết vấn đề trên, năm 2021, Hậu Giang đã phê duyệt triển khai nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp tỉnh “Tiềm năng, giải pháp quản lý nước ngọt phục vụ sản xuất và dân sinh hiệu quả ở tỉnh Hậu Giang” do TS. Tô Quang Toản làm chủ nhiệm, Viện Khoa học Thủy lợi Miền Nam là tổ chức chủ trì. Sau hơn 3 năm thực hiện đã đạt được nhiều kết quả nổi bật.

Qua đánh giá trữ lượng các nguồn nước ngọt (mưa, sông, kênh) theo không gian và thời gian, nhu cầu sử dụng nước ngọt tại Hậu Giang, đề tài đã chỉ ra bình quân mực nước nội vùng ở các khu vực của tỉnh, đã gia tăng khoảng từ 20-45cm. Tiếp tục gia tăng khoảng 10-16cm giai đoạn đến năm 2030 và từ 24-36cm giai đoạn đến năm 2050. Sự gia tăng mực nước sẽ tác động tiêu cực đến sản xuất và dân sinh trên địa bàn tỉnh, cần có giải pháp hữu hiệu để giải quyết trong thời gian tới.

Đề xuất nhiều giải pháp hữu hiệu

Trữ nước phân tán theo quy mô gia đình, là một trong các giải pháp mà đề tài đã đề xuất dựa trên đặc điểm địa hình thấp trũng của tỉnh. Để trồng được cây ăn trái, cần đào mương, lấy đất đắp lên liếp, kết hợp nuôi thủy sản trong rãnh mương. Nếu thiếu hụt nước về mùa khô, có thể tích trữ nước trong mương bằng lót bạt PE, HDPE để đảm bảo chống thất thoát, bảo vệ chất lượng nước và không làm tăng mực nước ngầm. Qua đó, đảm bảo nguồn nước phục vụ trực tiếp tại mỗi mô hình sản xuất.

Đề tài còn đề xuất nhiều giải pháp ứng dụng khoa học và công nghệ, vật liệu mới trong xây dựng các công trình trữ nước phân tán. Đề xuất giải pháp tổng thể công trình kiểm soát mặn, cấp nước ngọt cho sản xuất nông nghiệp vào mùa khô; quản lý tổng hợp, quản trị nước, khai thác và sử dụng hiệu quả cho sản xuất nông nghiệp. Đặc biệt chú trọng đề xuất các giải pháp khoa học, công nghệ mới để trữ và sử dụng hiệu quả nguồn nước ngọt tưới cho cây quýt đường Long Trị của tỉnh.

Bên cạnh đó, đề tài còn đưa ra nhiều giải pháp để trữ nước cung cấp cho sinh hoạt trên địa bàn tỉnh. Điểm nhấn là bản đồ số đánh giá trữ lượng các nguồn nước ngọt (mưa, sông, kênh) theo các vùng/tiểu vùng trên địa bàn tỉnh; bản đồ xâm nhập mặn trên hệ thống các sông, kênh chính của tỉnh đến năm 2030. Đây là những cơ sở quan trọng để triển khai các giải pháp quản lý nước ngọt phục vụ sản xuất và dân sinh hiệu quả không chỉ trên địa bàn tỉnh, mà còn ở các địa phương lân cận.

Theo GS.TS Nguyễn Võ Châu Ngân, Trường Đại học Cần Thơ: “Báo cáo đề tài đã đặt nền móng quan trọng trong việc đánh giá và đề xuất giải pháp quản lý nước ngọt cho tỉnh Hậu Giang. Tuy nhiên, để thực sự đáp ứng được các yêu cầu ngày càng cao về quản lý tài nguyên nước, cần tiếp tục tăng cường mạng lưới quan trắc thực tế, tích hợp sâu sắc vai trò và giải pháp cho nước dưới đất. Phân tích toàn diện hơn chất lượng nước dưới đất và cung cấp các phân tích định lượng chi tiết hơn cho các giải pháp được đề xuất”.

ĐANG THƯ