Tấm lòng của bạn bè quốc tế dành cho nạn nhân da cam ở Việt Nam

Bà Trần Tố Nga là người được công chúng biết đến qua vụ kiện lịch sử với các công ty hóa chất của Mỹ tại Tòa án Evry, nước Pháp. Đằng sau người phụ nữ đầy nghị lực này là sự hỗ trợ thầm lặng của rất nhiều bạn bè trong nước và quốc tế.

Các vị khách quốc tế luôn quan tâm, dành nhiều tình cảm cho nạn nhân CĐDC tại Việt Nam.

“Vụ kiện lịch sử” các công ty hóa chất của Mỹ

Năm 2009, ở tuổi 68, bà Trần Tố Nga quyết định đứng ra kiện các công ty hóa chất Mỹ với tư cách là một công dân Pháp gốc Việt, và là nạn nhân chất độc da cam (CĐDC). Tháng 5-2013, đơn kiện của bà được Tòa án Evry (Pháp) chấp nhận. 8 năm trôi qua với hàng chục phiên thủ tục và phiên tranh tụng được tiến hành, đến tháng 5-2021, Tòa án Evry đã bác bỏ vụ kiện của bà Tố Nga với 14 công ty hóa chất đã cung cấp chất độc hóa học cho quân đội Mỹ sử dụng trong chiến tranh Việt Nam. Tuy nhiên, bằng tất cả nghị lực của mình, bà tình nguyện đi tới cùng, không chỉ vì mình, mà còn vì những nạn nhân CĐDC khác.

Trên hành trình theo đuổi “vụ kiện lịch sử” này, bà Trần Tố Nga không hề đơn độc. Nhiều năm qua, đằng sau bà luôn có sự quan tâm, ủng hộ của đồng bào trong nước và bạn bè quốc tế. Người ta ủng hộ bà không chỉ vì sự can trường và nghị lực phi thường của bà, mà còn vì muốn đòi lại công lý cho những nạn nhân CĐDC tại Việt Nam. Bởi lẽ, cuộc chiến tranh hóa học của Mỹ đã để lại hậu quả nặng nề cho nhiều thế hệ người Việt, mà các công ty hóa chất chính là nơi cung cấp nguyên liệu cho Mỹ thực hiện điều này.

Cách đây 10 năm, thông qua chị của mình, bà Hồ Thủy Tiên, người Pháp gốc Việt, đã biết đến bà Trần Tố Nga và vụ kiện của bà. Thấu hiểu được những khó khăn, cam go của vụ kiện, bà Tiên quyết định đồng hành cùng bà Nga cho đến nay. Hiện bà Tiên là người điều hành Ủy ban Ủng hộ vụ kiện của bà Trần Tố Nga tại Pháp. Là liên hiệp các hội chính trị, nhân đạo của Pháp, ủy ban nhằm tạo ra tiếng nói chung, tiến hành các hoạt động truyền thông, điều phối nguồn lực để phục vụ cho quá trình theo đuổi vụ kiện.

Bà Hồ Thủy Tiên cho biết: “Tôi xem bà Trần Tố Nga như là một người đại sứ cho nạn nhân CĐDC tại Việt Nam. Nếu như bà Nga muốn kiện, đó là một điều không chỉ dành cho bà, mà còn là cho tất cả nạn nhân khác cũng chịu ảnh hưởng bởi chất độc này”. Do đó, ngoài ủng hộ và hỗ trợ cho vụ kiện, bà Tiên còn cùng bà Nga triển khai nhiều hoạt động chăm lo, hỗ trợ cho nạn nhân CĐDC tại Việt Nam trong suốt thời gian qua.

Tiếp tục đồng hành và lan tỏa

Có bà nội là người Việt Nam, năm 1998, bà Macine Bachelot Nguyen, đạo diễn, kiêm diễn viên người Pháp, về thăm quê hương và có dịp tham quan Bảo tàng Chứng tích chiến tranh tại Thành phố Hồ Chí Minh. Tại đây, bà vô cùng xúc động khi thấy được những hậu quả mà chiến tranh đã để lại cho đất nước và con người Việt Nam. Thế nhưng, mãi về sau, khi biết đến bà Trần Tố Nga, bà Macine Bachelot Nguyen mới có dịp tìm hiểu nhiều hơn về tính chất nghiêm trọng của CĐDC.

Xúc động với quyển sách “Mảnh đất bị nhiễm độc của tôi” của bà Trần Tố Nga và cảm phục nhân vật có tính đại diện này, bà Macine Bachelot Nguyen đã quyết định xây dựng một vở kịch có tên “Những cơ thể bị nhiễm độc của chúng tôi”. Đến nay, vở kịch đã được công diễn hơn 30 suất tại nhiều thành phố khác nhau của nước Pháp, tiếp cận và tạo được cảm xúc mạnh mẽ đối với hàng nghìn lượt khán giả quốc tế.

Mới đây, bà Hồ Thủy Tiên, bà Macine Bachelot Nguyen và những người bạn đã cùng bà Trần Tố Nga về Việt Nam và thực hiện nhiều hoạt động hướng đến nạn nhân CĐDC tại Việt Nam. Theo bà Macine Bachelot Nguyen: “Chuyến đi đã giúp chúng tôi hiểu hơn về những điều mà bà Trần Tố Nga đã làm ở Việt Nam. Khi về Pháp, chúng tôi sẽ tiếp tục công việc của mình, dựng vở diễn để tham dự Festival d’Avignon tại Pháp. Từ đó lan tỏa thông điệp của vở kịch để góp phần đồng hành nạn nhân CĐDC tại Việt Nam”.

Tại Festival Áo bà ba - Hậu Giang 2023 diễn ra tại Hậu Giang vừa qua, bà Trần Tố Nga cùng những người đồng hành của mình đã đến gặp gỡ, giao lưu với một số nạn nhân CĐDC, người khuyết tật tiêu biểu của tỉnh. Tìm hiểu các mô hình sinh kế để có định hướng hỗ trợ cho các nạn nhân CĐDC cũng như người dân tại tỉnh. Chuyến đi đã thể hiện tình yêu thương, tấm lòng hướng về nạn nhân da cam của bạn bè quốc tế.

Đây là nguồn động lực to lớn để người phụ nữ 82 tuổi Trần Tố Nga tiếp tục vượt qua tuổi cao, bệnh tật, hành động vì nạn nhân CĐDC. Bởi lẽ, nỗi đau da cam đang được quan tâm, xoa dịu ở cả trong và ngoài nước.

Bài, ảnh: ĐANG THƯ