Nhận bảo hiểm xã hội một lần: Lợi trước mắt, thiệt thòi dài lâu

Vì nhiều nguyên nhân khác nhau, nhiều người đã lựa chọn nhận bảo hiểm xã hội (BHXH) một lần, khi đó các quyền lợi của người lao động sẽ bị hạn chế hơn so với khi hưởng lương hưu.

Người lao động cần suy nghĩ kỹ về lợi ích trước mắt và lâu dài khi quyết định nhận BHXH một lần.

Vì sao gia tăng số người nhận BHXH một lần ?

Theo bà Nguyễn Thị Thanh Xuân, Giám đốc BHXH tỉnh, trong thời gian qua, BHXH tỉnh cùng với BHXH các huyện, thị xã, thành phố đã thực hiện rất nhiều hoạt động truyền thông tới cán bộ, công chức, viên chức và người lao động về ý nghĩa, lợi ích của chính sách BHXH đối với các chế độ hưu trí, ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp. Mục đích của các hoạt động tuyên truyền để mọi người hiểu rõ lợi ích khi tham gia BHXH, không nên lựa chọn nhận BHXH một lần khi chẳng may bị mất việc. Tuy nhiên, vì lý do cá nhân và ảnh hưởng của dịch Covid-19, nhiều lao động bị mất việc làm, cho nên số lượng người nộp hồ sơ nhận BHXH một lần năm 2021 tăng hơn so với năm 2020. Cụ thể, trong 4 tháng đầu năm toàn tỉnh có trên 3.700 người nhận BHXH một lần, với tổng số tiền hơn 114 tỉ đồng, tăng 1.136 người so với cùng kỳ năm 2020.

Vì mẹ già bệnh cần người chăm sóc nên chị Đỗ Thị Tám, ở ấp 10, xã Vị Thắng, huyện Vị Thủy, xin nghỉ việc tại một công ty gỗ ở tỉnh Bình Dương. Để trang trải cuộc sống gia đình chị làm hồ sơ nhận BHXH một lần. Theo chị Tám, dù được cán bộ của ngành BHXH tư vấn sẽ chịu thiệt thòi nhưng chị quyết định nhận BHXH một lần để có thêm một khoản tiền trang trải cuộc sống trong thời gian chưa đi làm lại. Sau này nếu có việc làm, cuộc sống và nguồn thu ổn định hơn, chị sẽ tham gia BHXH. “Khi sức khỏe của mẹ khá hơn, tôi sẽ tìm việc gần nhà để làm. Khi đó, vừa có thu nhập mà vẫn có thể chăm sóc cho mẹ”, chị Tám chia sẻ.

Vì nhiều lý do khác nhau người lao động chọn nhận BHXH một lần. Nguyên nhân chính là do một số lao động đang gặp khó khăn khi tìm lại việc làm trong thời điểm dịch Covid-19, mong muốn có một khoản chi tiêu trước mắt để trang trải cuộc sống. Bên cạnh đó, một số người vẫn còn quan niệm “trẻ cậy cha, già cậy con”, chưa nhận thấy rõ ý nghĩa của việc đóng BHXH để khi hết tuổi lao động có lương hưu, được cấp BHYT để chăm sóc sức khỏe, tự đảm bảo an sinh khi về già.

Phải cân nhắc vì thiệt thòi nhiều hơn lợi

Theo bà Nguyễn Thị Thanh Xuân, Giám đốc BHXH tỉnh, khi tham gia BHXH người lao động có quyền đăng ký nhận BHXH một lần, tuy nhiên quyền lợi của người lao động sẽ bị hạn chế hơn so với khi hưởng lương hưu. Vì vậy, với vai trò là cơ quan thực hiện chính sách, chúng tôi rất mong muốn người lao động tham gia lâu dài, không chỉ khi hết tuổi lao động nhận được khoản lương hưu hàng tháng, được cấp thẻ BHYT, mà quan trọng hơn đảm bảo an sinh, tránh làm gánh nặng cho gia đình, xã hội.

Bà Xuân cũng phân tích rõ, sau một năm nghỉ việc, người lao động quyết định nhận BHXH một lần, sau này khi tham gia BHXH lại sẽ không được cộng nối thời gian ban đầu, chỉ tính thời gian tham gia BHXH mới. Mặt khác, khi tham gia BHXH đủ 20 năm, người lao động được hưởng lương hưu, được cấp thẻ BHYT miễn phí và được hưởng các quyền lợi về khám, chữa bệnh BHYT. Khi người hưởng lương hưu không may qua đời thì người lo mai táng được nhận một lần trợ cấp mai táng bằng 10 lần mức lương cơ sở tại tháng người hưởng lương hưu chết và thân nhân được hưởng trợ cấp tử tuất hàng tháng hoặc một lần. Ngoài ra, người tham gia BHXH, khi đã hưởng lương hưu thì mức lương hưu được điều chỉnh định kỳ theo chỉ số giá tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế.

Còn đối với việc nhận BHXH một lần, người lao động chịu rất nhiều thiệt thòi. Với 22% mức tiền lương, tiền công tháng đóng vào quỹ hưu trí, tử tuất thì một năm tổng mức đóng là 2,64 tháng lương, trong khi mức hưởng BHXH một lần cho mỗi năm đóng BHXH chỉ bằng 1,5 tháng mức bình quân tiền lương, tiền công tháng đóng BHXH cho những năm đóng trước năm 2014 và 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi. Như vậy, khi người lao động nhận BHXH một lần sẽ thiệt thòi rất nhiều.

“BHXH, BHYT là các chính sách an sinh xã hội rất nhân văn của Đảng và Nhà nước để chăm lo cuộc sống cho người dân. Chính vì vậy, với những lợi ích khi nhận lương hưu, cũng như những thiệt thòi khi nhận BHXH một lần mà tôi vừa phân tích, người lao động cần cân nhắc trước khi lựa chọn nhận BHXH một lần, đừng vì cái lợi trước mắt mà bỏ lỡ cơ hội được hưởng lương hưu để trang trải cuộc sống khi hết tuổi lao động, cũng như được hưởng chế độ BHYT để chăm sóc sức khỏe khi về già”, bà Xuân nhấn mạnh.

Bài, ảnh: BÍCH CHÂU