Thực hiện nghị quyết số 73/2022/QH15 của Quốc hội về thí điểm đấu giá biển số ô tô, phiên đấu giá đầu tiên diễn ra ngày 15-9-2023 đã thành công tốt đẹp.

Anh Nguyễn Thạc Đức và chiếc xe gắn biển số trúng đấu giá - Ảnh: HỒNG QUANG

Tính đến thời điểm này, đã có hơn 15.500 biển số đẹp được đấu giá và thu về cho ngân sách hơn 1.500 tỉ đồng.

Như vậy sau nhiều cuộc tranh luận, thực tế cho thấy đấu giá biển số xe là một hoạt động mang lại nhiều lợi ích.

Ngoài việc mang lại tài chính cho ngân sách nhà nước ra còn là sự công khai, minh bạch trước công luận, xóa bỏ được những chuyện tiêu cực truyền thống như ban phát, xin - cho và đằng sau mỗi phi vụ là tiền bạc, vật chất...

Những người có khả năng kinh tế hoàn toàn có quyền bỏ tiền ra để được hưởng việc chữa bệnh, học hành, nghỉ ngơi giải trí chất lượng cao.

Vì thế, một người bỏ ra hàng chục tỉ đồng để sở hữu một biển số xe đẹp mà họ cho là mang lại cho chủ nhân sự may mắn thì đó là điều hoàn toàn hợp lý.

Hơn thế, Nhà nước cũng có những cơ chế điều tiết của người giàu cho người nghèo thông qua thuế, phí và nay có thêm hình thức đấu giá.

Những khoản tiền đấu giá thu được này sẽ được hòa chung vào ngân sách công để đầu tư cho phát triển và bổ sung cho các quỹ phúc lợi xã hội.

Từ việc đấu giá biển số xe đã mở ra một hướng mới là Nhà nước chuyển một số hoạt động kinh tế từ trước nay diễn ra theo hình thức chỉ định, phân bổ, xin - cho sang hình thức đấu giá.

Chẳng hạn như đấu giá quảng cáo trên xe buýt, quảng cáo ngoài trời, đấu giá khai thác các công trình công cộng như bãi giữ xe, sân vận động, nhà hát ngoài trời, vỉa hè, nhà vệ sinh... và các dịch vụ khác liên quan đến y tế, giáo dục, vui chơi giải trí, thu gom xử lý rác thải...

Tuy nhiên, để thay đổi tư duy này ở cả một hệ thống vốn quen với cơ chế phân bổ là không dễ. Ngay ý tưởng đấu giá biển số xe có từ năm 1993, bắt đầu từ công an ở Hải Phòng, mà mãi 30 năm sau mới hiện thực hóa được.

Tương tự như thế, quy định phải đấu giá đất công ích được quy định tại Luật Đất đai số 45/2013/QH13 ngày 29-11-2013, nhưng trong thực tế, gần 10 năm qua quy định này không được tôn trọng.

Nhiều tỉnh thành vẫn thực hiện theo cung cách chỉ định thầu, cho nên dẫn đến hậu quả là hàng trăm dự án vướng pháp lý không triển khai được, nhiều dự án xây dựng trong tình trạng dở dang không hoàn thiện được vì vướng Luật Đấu thầu.

Đúng là chỉ định thầu hay phân bổ chỉ tiêu thường dễ dàng và thuận tiện cho các cấp quản lý hơn là đấu thầu, nhưng nó lại chứa đựng quá nhiều chuyện tiêu cực và góc khuất.

Tuy vậy, ngay cả khi đấu thầu quyền sử dụng đất được đưa vào quỹ đạo, đấu giá biển số xe đã thành công thì Luật Đấu thầu và công tác tổ chức đấu thầu vẫn tiếp tục phải hoàn thiện hơn nhằm tạo ra quy trình, tiêu chuẩn thống nhất, hiệu quả, loại bỏ các yếu tố tiêu cực như đã diễn ra việc đấu thầu đất trên bán đảo Thủ Thiêm năm 2022 (đẩy 1m2 đất lên 2,45 tỉ đồng một cách vô lý) hay đấu thầu bị chi phối bởi những nhóm người thâu tóm tạo ra kịch bản "quân xanh, quân đỏ"...

Rõ ràng đấu giá mang lại lợi ích cho nhiều phía và vì thế cần tiếp tục phát huy hình thức này để có lợi cho đất nước và người dân.

Theo TS NGUYỄN MINH HÒA (tuoitre.vn)