Chú trọng hơn nữa về chất lượng xét xử

(HG) - Sáng ngày 20-3, tại Phiên họp thứ 21, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức phiên chất vấn và trả lời chất vấn bằng hình thức trực tiếp và trực tuyến về các nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực tòa án.

Bà Lê Thị Thanh Lam, Phó Trưởng Đoàn phụ trách Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh, tham gia chất vấn tại điểm cầu Hậu Giang.

Dự phiên chất vấn còn có Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng. Tại điểm cầu Hậu Giang, có ông Lê Tiến Châu, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy Hải Phòng (thuộc Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hậu Giang); bà Lê Thị Thanh Lam, Phó trưởng Đoàn phụ trách Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh; ông Nguyễn Văn Hòa, Phó Chủ tịch UBND tỉnh.

Phát biểu tại phiên chất vấn, Chánh án Tòa án nhân dân (TAND) tối cao Nguyễn Hòa Bình cho biết, so với cùng kỳ 5 năm trước, số lượng các vụ án ngành tòa án phải giải quyết tăng 500.000 vụ, riêng trong năm 2022, số lượng các loại vụ việc thụ lý tăng gần 30.000 vụ so với cùng kỳ. Tuy nhiên, với tinh thần trách nhiệm cao, nỗ lực lớn của cán bộ, công chức ngành tòa án, hiệu quả công tác xét xử của ngành ngày càng được nâng lên; tỷ lệ các bản án quyết định bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan được hạn chế ở mức thấp; hầu hết vụ việc được giải quyết trong thời hạn quy định của pháp luật.

Tuy nhiên, Chánh án TAND tối cao cho rằng, hiện nay, vẫn còn một số vụ án giải quyết quá thời hạn luật định do nguyên nhân chủ quan. Tỷ lệ bản án, quyết định hành chính bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan chưa đạt chỉ tiêu Quốc hội đề ra; một số vấn đề phức tạp hoặc thực tiễn mới phát sinh chưa thể giải quyết kịp thời; việc đầu tư, lắp đặt trang thiết bị phục vụ xét xử trực tuyến còn hạn chế… là các thách thức đang đặt ra đối với ngành.

Tham gia chất vấn tại phiên họp, bà Lê Thị Thanh Lam, Phó Trưởng Đoàn phụ trách Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh, cho rằng, thời gian qua, tỷ lệ đưa ra xét xử của án hành chính thấp so với các loại án khác. Tương tự, một số đại biểu khác cũng cho rằng tỷ lệ án hành chính bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan còn cao, do đó đề nghị ngành tòa án cho biết nguyên nhân và giải pháp khắc phục.

Về vấn đề này, lãnh đạo TAND tối cao cho biết, quá trình xét xử án hành chính có hiện tượng nể nang, né tránh nhưng số lượng không nhiều; đa số thẩm phán chấp hành nghiêm, xử lý đúng theo các quy định pháp luật. Án hành chính bị hủy, sửa nhiều xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, như việc chuẩn bị tài liệu của các bên không đủ, làm ảnh hưởng đến chất lượng xét xử; luật quy định UBND các cấp phải cung cấp tài liệu, tuy nhiên trong thực tế, việc cung cấp tài liệu này không đủ, không đảm bảo.

Một nguyên nhân khác là sự tham gia của chính quyền các cấp trong các phiên tòa hành chính còn rất hạn chế. Do đó, để hạn chế tình trạng này, Chánh án TAND tối cao cho rằng, cần nâng cao chất lượng xét xử án hành chính. Đối với vụ án kiện ở huyện thì giao tỉnh xử lý, vụ án của tỉnh thì giao tòa chuyên biệt xét xử.

Đối với ý kiến của đại biểu về tình trạng thu hồi tài sản tham nhũng còn ít, chậm tiến độ, chưa đạt kỳ vọng theo mong muốn của Quốc hội và của người dân, Chánh án TAND tối cao phân tích, 10 năm qua, cả nước thu hồi được 40% số tài sản tham nhũng. Đây là con số đáng ghi nhận, biểu dương của các cơ quan tiến hành tố tụng. Để nâng cao hơn nữa thì công tác chứng minh tài sản có nguồn gốc tham nhũng phải làm tốt hơn. Do vậy, cần nâng cao chất lượng điều tra và kịp thời phong tỏa tài sản; xem xét cơ chế thu hồi tài sản của nghi can tham nhũng mà không giải trình được nguồn gốc. Nếu làm được điều này sẽ nâng cao tỷ lệ thu hồi.

Kết thúc phiên chất vấn, có 29 lượt đại biểu tham gia đặt 50 câu hỏi chất vấn và 6 đại biểu tham gia tranh luận với Chánh án TAND tối cao. Một số nội dung Chánh án đã trả lời trực tiếp, một số sẽ được trả lời bằng văn bản. Chánh án TAND tối cao cũng thừa nhận còn nhiều vướng mắc, bất cập, hạn chế khách quan trong hoạt động của ngành và TAND tối cao đang đề xuất Quốc hội cho chủ trương giải quyết; đồng thời, phối hợp với các cơ quan tư pháp khắc phục.

Tại phiên chất vấn, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cũng trả lời, làm rõ một số nội dung chất vấn liên quan đến công tác thi hành án các bản án…

B.B