Ai được, ai mất khi dừng trung chuyển khí đốt Nga qua Ukraine ?

Một câu hỏi được đặt ra là nếu việc trung chuyển khí đốt của Nga qua Ukraine dừng lại, đâu sẽ là những bên được, bên mất ?

Hợp đồng trung chuyển khí đốt Nga - Ukraine sắp kết thúc. Ảnh: Reuters

Khi hợp đồng vận chuyển khí đốt của Ukraine với Nga sắp kết thúc, công ty năng lượng tư nhân lớn nhất của Ukraine là DTEK đã nhận được lô khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) đầu tiên từ Mỹ ngày 27-12.

Theo Sputnik, bên được chính là các nhà sản xuất LNG của Mỹ. Việc dừng cung cấp khí đốt của Nga qua Ukraine sẽ làm tăng thị phần của Mỹ và giảm sự cạnh tranh trên thị trường EU. Lượng LNG mới nhất được giao từ Mỹ là 100 triệu m3 khí đốt, được mua bởi D.Trading, công ty con kinh doanh toàn châu Âu của DTEK. Lô hàng đã đến các trạm LNG của Hy Lạp như Revithoussa, nơi nó sẽ được “khí hóa lại” và được phân phối qua “các mạng lưới khí đốt của EU và Ukraine”. Mạng lưới Vertical Corridor sẽ vận chuyển các lô LNG của Mỹ giữa Hy Lạp, Bulgaria, Romania, Hungary, Slovakia, Moldova và Ukraine.

LNG từ Mỹ đến châu Âu đắt hơn ít nhất 30 - 40% so với khí đốt vận chuyển qua đường ống từ Nga. Vào tháng 12-2022, Mỹ đã trở thành quốc gia xuất khẩu LNG hàng đầu thế giới trong bối cảnh khủng hoảng năng lượng ở châu Âu và các vụ tấn công phá hoại đường ống Dòng chảy phương Bắc của Nga.

Trong khi đó, một trong những bên thua cuộc chính là Ukraine. Kiev sẽ mất gần 1 tỉ USD/năm phí trung chuyển khí đốt Nga. Ngoài ra, Ukraine có khả năng phải trả nhiều tiền hơn cho LNG của Mỹ đi qua trạm LNG Revithoussa so với khí đốt qua đường ống từ Nga.

Chính quyền khu vực ly khai Transnistri của Moldova hôm 29-12 đã cắt nguồn cung khí đốt cho một số cơ quan nhà nước. Quyết định đưa ra chỉ 2 ngày trước khi thỏa thuận cho phép khí đốt của Nga quá cảnh qua Ukraine hết hạn vào ngày 31-12.

Chính phủ Ukraine trước đó đã từ chối gia hạn thỏa thuận, đặt Moldova và một số quốc gia thành viên Liên minh châu Âu vẫn phụ thuộc vào nguồn cung khí đốt của Nga trước những lựa chọn khó khăn.

Hungary, Áo và Slovakia - những quốc gia từ lâu đã phụ thuộc vào việc vận chuyển khí đốt của Nga qua Ukraine, cũng sẽ phải đối mặt với những thách thức nhất định. Là quốc gia không giáp biển, việc tiếp cận LNG được giao đến các cảng biển rất tốn kém và khó khăn. Các hợp đồng dài hạn Gazprom của Nga cho phép họ mua khí tự nhiên rẻ hơn đáng kể so với giá khí đốt giao ngay của EU. Chẳng hạn, theo Reuters, Áo đã nhận được khí đốt Nga với mức giá rẻ hơn 3 lần so với giá khí đốt giao ngay của EU năm 2022.

Theo Thủ tướng Slovakia Robert Fico, việc dừng cung cấp khí đốt của Nga qua Ukraine sẽ khiến châu Âu thiệt hại khoảng 125 tỉ USD trong giai đoạn 2025-2026.

EU có mục tiêu không ràng buộc là dừng mọi hoạt động nhập khẩu khí đốt của Nga vào năm 2027. Việc chấm dứt quá cảnh qua Ukraine có thể đẩy nhanh quá trình tách rời này và cũng sẽ gây ra khoản lỗ 6,5 tỉ đô la hàng năm cho Nga, trừ khi nước này có thể chuyển hướng các luồng khí đốt này sang các đường ống khác. Tuy nhiên, Ukraine cũng sẽ mất khoản phí tương đương khoảng 0,5% GDP khi chấm dứt hợp đồng quá cảnh và có nguy cơ làm suy yếu vai trò chiến lược của mình với tư cách là đối tác năng lượng của EU.

NGUYỄN TẤN tổng hợp