Ai sẽ kế nhiệm ông Abe Shinzo ?

Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo đã thông báo từ chức vì lý do sức khỏe. Đây là một quyết định gây bất ngờ với nền chính trị Nhật Bản và thế giới.

Thủ tướng Abe Shinzo trong thông báo từ chức hôm 28-8. Ảnh: REUTERS

Ông Abe lên nắm quyền từ năm 2012 và là thủ tướng tại nhiệm lâu nhất ở Nhật Bản. Sự nghiệp chính trị của ông đã được ghi dấu bởi những thành công nhất định, góp phần củng cố vị thế của Nhật Bản trên bản đồ chính trị thế giới.

Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo được thừa nhận rộng rãi là một chính trị gia mạnh mẽ, có nhiều tư tưởng đổi mới, có vai trò lớn trong việc biến Nhật Bản thành một nước cởi mở với khách du lịch, lao động nước ngoài, nâng cao vai trò của phụ nữ. Trong nhiệm kỳ của ông, Nhật Bản đã thành công ký kết Hiệp định đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương, Hiệp định tự do thương mại với Liên minh châu Âu. Sự hậu thuẫn mạnh mẽ của công chúng đã giúp ông Abe trở thành thủ tướng tại vị lâu nhất trong lịch sử Nhật Bản.

Là một người theo chủ nghĩa dân tộc, ông Abe Shinzo để lại một di sản phong phú ở châu Á - Thái Bình Dương, giúp thiết lập chương trình nghị sự địa chiến lược cho khu vực trước sự hung hăng ngày càng tăng của Trung Quốc. Ngoài kế hoạch hồi sinh nền kinh tế thông qua chương trình đặc biệt “Abenomics”, ông Abe còn được xem là kiến trúc sư của nhóm “Bộ tứ kim cương” (gồm Mỹ, Australia, Nhật Bản và Ấn Độ). Trong đó, ông đề xuất chiến lược biến Australia, Ấn Độ, Nhật Bản và bang Hawaii của Mỹ thành một viên kim cương để bảo vệ các tuyến hàng hải trải dài từ khu vực Ấn Độ Dương đến Tây Thái Bình Dương năm 2012.

Trong những năm cuối nhiệm kỳ, Thủ tướng Abe đã gặp rất nhiều khó khăn trong việc duy trì đà tăng trưởng kinh tế trong bối cảnh xuất hiện chủ nghĩa bảo hộ ở phạm vi toàn cầu cùng dịch Covid-19. Đặc biệt, tâm nguyện lớn của ông Abe là sửa đổi Hiến pháp để công nhận vai trò của các lực lượng quân sự và ký kết hiệp ước hòa bình với Nga cũng chưa thể thực hiện được.

Điều mà dư luận quan tâm hiện nay là ai sẽ kế vị ông Abe Shinzo khi ông từ chối nêu tên người có khả năng kế nhiệm mình. Một nguồn tin cho biết, Đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền Nhật Bản sẽ chọn người kế nhiệm Thủ tướng Abe Shinzo vào khoảng giữa tháng 9 tới nhưng cuộc đua vào ghế tân thủ tướng được cho là đã bắt đầu một cách không chính thức từ ngày 29-8. Một số ứng cử viên tiềm năng bao gồm cựu Bộ trưởng Quốc phòng Shigeru Ishiba, cựu Bộ trưởng Ngoại giao Fumio Kishida. Cả hai cho biết họ có ý định ra tranh cử. Các nhân vật nổi bật khác được nhắc tới là Chánh Văn phòng Nội các Yoshihide Suga, Bộ trưởng Quốc phòng Taro Kono và nữ cựu Bộ trưởng Nội vụ Seiko Noda. Trong khi đó, Phó Thủ tướng Taro Aso tuyên bố ông không có kế hoạch tranh cử.

Thủ tướng Abe Shinzo cho biết các lãnh đạo LDP sẽ quyết định lịch trình bầu cử nhưng tin rằng sức khỏe của ông đủ sức cáng đáng công việc cho đến khi chọn được người kế nhiệm. Theo Kyodo, kịch bản chính là cuộc bầu cử sẽ được tổ chức vào ngày 15-9, còn thể thức và thời điểm sẽ được quyết định vào ngày 1-9. Thông thường, LDP phải công bố cuộc bầu cử lãnh đạo trước một tháng. Tuy nhiên, trong trường hợp từ chức đột ngột như ông Abe, một cuộc bỏ phiếu bất thường có thể được tổ chức vào ngày sớm nhất có thể với sự tham gia của các thành viên Quốc hội hoặc cả thành viên LDP trên toàn quốc.

NGUYỄN TẤN tổng hợp