Anh và EU mặc cả giá Brexit

Mặc dù việc Anh rời khỏi Liên minh châu Âu (EU) hay còn gọi là Brexit đã được thống nhất kế hoạch đàm phán, nhưng khoản tiền bồi thường mà EU đòi Anh chi trả quá lớn nên đã gây ra những phản ứng trái chiều.

Ảnh minh họa. Nguồn: INVESTOPEDIA.COM

Theo đó, EU yêu cầu Anh phải chi trả khoản tiền bồi thường 112 tỉ USD cho quyết định rời khỏi EU. Đây là khoản tiền đóng góp theo quy định chung các nước thành viên EU phải đóng góp vào ngân sách chung của khối. Ngân sách này được dùng để cấp vốn cho các dự án cơ sở hạ tầng, chương trình xã hội, nghiên cứu khoa học và lương hưu cho các quan chức EU. Ngân sách của EU được đàm phán theo từng giai đoạn kéo dài nhiều năm, trong đó thỏa thuận ngân sách hiện tại có thời hạn đến năm 2020. Tuy nhiên, phía Anh, nhất là những người ủng hộ Brexit cho rằng số tiền mỗi năm nước Anh nộp vào ngân sách EU khoảng 10 tỉ bảng, tương đương khoảng 12,5 tỉ USD. Do vậy, việc EU yêu cầu về khoản tiền bồi thường trên là quá lớn và vô lý. Anh sẽ từ bỏ các cuộc đàm phán về Brexit nếu EU vẫn giữ quan điểm trên. Bộ trưởng phụ trách vấn đề Brexit của Anh David Davis khẳng định, nguy cơ Anh sẽ rút khỏi EU mà không cần thỏa thuận nào là có thật và Anh đã sẵn sàng cho điều này nếu cần thiết. ông David Davis tuyên bố sẽ không trả cho EU bất cứ khoản phí “ly hôn” nào.

Thủ tướng Anh Theresa May bày tỏ mong muốn rằng những đóng góp của Anh trong quá khứ sẽ được đem ra xem xét khi cân nhắc một trong những vấn đề gai góc nhất của Brexit là số tiền mà Anh cần trả cho EU khi rời mái nhà chung châu Âu. Theo bà Theresa May, EU phải trả hàng tỉ euro mà Anh đóng góp cho Ngân hàng đầu tư châu Âu (EIB) và các dự án chung khác. Do vậy cần phải xem xét cả hai khía cạnh về những nghĩa vụ của Anh, hoặc những quyền lợi của nước này dựa trên những đóng góp tài chính cho EU trong quá khứ.

Về phần mình, Bộ trưởng các nước thành viên EU đã nhất trí ủy quyền cho ông Michel Barnier, Trưởng đoàn đàm phán của EU, khởi động các cuộc đàm phán với Anh về việc Brexit. Phó trưởng đoàn đàm phán của EU Sabine cho biết: “27 thành viên EU vừa thông qua quyết định cho phép khởi động các cuộc đàm phán theo Điều 50 (của Hiệp ước Lisbon), trao sự ủy nhiệm toàn quyền và rõ ràng cho ông Michel Barnier”. Mới đây, ông Barnier khẳng định tiến trình đàm phán Anh và EU không thể đi đến sự bế tắc hay không tìm được tiếng nói chung.

Trước đó, vào đầu tháng 5, ông Barnier đã đưa ra chi tiết lịch trình đàm phán, theo đó dự kiến đạt thỏa thuận giai đoạn một vào khoảng tháng 10 đến tháng 12-2017, tiếp theo sẽ khởi động giai đoạn 2 trong thời gian tháng 12-2017 và mùa xuân 2018 và kết thúc thỏa thuận về việc Anh rời khỏi EU vào tháng 11-2018. Như vậy, EU sẽ có khoảng 6 tháng cuối cùng, tức đến tháng 3-2019, để các nước thành viên phê chuẩn thỏa thuận Brexit.

Mặc dù có những bất đồng nhất định về khoản đóng góp của Anh để đạt được thỏa thuận Brexit dẫn đến những phản ứng trái chiều từ phía London nhưng EU cho rằng mọi việc đang diễn ra thuận lợi, nhất là 3 vấn đề mà cả EU và Anh đều quan tâm là việc đóng góp tài chính của Anh cho EU, vấn đề quyền công dân giữa các nước trong khối với Anh và ngược lại và vấn đề đường biên giới Anh - Ireland. Ông Barnier nhấn mạnh các con số và sự kiện đàng sau Brexit phải được giải thích một cách khách quan và đây không phải là một “công việc có thể được thảo luận bình thường”.

Giới phân tích nhận định, khoản chi phí tài chính mà EU đòi hỏi Anh đóng góp làm điều kiện để đàm phán Brexit khá lớn. Điều này có phần nghịch lý bởi lẽ khi Brexit đồng nghĩa với việc London đã “chia tay” EU thì trách nhiệm đóng góp tài chính như trước đây nghiễm nhiên cũng không còn. Nếu buộc Anh phải bồi thường như dự kiến của EU thì đàm phán giữa các bên liên quan khó có thể diễn ra. Tuy nhiên, cả hai phía đều kỳ vọng sẽ có những đổi thay căn bản ở vòng đàm phán chính thức đầu tiên giữa EU và Anh sẽ diễn ra vào ngày 19-6 tới. Đây cũng là nền tảng để sau đó ông Barnier sẽ báo cáo kết quả đàm phán với lãnh đạo các nước EU tại Hội nghị thượng đỉnh EU ngày 21-6 nhằm quyết định tiến trình đàm phán Brexit theo lịch trình.

HN tổng hợp