Armenia và Azerbaijan leo thang xung đột

Sputnik chiều ngày 4-10 (giờ Hà Nội) cho biết xung đột quân sự giữa Armenia và Azerbaijan đang leo thang dữ dội ra ngoài khu vực Nagorno-Karabakh với việc cả hai bên tuyên bố tấn công và bị đối phương tấn công, gây ra thiệt hại lớn về người và thiết bị.

Khu vực Nagorno-Karabakh. Đồ họa: RFE/RL

Giao tranh giữa Armenia và Azerbaijan quanh khu vực Nagorno-Karabakh bước sang ngày thứ 7 liên tiếp, khiến ít nhất 36 dân thường và hàng trăm binh sĩ thiệt mạng. Hai bên cáo buộc nhau cố tình nhằm vào các khu vực đông dân cư, đồng thời công bố hình ảnh các đợt tập kích gây thiệt hại cho đối phương.

Video được lực lượng ly khai thân Armenia đăng hôm 4-10 cho thấy các đòn tấn công nhằm vào vị trí của quân đội Azerbaijan với khói bốc lên từ các cứ điểm của họ. Gần cuối video, một chiếc xe tăng của Azerbaijan phát nổ sau khi bị tấn công, có thể bằng tên lửa chống tăng.

Bộ Quốc phòng Azerbaijan cũng công bố video tổng hợp cho thấy đòn tấn công bằng tên lửa dẫn đường hoặc máy bay không người lái (UAV) tự sát nhằm vào sở chỉ huy, pháo tự hành, chiến hào, xe tăng, pháo phản lực và các phương tiện đang di chuyển của lực lượng thân Armenia.

Các bên tham chiến công bố video sau khi Armenia cáo buộc Azerbaijan nối lại những cuộc tấn công nhằm vào thủ phủ Stepanakert của Nagorno-Karabakh. Azerbaijan thông báo các lực lượng của Armenia đã tập kích những khu vực đông dân ở thành phố Ganja, nằm ngoài khu vực Nagorno-Karabakh.

Nagorno-Karabakh là một tỉnh ở phía Tây Nam Azerbaijan, song phần lớn dân địa phương là người Armenia luôn tìm cách ly khai khỏi Azerbaijan để sáp nhập vào Armenia. Phần lớn diện tích vùng Nagorno-Karabakh hiện do lực lượng ly khai thân Armenia kiểm soát.

Xung đột quanh khu vực Nagorno-Karabakh bùng phát từ năm 1988, leo thang thành chiến tranh toàn diện năm 1992-1994 khiến hơn 40.000 binh sĩ và dân thường của cả hai phía thiệt mạng. Bất chấp thỏa thuận ngừng bắn đạt được năm 1994 và nhiều cuộc đàm phán hòa bình sau đó, xung đột vẫn xảy ra lẻ tẻ tại đây.

Giao tranh giữa Armenia và Azerbaijan bùng phát từ hôm 27-9 được đánh giá là dữ dội nhất trong nhiều năm trở lại. Giới chuyên gia lo ngại nguy cơ bùng phát chiến tranh toàn diện, khi các bên tham chiến đều tìm kiếm sự ủng hộ từ các cường quốc trong khu vực là Thổ Nhĩ Kỳ và Nga.

Tuần trước, Nga, Mỹ và Pháp kêu gọi Azerbaijan và Armenia ngừng bắn ngay lập tức tại vùng lãnh thổ tranh chấp Nagorno-Karabakh. Tuy nhiên, Thổ Nhĩ Kỳ khẳng định 3 cường quốc này không nên can thiệp vào tiến trình hòa bình cho Azerbaijan và Armenia.

“Xét về việc Nga, Mỹ và Pháp đã phớt lờ vấn đề này trong gần 30 năm, không thể chấp nhận để họ tham gia nỗ lực tìm kiếm lệnh ngừng bắn”, Tổng thống Tayyip Erdogan khẳng định trước Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ, đồng thời nhấn mạnh “thỏa thuận ngừng bắn bền vững chỉ đạt được khi những kẻ xâm chiếm Armenia rút khỏi Nagorno-Karabakh”.

Nga, Mỹ và Pháp là đồng chủ tịch Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu (OSCE) tại Minsk, được thành lập vào năm 1992 để hòa giải xung đột kéo dài hàng thập kỷ giữa Azerbaijan và Armenia liên quan đến Nagorno-Karabakh. Vùng lãnh thổ này nằm trong Azerbaijan nhưng do người Armenia kiểm soát và được Chính phủ Armenia hậu thuẫn.

Theo Reuters, phát biểu của ông Erdogan nhiều khả năng gây căng thẳng với các đồng minh trong Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) giữa lúc nỗi lo gia tăng về việc xung đột Azerbaijan-Armenia có thể kéo theo sự can thiệp của các cường quốc trong khu vực và làm gián đoạn nguồn cung cấp dầu khí từ Azerbaijan đến các thị trường thế giới.

Bàn về sự can thiệp của Thổ Nhĩ Kỳ, các nhà phân tích nhận định động thái đó là một nhân tố mới nguy hiểm, có nguy cơ khiến cuộc giao tranh kéo dài và đẫm máu hơn. Điều này làm gia tăng nguy cơ xung đột leo thang lên cấp độ khu vực. Giới quan sát lo ngại Thổ Nhĩ Kỳ mở ra mặt trận thứ ba trong đối đầu với Nga, sau chiến trường Syria và Lybia.

NGUYỄN TẤN Tổng hợp