Báo động bạo lực ở Congo

Giao tranh đẫm máu ở Congo làm hàng ngàn người thương vong khiến dư luận quốc tế quan ngại.

Ảnh: AFP/GETTY IMAGES

Tính từ đầu năm đến nay, đã có trên 7.000 người thiệt mạng trong các cuộc giao tranh ở miền Đông Cộng hòa Dân chủ Congo (DRC). Phát biểu trước Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc (LHQ) tại Thụy Sĩ, Thủ tướng Congo bà Suminwa cho rằng tình hình an ninh ở miền Đông Congo đã lên đến mức báo động. Có khoảng 3.000 người tử vong tại Goma - thủ phủ của tỉnh Bắc Kivu thuộc miền Đông nước này.

Bà Suminwa cho biết thêm, hơn 2.500 thi thể đã được chôn cất mà không được xác định danh tính, trong khi 1.500 thi thể khác vẫn đang nằm trong nhà xác. Trong số những người thiệt mạng này, thường dân chiếm số lượng lớn.

Bà Suminwa kêu gọi thế giới hành động và áp đặt các biện pháp trừng phạt có tính răn đe đối với Rwanda, trong bối cảnh người dân di dời hàng loạt và báo cáo về các vụ hành quyết.

Kể từ tháng 1, nhóm phiến quân M23 do Rwanda hậu thuẫn đã chiếm được nhiều vùng ở miền Đông Congo, bao gồm các thành phố chính là Goma và Bukavu, thủ phủ của tỉnh Nam Kivu. Tuy nhiên, Rwanda đã bác bỏ cáo buộc từ Congo, LHQ và các chính phủ phương Tây rằng, nước này hỗ trợ vũ khí và binh sĩ cho quân nổi dậy.

Các chiến binh M23 đã kiểm soát Bukavu chỉ hơn một tuần trước, sau khi lần đầu tiên chiếm được Goma vào tháng 2. Khoảng 40.000 người dân Congo đã chạy trốn khỏi bạo lực đến nước láng giềng Burundi trong khoảng hai tuần qua. M23 là nhóm nổi bật nhất trong số hơn 100 nhóm vũ trang đang tranh giành quyền kiểm soát miền Đông Congo giàu tài nguyên khoáng sản. Theo các chuyên gia của LHQ, phiến quân M23 có khoảng 4.000 binh lính từ nước láng giềng Rwanda hỗ trợ.

Trước đó, hồi cuối tháng 1, hàng trăm phụ nữ đã bị hãm hiếp và thiêu sống trong tình trạng hỗn loạn sau khi lực lượng vũ trang M23 do Rwanda hậu thuẫn tiến vào thành phố Goma, Congo. Thảm kịch này xảy ra tại nhà tù Munzenze, trong bối cảnh hàng ngàn tù nhân nam trốn thoát khỏi trại giam.

Văn phòng Cao ủy Nhân quyền LHQ (OHCHR) cảnh báo, bạo lực và tình dục đang được sử dụng như một vũ khí chiến tranh tại Goma. Tình trạng này càng trở nên nghiêm trọng khi M23 hoàn toàn kiểm soát thành phố hơn một triệu dân này.

Bạo lực nghiêm trọng tại Congo đã khiến các nhà lãnh đạo thế giới lo ngại. Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres gần đây đã cảnh báo, giao tranh ở Congo có thể “đẩy toàn bộ khu vực xuống vực thẳm”. Ông Guterres cũng kêu gọi: “Chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Congo phải được tôn trọng. Đã đến lúc phải ngưng tiếng súng”.

Trong một động thái liên quan, Chính phủ Anh tuyên bố sẽ ngừng tham dự các sự kiện do Chính phủ Rwanda tổ chức và đình chỉ viện trợ cho quốc gia Đông Phi này. Anh cũng đe dọa trừng phạt Rwanda - quốc gia đang hỗ trợ nhóm phiến quân M23 tại Congo.

Văn phòng Đối ngoại, Khối thịnh vượng chung và Phát triển (FCDO) của Anh cho biết: “Nước này kêu gọi chấm dứt ngay lập tức các hành động thù địch, tiếp cận nhân đạo, tôn trọng luật nhân đạo quốc tế, tham gia có ý nghĩa vào các tiến trình hòa bình do châu Phi lãnh đạo và rút toàn bộ Lực lượng Phòng vệ Rwanda khỏi lãnh thổ Congo”.

Các chuyên gia kêu gọi cộng đồng quốc tế tăng cường nỗ lực hỗ trợ Chính phủ Congo bảo vệ và hỗ trợ những người phải di dời, đồng thời nhấn mạnh nhu cầu điều tra và giải trình đối với các hành vi vi phạm, cũng như tìm kiếm giải pháp chính trị lâu dài để chấm dứt tình trạng bạo lực tại quốc gia Trung Phi này.

HN tổng hợp