Báo động ô nhiễm không khí toàn cầu

Khoảng 99% dân số toàn cầu phải hít thở không khí ô nhiễm vượt giới hạn an toàn là hồi chuông cảnh báo vấn nạn ô nhiễm hiện nay.

Khói bốc lên từ Nhà máy nhiệt điện Badarpur ở thủ đô New Delhi, Ấn Độ. Ảnh: AFP

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), cho rằng người dân ở các nước có thu nhập thấp và trung bình lại bị phơi nhiễm ô nhiễm không khí hơn cả. Bởi lẽ, trong thập kỷ qua, nồng độ bụi mịn đã tăng 27% ở các thành phố của Đông Nam Á. Ngược lại, trong 20 năm qua, con số này đã giảm 21% ở châu Âu, 29% ở khu vực Bắc và Nam Mỹ. Hệ quả là tỷ lệ tử vong liên quan đến bụi mịn tại các khu vực Ấn Độ và Đông Nam Á đã tăng mạnh nhất trong giai đoạn từ năm 2010-2019. Cụ thể, tỷ lệ tử vong do bụi mịn đã tăng từ 63 người trên 100.000 dân lên 84 người trên 100.000 dân, tăng 33% chỉ trong 10 năm.

Đáng quan ngại là kết quả thu thập của WHO về tình trạng ô nhiễm không khí như các hạt và khí nitrogen dioxide (hai loại ô nhiễm phát thải từ sử dụng nhiên liệu hóa thạch và được cho là nguyên nhân gây các bệnh về hô hấp và tim mạch trong giai đoạn 2010-2019, tại hơn 6.000 thành phố ở 117 quốc gia) đã có gần 99% dân số phải hít thở không khí ô nhiễm.

Theo báo cáo trên, ô nhiễm không khí mỗi năm đã cướp đi sinh mạng của ít nhất 7 triệu người. Số lượng các hạt nhỏ trong không khí tại các nước châu Phi và khu vực phía Tây Thái Bình Dương cao gần gấp 8 lần so với tiêu chuẩn an toàn của WHO, trong khi đó mức độ tập trung của các hạt này lại thấp nhất tại châu Âu.

Cũng theo dữ liệu thu thập được tại 117 nước cho thấy, chưa đầy 1% thành phố ở những nước có thu nhập thấp và trung bình đạt mức an toàn về chất lượng không khí theo khuyến nghị của WHO. Ngược lại, chỉ có 17% các thành phố ở những nước có thu nhập cao có chất lượng không khí dưới chuẩn của WHO. Ngoài ra, các hạt, lượng khí nitrogen dioxide ở các nước có thu nhập thấp và trung bình cũng cao hơn 1,5 lần so với những nước có thu nhập cao.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến ô nhiễm không khí như: ô nhiễm từ bụi, gió, núi lửa phun trào, bão, lốc xoáy, sương mù, cháy rừng, hoạt động sản xuất công, nông nghiệp, giao thông vận tải, hoạt động quốc phòng, quân sự, hoạt động xây dựng cơ sở hạ tầng, thu gom xử lý rác thải, hoạt động sinh hoạt… Tuy nhiên, có hai nguyên nhân chính là các hiện tượng tự nhiên và  nhân tạo (các hoạt động của con người). Trong đó, nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường không khí do con người gây ra chiếm tỷ lệ cao nhất. Chúng ta khai thác quá nhiều quặng mỏ, cây rừng làm thay đổi môi trường dẫn đến biến đổi khí hậu. Mặt khác, cũng chính con người thải ra quá nhiều chất độc trong sản xuất, sinh hoạt làm cho không khí bị ô nhiễm và nạn nhân ảnh hưởng trực tiếp lại chính là chúng ta.

Do vậy giải pháp bức thiết hiện nay vẫn là hạn chế đến mức thấp nhất tác động đến môi trường bằng những việc làm cụ thể như: Trồng cây xanh, phủ xanh đồi núi để hấp thụ CO2 cũng như các chất độc hại, ưu tiên sử dụng các phương tiện công cộng, giảm lượng khí thải mỗi ngày, xử lý khí thải trước khi xả ra môi trường, ứng dụng công nghệ xanh vào việc xây dựng, trồng trọt, chăn nuôi…

Tất cả những việc làm trên nhằm trả lại cho trái đất sự an toàn, thân vốn dĩ đã có và tồn tại hàng tỉ năm qua trên hành tinh xanh này. Tổng Giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus cho rằng vấn đề cấp bách hiện nay, cần giải quyết những thách thức kép về sức khỏe do ô nhiễm không khí và biến đổi khí hậu. Công việc này đòi hỏi mọi người, mọi quốc gia cùng quan tâm thực hiện. Có như vậy mới mong ô nhiễm không khí được cải thiện trả lại con người bầu trời trong lành tự nhiên.

HN tổng hợp