Bảo vệ đại dương - Bài toán khó

Ô nhiễm đại dương đã trở thành vấn nạn toàn cầu khiến cộng đồng quốc tế quan ngại và đang nỗ lực tìm kiếm giải pháp để bảo vệ.

Ảnh minh họa.

Ngày 9-6, trong khuôn khổ Hội nghị Đại dương của Liên Hiệp Quốc (LHQ) lần thứ 3 (UNOC 3) diễn ra tại thành phố Nice (Cộng hòa Pháp), các nhà lãnh đạo thế giới đã kêu gọi dừng khai thác biển sâu và bảo vệ những quy tắc chung gìn giữ khu vực quý báu này.

Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres bày tỏ sự quan ngại sâu sắc khi một số quốc gia đang có kế hoạch đơn phương khai thác các kim loại hiếm ở dưới đáy đại dương tại một số vùng biển chung do LHQ quản lý.

Ông Guterres cũng khẳng định sẽ nỗ lực cùng các thành viên LHQ để không biến biển sâu thành miền Tây hoang dã (ám chỉ đến sự hỗn loạn tại miền Tây nước Mỹ trong những năm cuối của thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20).

Ông Guterres bày tỏ ủng hộ các cuộc thương lượng đang diễn ra nhằm xây dựng bộ quy tắc toàn cầu về khai thác khoáng sản dưới đáy biển do Cơ quan quản lý Đáy biển quốc tế (ISA) chủ trì.

Trong khi đó, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron một lần nữa kêu gọi các quốc gia ngay lập tức ngừng các hành động khai thác, đồng thời nhấn mạnh việc “điên cuồng tận dụng” các tài nguyên biển sâu khi chưa hiểu rõ về bản chất sẽ chỉ dẫn tới sự phá hoại và hủy diệt. Đề xuất của ông Macron ngay lập tức được 36 quốc gia và Liên minh châu Âu ủng hộ.

Chủ tịch Hội đồng châu Âu António Costa nhấn mạnh vai trò chiến lược của đại dương trong bảo vệ môi trường, phát triển kinh tế xanh và củng cố an ninh toàn cầu. Ông khẳng định Liên minh châu Âu (EU) đang hành động quyết liệt để hiện thực hóa các cam kết tham vọng trong lĩnh vực quản trị biển, thông qua cách tiếp cận toàn diện, dựa trên khoa học và hợp tác quốc tế.

Theo Chủ tịch Costa, đại dương là một tài sản chiến lược, cần được bảo vệ, bảo đảm an toàn và khai thác bền vững vì lợi ích lâu dài. Hiệp định Đại dương châu Âu sẽ góp phần củng cố các nỗ lực bảo vệ môi trường, tăng cường khả năng cạnh tranh trong các lĩnh vực kinh tế biển xanh, trao quyền cho cộng đồng ven biển và bảo đảm an ninh hàng hải -tất cả sẽ được triển khai song song. Chủ tịch Costa bày tỏ kỳ vọng văn kiện sẽ chính thức có hiệu lực vào cuối năm nay, qua đó thể hiện rõ thông điệp về tinh thần đoàn kết và cam kết hành động mạnh mẽ của cộng đồng quốc tế trong nỗ lực bảo vệ đại dương. Ông Costa cho rằng, thay vì hướng lên Mặt trăng hay Sao Hỏa, châu Âu có thể chọn đại dương, biểu tượng của Sao Hải Vương, làm trọng tâm sứ mệnh khoa học của mình.

Sở dĩ LHQ, EU và nhiều quốc gia liên quan quyết liệt tìm giải pháp để bảo vệ đại dương vì ngoài việc hầu hết biển trên thế giới đều bị ô nhiễm trầm trọng bởi rác thải, tác động từ khai thác tài nguyên, khoáng sản… hiện nhiều quốc gia trên thế giới đang có những dự án lớn tiếp tục khai thác sâu dưới lòng biển.

Theo đó, đến thời điểm hiện tại, nhiều công ty Canada đang có mong muốn khai thác tài nguyên quý hiếm dưới đáy biển. Tại Mỹ, công ty Impossible Metals của nước này đã nộp đơn, vào giữa tháng 4, xin “thăm dò và khai thác các khoáng sản quan trọng ngoài khơi bờ biển Samoa thuộc Mỹ” ở Châu Đại Dương. Ở châu Âu, nhiều công ty đa quốc gia cũng đang có mong muốn khai thác khoáng sản hiếm ngoài biển sâu Na Uy. Chính phủ vương quốc Scandinavia này đã nỗ lực ngăn chặn những tham vọng tương tự khi quyết định đình chỉ cấp giấy phép thăm dò vào cuối năm 2024. Tuy nhiên, các quyết định đình chỉ chỉ có hiệu lực trong vòng 1 năm. Nếu những dự án này tiếp tục diễn ra, ô nhiễm đại dương sẽ càng trầm trọng hơn.

Chính những yếu tố này đã khiến bài toán bảo vệ đại dương khó tìm được lời giải nếu không có sự hưởng ứng của cộng đồng quốc tế cùng chung tay bảo vệ môi trường.

HN tổng hợp