Bầu cử - Giải pháp chấm dứt xung đột ở miền Đông Ukraine

Mặc dù đến nay, chính phủ Ukraine và phe đối lập đã thực hiện được một số điểm chính trong thỏa thuận Minsk như ngừng bắn, rút vũ khí hạng nặng khỏi đường giới tuyến, trao trả tù binh, thành lập các nhóm công tác... Tuy nhiên, hai nội dung quan trọng gồm tiến hành bầu cử địa phương ở miền Đông và cải cách hiến pháp vẫn chưa được thực thi theo thỏa thuận. Chính điều này đã tạo nên bất đồng có nhiều khả năng châm ngòi tái diễn xung đột ở quốc gia Đông Âu này.

Binh sĩ Ukraine. Nguồn: AFP/TTXVN

Mới đây, ông Igor Plotniskyi, người đứng đầu Cộng hòa Nhân dân Lugansk (LPR) tự xưng, đã cáo buộc chính quyền Kiev phá hoại các thỏa thuận Minsk và tuyên bố sẽ chuyển sang tấn công. Trước tiên là tấn công trên mặt trận ngoại giao. Theo đó, LPR đang có vị thế pháp lý hoàn hảo để kêu gọi cơ quan quốc tế tối cao - Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc - buộc Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko thực hiện các nghĩa vụ theo quy định tại Minsk được “Bộ tứ Normandy (Nga, Đức, Pháp, Ukraine) thông qua hồi tháng 2-2015. Nguyên nhân sâu xa của những cáo buộc này và những động thái chuẩn bị tái diễn xung đột của LPR chính là việc quân đội Ukraine đưa quân áp sát đường giới tuyến, đồng thời không xem xét sửa đổi Hiến pháp và luật Ukraine như cam kết trong thỏa thuận Minsk.

Cựu Chủ tịch Ủy ban Quân sự NATO, Tướng về hưu Harald Kujat nhận định tương lai của Ukraine nên được Nga và Mỹ thảo luận. Ông Kujat cho rằng: “Thỏa thuận Minsk giúp làm dịu tình hình chứ không phải là giải pháp. Điều mà chúng ta cần là giải pháp cho cuộc xung đột, và nó có thể đạt được chỉ khi hai siêu cường Mỹ và Nga cùng nhau thảo luận về tương lai Ukraine”. Ông Kujat cũng tỏ ra hoài nghi về giải pháp giải quyết khủng hoảng ở quốc gia Đông Âu này trong khuôn khổ “Bộ tứ Normandy (Nga, Đức, Pháp, Ukraine)”. Cựu quan chức NATO lưu ý: “Nga khẳng định không phải là một bên xung đột trong khi người Mỹ cũng tuyên bố không tham gia. Vậy hãy để cho hai bên không tham gia xung đột nói chuyện về điều đó…”.

Trước những bất đồng trên, các quốc gia liên quan đã có những động thái tích cực nhằm xoa dịu tình hình. Trong một động thái liên quan mới đây, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov cho biết, Nga đã đề nghị mở rộng quyền hạn và sứ mệnh của Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu (OSCE), trong đó có việc thành lập một nhóm quan sát viên để cùng với phe đối lập tại hai khu vực miền Đông Ukraine là Donetsk và Lugansk theo dõi và đảm bảo an ninh cho cuộc bầu cử sắp tới. Thực tế, việc bầu cử địa phương ở khu vực miền Đông Ukraine là một trong 13 nội dung của Thỏa thuận Minsk về Ukraine đạt được hồi tháng 2-2015. Tuy nhiên cho đến nay, cuộc bầu cử vẫn chưa thể tiến hành. Đây cũng là nguyên nhân chính dẫn đến tiến trình thực hiện thỏa thuận hòa bình Minsk ở miền Đông Ukraine vẫn đang bị bế tắc.

Nhiều người kỳ vọng thỏa thuận hòa bình Minsk sẽ là cơ hội để ngăn chặn xung đột giữa các phe đối lập tiến tới lập lại hòa bình cho quốc gia Đông Âu này. Giới quan sát cho rằng, cuộc bầu cử ở miền Đông Ukraine là bước quan trọng trong thỏa thuận được đưa ra nhằm chấm dứt khủng hoảng ở quốc gia Đông Âu này hơn 2 năm qua đã làm 9.300 người thiệt mạng và 1,7 triệu người phải rời bỏ nhà cửa. Hậu quả nặng nề nhất là nền kinh tế của quốc gia này cũng bị khủng hoảng trầm trọng, với tăng trưởng giảm 9,9% trong năm ngoái sau khi đã giảm 6,8% trong năm 2014. Đời sống của đại bộ phận dân thường Ukraine đã giảm xuống rõ rệt. Tình hình càng thêm trầm trọng bởi việc làm bị cắt giảm, giá dịch vụ tăng, đồng tiền nội tệ mất giá 3 lần và tỷ lệ lạm phát cao. Những hệ lụy này khó có thể được khắc phục trong thời gian ngắn.

HN tổng hợp