Bầu cử Tổng thống Ukraine: Ứng viên “danh hài” thắng thế

Ứng cử viên Vladimir Zelensky - 41 tuổi, lãnh đạo đảng “Người phục vụ nhân dân” - một danh hài, đang giành được nhiều phiếu ủng hộ nhất, với khoảng hơn 30%.

Ông Volodymyr Zelensky, ứng viên sáng giá trong cuộc bầu cử Tổng thống Ukraine. Ảnh: REUTERS

Trong ngày 31-3, gần 30 triệu cử tri Ukraine đã đi bầu chọn người đứng đầu đất nước trong số 39 ứng cử viên (đạt gần 64%) - một số lượng kỷ lục được Ủy ban bầu cử trung ương Ukraine ghi nhận.

Mặc dù chưa có kết quả kiểm phiếu cuối cùng, nhưng theo các cuộc thăm dò ngoài vòng bỏ phiếu, ứng cử viên Vladimir Zelensky giành được nhiều phiếu ủng hộ nhất, với khoảng hơn 30%. Tổng thống đương nhiệm Petro Poroshenko đứng ở vị trí thứ hai với khoảng hơn 18% số phiếu ủng hộ. Cựu thủ tướng Yulia Tymoshenko - thủ lĩnh đảng “Batkivschina” về thứ ba, với hơn 14% số phiếu ủng hộ. Các ứng cử viên đảng “Nền tảng đối lập - vì cuộc sống” Iuri Boiko và Chủ tịch đảng “Quan điểm công dân” Anatoly Grysenko lần lượt xếp ở vị trí thứ 4 và thứ 5 với khoảng 9,8% và 7,1% số phiếu ủng hộ, còn các ứng cử viên khác giành được ít hơn 7%. Giải mã thành công của ứng cử viên Vladimir Zelensky - một diễn viên trào phúng nổi tiếng đã trở thành nhân vật dẫn đầu cuộc đua tổng thống trong một thời gian rất ngắn - chuyên gia chính trị học Ukraine Aleksander Palyi cho rằng, xã hội Ukraine đang cần những gương mặt mới và ông Zelensky đáp ứng nhu cầu đó.

Một điểm đáng chú ý của kỳ bầu cử lần này là các ứng cử viên không phân biệt bằng hệ tư tưởng, mà bằng quan điểm về lựa chọn địa chính trị tương lai cho đất nước theo hai hướng - ngả sang phương Tây - hội nhập châu Âu hay nghiêng về phía Đông - cải thiện quan hệ với Nga.

Khi có kết quả kiểm phiếu chính thức, trong trường hợp không có ứng cử viên nào giành được quá 50% số phiếu ủng hộ, thì hai ứng cử viên dẫn đầu trong cuộc bỏ phiếu vòng 1 sẽ bước tiếp vào vòng hai của cuộc bầu cử Tổng thống diễn ra vào ngày 21-4 tới.

Theo các nhà bình luận, dù ai là tổng thống cũng sẽ phải đương đầu không ít thách thức lớn, như nạn tham nhũng hoành hành, cuộc chiến với phe ly khai ở miền Đông, phụ thuộc vào hàng tỉ USD viện trợ từ các tổ chức quốc tế… Các cuộc khảo sát mới nhất cho thấy người dân đang ngày càng bất mãn với hệ thống chính trị của đất nước kể từ năm 2014. Cụ thể, kết quả thăm dò của Công ty Gallup (Mỹ) công bố hồi tháng 3 cho thấy chỉ 9% người dân Ukraine tin tưởng vào chính phủ mình, mức thấp nhất thế giới. Trong khi đó, có đến 91% người dân Ukraine cho rằng nạn tham nhũng đang tràn lan trong chính quyền.

Ngoài việc cam kết đưa Ukraine gia nhập EU, các ứng viên hàng đầu còn ủng hộ Ukraine là thành viên NATO. Dù vậy, một động thái như thế có thể chọc giận Nga và cản trở nỗ lực giải quyết những căng thẳng như vụ Matxcơva bắt giữ 3 tàu hải quân và 24 thủy thủ Ukraine hồi tháng 11-2018.

Khi đó, triển vọng về một giải pháp giúp làm im tiếng súng ở miền Đông Ukraine càng thêm mờ mịt bất chấp các ứng viên có những hướng tiếp cận khác nhau đối với cuộc khủng hoảng này. Ông Poroshenko, người đang cố tại vị nhiệm kỳ thứ 2, ủng hộ các cuộc thương thảo giữa Nga, Ukraine, Pháp, Đức trong khuôn khổ “định dạng Normandy” dù tiến trình đàm phán này không đạt kết quả đáng kể. Dù vậy, nhà lãnh đạo này cũng tìm cách nêu bật lập trường cứng rắn với Matxcơva khi công khai lên mạng xã hội Twitter gọi Tổng thống Nga Vladimir Putin là đối thủ chính của mình hôm 26-3. Trong khi đó, ông Zelenskiy lại nhấn mạnh vấn đề chỉ có thể được giải quyết thông qua đàm phán trực tiếp với Nga.

Một vấn đề trọng tâm khác là sức khỏe nền kinh tế, được đánh giá là đang hồi phục sau những ngày bất ổn năm 2014. Dù vậy, GDP của Ukraine hiện thấp hơn nhiều so với mức hồi năm 2013. Trước thềm cuộc bầu cử tổng thống, các chuyên gia dự báo kinh tế nước này tăng trưởng 2,5%/năm.

Theo giới phân tích, các nhà đầu tư sẽ theo dõi xem liệu tổng thống mới có sẵn sàng tiến hành cải cách hay không và thành phần quốc hội mới - dự kiến được bầu vào tháng 9 tới - để đưa ra quyết định.

LONG TẤN tổng hợp