Bế tắc chính trị hậu bầu cử ở Israel đến hồi kết ?

Hôm 30-5, lãnh đạo các đảng đối lập ở Israel đã đạt thỏa thuận chia sẻ quyền lực. Động thái này tạo tiền đề cho một loạt các bước đi có thể dẫn tới việc chấm dứt 12 năm cầm quyền của Thủ tướng Netanyahu.

Thủ tướng Netanyahu có khả năng ra đi sau 12 năm cầm quyền.

Theo thỏa thuận thành lập chính phủ liên minh vừa đạt được, ông Naftali Bennett người đứng đầu đảng cánh hữu Yamina và ông Yair Lapid, Chủ tịch đảng Yesh Atid kiêm lãnh đạo phe đối lập tại Quốc hội (Knesset) sẽ thay nhau làm thủ tướng trong một nhiệm kỳ kéo dài 4 năm. Ông Bennett, 49 tuổi, người từng giữ chức Bộ trưởng Quốc phòng và Bộ trưởng Giáo dục sẽ đảm trách vai trò lãnh đạo chính phủ Israel trong 2 năm đầu tiên.

Ông Yair Lapid, 57 tuổi, từng lãnh đạo Bộ Tài chính sẽ kế nhiệm ông Bennett làm thủ tướng trong 2 năm tiếp theo. Phát biểu trên truyền hình, ông Bennett cho biết: “Tôi xin thông báo rằng, cùng với người bạn của tôi là ông Yair Lapid, tôi sẽ làm việc với tất cả sức mạnh của mình để thành lập một chính phủ đoàn kết dân tộc. Vì vậy, chúng ta có thể cùng nhau giải cứu đất nước khỏi vòng xoáy và đưa quốc gia trở lại trên con đường phát triển”.

Dự kiến, ông Yair Lapid, người được trao quyền đứng ra thành lập chính phủ liên minh sẽ thông báo cho Tổng thống Reuven Rivlin về kế hoạch thành lập chính phủ liên minh trước khi tiến hành cuộc bỏ phiếu thông qua tại Quốc hội vào ngày 2-6. Để thành lập chính phủ, một lãnh đạo đảng phải đảm bảo được sự ủng hộ của đa số 61 ghế trong Quốc hội 120 ghế.

Theo đánh giá của giới phân tích, nếu thành công, đề xuất xây dựng chính phủ liên minh của đảng Yamina sẽ quy tụ một loạt các đảng không cùng chính kiến từ đảng cánh tả, đảng cánh hữu và cả đảng trung dung trên chính trường Israel. Điểm chung duy nhất giữa các đảng liên minh này chính là “khao khát” chấm dứt cơ hội được tại nhiệm của Thủ tướng Netanyahu.

Sau cuộc tổng tuyển cử Israel diễn ra ngày 23-3 vừa qua, không đảng nào giành đủ đa số ghế quá bán trong Quốc hội để tự thành lập chính phủ. Đảng Likud của Thủ tướng Netanyahu dù giành được nhiều ghế nhất (52 ghế) song không đủ ghế quá bán để thành lập Chính phủ độc lập. Trong thời gian qua, ông Netanyahu đã nỗ lực đàm phán để thành lập chính phủ liên minh với một số các đảng khác, kể cả đảng Yamina song đến nay vẫn chưa thành công.

Đảng Yamina dù chỉ giữ 6 ghế trong cuộc tổng tuyển cử ở Israel song 6 phiếu này giờ lại đang giữ vai trò chi phối trong cuộc đua chính trị tại Israel lúc này. Chỉ cần đảng Yamina nghiêng về đảng nào hoặc là đảng Likud của Thủ tướng Netanyahu hoặc là đảng Yesh Atid - đảng về thứ 2 trong cuộc tổng tuyển cử ở nước này, đảng đó sẽ giành chiến thắng.

Trong khi đó, Thủ tướng Netanyahu tỏ ý thất vọng với quyết định thành lập chính phủ liên minh của đảng Yamina và Yesh Atid, gọi đây là một “vụ lừa dối thế kỷ”. Ông Netanyahu cho biết, một số nghị sĩ có thể sẽ “đảo ngũ” để về phe cánh hữu của ông nếu thời hạn ngày 2-6 kết thúc mà ông Yair Lapid không thành lập được chính phủ mới.

Trước đó, tại cuộc tổng tuyển cử vào ngày 23-3, đảng cánh hữu Likud của ông Netanyahu đã giành được nhiều ghế nhất nhưng không chiếm đa số tại Quốc hội, nên có 28 ngày để thành lập chính phủ liên minh. Thủ tướng đương nhiệm từng đề xuất một thỏa thuận chia sẻ quyền lực với ông Bennett nhưng bị từ chối. Sau khi hạn chót trôi qua hôm 5-5, ông Yair Lapid, người về thứ 2 trong tổng tuyển cử, được trao quyền đứng ra thành lập chính phủ liên minh theo luật.

Thủ tướng Netanyahu - người nắm chức thủ tướng từ năm 2009 hiện đang phải đối mặt với cáo buộc tham nhũng. Nếu không giành được vị trí đứng đầu nội các, ông Netanyahu sẽ phải đối mặt với nguy cơ đứng trước các phiên tòa hình sự.

NGUYỄN TẤN tổng hợp