Brexit bước vào giai đoạn cam go

Cả Liên minh châu Âu (EU) và các phe phái đối lập tại Anh đều phản đối Brexit không thỏa thuận đã làm cho Thủ tướng Anh Boris Johnson gặp nhiều khó khăn. 

Thủ tướng Boris Johnson (trái) và lãnh đạo Công đảng Jeremy Corbyn. Ảnh: Daily Express

Phát ngôn viên Văn phòng Thủ tướng Anh cho biết, quan điểm của London là muốn Brexit có thỏa thuận, song Anh sẽ rời khỏi EU vào ngày 31-10 dù ở bất kỳ hoàn cảnh nào. Theo đó, cuộc điện đàm giữa Thủ tướng Anh Boris Johnson và Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Jeans-Claude Junker mới đây đã không có triển vọng đạt được một thỏa thuận Brexit, trừ phi hai bên đàm phán lại và điều khoản “chốt chặn” về biên giới Ireland được loại bỏ.

Về phía EU, Chủ tịch EC Juncker tuyên bố sẵn sàng làm việc trên tinh thần xây dựng với Thủ tướng Johnson và xem xét mọi đề xuất cụ thể mà ông này có thể đưa ra, miễn là chúng phù hợp với thỏa thuận đã được EU và Anh nhất trí. Tuy nhiên, ông Juncker  nhấn mạnh rằng sự ủng hộ của EU dành cho Cộng hòa Ireland là kiên định. Theo đó, 27 nước thành viên EU sẽ tiếp tục chú trọng đến lợi ích của nước thành viên này. Theo ông, EU sẽ làm mọi cách để tránh một Brexit không thỏa thuận nhưng nếu điều đó xảy ra là quyết định của Vương quốc Anh, chứ không phải từ phía EU.

Trong một động thái liên quan được cho là trở lực cho tiến trình Brexit khi mới đây giới chức EU vừa yêu cầu nước Anh phải thực hiện nghĩa vụ tài chính ngay cả trong trường hợp Brexit không có thỏa thuận. Người phát ngôn EC Mina Andreeva, nhấn mạnh: “Tất cả các cam kết đã được thực hiện bởi 28 quốc gia thành viên nên được tôn trọng và điều này vẫn đặc biệt đúng kể cả với kịch bản không có thỏa thuận. Theo đó, Anh sẽ phải tiếp tục tôn trọng tất cả các cam kết được thực hiện trong thời gian là thành viên của EU”. Điều này đồng nghĩa với việc Anh phải chi trả toàn bộ 39 tỉ bảng “hóa đơn li dị” cho EU khi Brexit. Tuy nhiên,Thủ tướng Anh Boris Johnson đã không chấp thuận khoản chi này. Do vậy khó có thể Brexit diễn ra một cách suôn sẻ khi các bên liên quan còn quá nhiều bất đồng.

Mặt khác, trong nước các đảng đối lập đang tìm mọi cách để chống đối Thủ tướng Anh Boris Johnson nhằm ngăn chặn Brexit không thỏa thuận. Lãnh đạo Công đảng Jeremy Corbyn đã thuyết phục thành công không chỉ tân lãnh đạo đảng Tự do Dân chủ Jo Swinson, mà cả đảng Xanh, một số nhân vật bảo thủ hay đảng Dân tộc Scotland nhằm ngăn chặn kịch bản Brexit không thỏa thuận.

Lãnh đạo đảng Tự do Dân chủ Jo Swinson cho biết: “Chúng tôi tập trung rất nhiều vào các lựa chọn lập pháp để mở rộng Điều 50 Hiệp ước Lisbon và tìm cách đạt được mục tiêu này. Cách tiếp cận lập pháp này chắc chắn sẽ mang lại hiệu quả, sẽ tập hợp được sự đồng thuận của nhiều người”. Theo đó, những nghị sĩ này đã ký vào một thông cáo chung thừa nhận sự khẩn cấp phải hành động cùng nhau. Mục tiêu là tránh cho Nghị viện phải ngừng hoạt động như cảnh báo của Thủ tướng Boris Johnson để có thể đưa nước Anh rời EU đúng thời gian quy định bằng bất kỳ giá nào, thậm chí là không thỏa thuận.

Còn lãnh đạo đảng Dân tộc xứ Wales Liz Saville cho biết: “Ưu tiên hàng đầu là ngăn chặn Brexit không thỏa thuận. Tất nhiên chúng tôi đều là các đảng chính trị khác nhau nên tất cả chúng tôi đều có những ưu tiên khác nhau nhưng chúng tôi đang làm việc cùng nhau về vì mục đích chung”.

Tuy nhiên, khả năng một cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm chống lại Thủ tướng Boris Johnson vào thời điểm hiện nay như mong muốn của lãnh đạo Công đảng đã bị bác bỏ. Đây sẽ chỉ được coi như giải pháp cuối cùng trong tháng 10 nếu lựa chọn pháp lý không thành công. Hơn nữa những phương tiện pháp lý mà các nghị sĩ có trong tay để ngăn chặn Brexit không thỏa thuận còn nhiều hạn chế. Trong khi Thủ tướng Anh Boris Johnson có thể dễ dàng đưa nước Anh rời EU mà không có thỏa thuận, bởi đây là kết quả của việc khởi động điều 50 Hiệp ước Lisbon đã được Nghị viện Anh thông qua năm 2017. Cho nên các nghị sĩ Anh muốn làm điều ngược lại là vô cùng khó khăn.

Có thể nói, hơn 3 năm sau cuộc trưng cầu ý dân về việc Brexit chính trường nước Anh đang ngày càng rối ren. Riêng đối với Thủ tướng Boris Johnson, sức ép đối với ông là rất lớn từ cả bên trong lẫn bên ngoài. Do vậy cuộc chiến Brexit sẽ càng cam go hơn khi thời điểm thỏa thuận “chia tay” đang gần kề.

HN tổng hợp