Can thiệp vào Libya: Trò chơi nguy hiểm

Toan tính chính trị và tranh giành quyền lợi đã khiến nhiều quốc gia tham chiến tại Libya.

Libya có nguy cơ trở thành “mảnh đất màu mỡ” cho cuộc chiến ủy nhiệm đẫm máu.

Libya hiện đang tồn tại hai chính quyền song song với sự hậu thuẫn của các lực lượng vũ trang riêng. Theo đó, Chính phủ Đoàn kết Dân tộc Libya được Liên Hiệp Quốc (LHQ) ủng hộ và các nhóm vũ trang Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn, đang hoạt động ở thủ đô Tripoli. Trong khi đó, Quân đội Quốc gia Libya của Tướng Khalifa Haftar được Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE), Nga và Ai Cập ủng hộ.

Do tồn tại hai chính quyền với những bất đồng lớn nên Libya lâm vào cảnh nội chiến đẫm máu kể từ sau cuộc chính biến năm 2011 lật đổ chính quyền của nhà lãnh đạo Muammar Gaddafi. Hai lực lượng đối lập này luôn ra sức lôi kéo thế lực quốc tế hậu thuẫn để tranh giành quyền lực. Đây chính là nguyên nhân chính khiến Libya đang trở thành chiến trường giao tranh giữa các lực lượng cả ở trong và ngoài nước khiến LHQ lo ngại và cho rằng, sự can dự của nước ngoài vào quốc gia Arab này đang ở “mức chưa từng có”.

Trong một phát biểu mới đây trong cuộc họp trực tuyến của Hội đồng Bảo an, Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres nói: “Thời gian đang không đứng về phía chúng ta tại Libya. Cuộc xung đột tại quốc gia này đã bước sang giai đoạn mới với sự can thiệp của nước ngoài đã đạt đến mức độ chưa từng thấy, bao gồm cả việc cung cấp các loại vũ khí tinh vi và số lượng lính đánh thuê tham gia chiến đấu”.

Thực tế, dù cộng đồng quốc tế đã nhiều lần thảo luận về vấn đề Libya, nhưng các nước can dự vào quốc gia này vẫn chưa thể thống nhất được một giải pháp cho cuộc xung đột, đồng thời vẫn đổ lỗi cho nhau về những căng thẳng hiện nay. Chính vì thế, theo nhận định của các nhà phân tích, khi quyền lợi tại đất nước giàu dầu mỏ này chưa được phân chia, sự can dự của nước ngoài sẽ còn tiếp tục, đẩy cuộc chiến tại Libya thêm phức tạp.

Trong một động thái liên quan, mới đây các nhà lập pháp trong chính quyền ở miền Đông được lực lượng tự xưng Quân đội Quốc gia Libya (LNA) của Tướng Khalifa Haftar hậu thuẫn đã “bật đèn xanh” để Ai Cập can thiệp quân sự với mục đích bảo vệ an ninh quốc gia của 2 nước. Động thái này của LNA đang khiến Libya có nguy cơ thành cuộc chiến ủy nhiệm đẫm máu.

Cơ quan lập pháp chính quyền miền Đông Libya cho rằng, Libya và Ai Cập cần phải hợp tác cùng nhau nhằm ngăn chặn hành động tấn công của nước ngoài và bảo vệ an ninh quốc gia chung của hai bên, khi đề cập các hoạt động hỗ trợ của Thổ Nhĩ Kỳ đối với Chính phủ Đoàn kết Dân tộc Libya (GNA) ở thủ đô Tripoli.

Động thái này được nhận định là sẽ mở đường cho Ai Cập đưa binh sĩ đến Libya bởi tháng trước, Tổng thống Ai Cập Abdel Fattah al-Sisi cảnh báo, nước này có thể cử binh sĩ đến Libya sau khi GNA đã đẩy lùi các lực lượng ủng hộ Tướng Haftar khỏi các khu vực xung quanh thủ đô Tripoli. Tổng thống Ai Cập Abdel Fattah al-Sisi cho biết: “Các lực lượng vũ trang của chúng tôi có quyền can thiệp để bảo vệ an ninh quốc gia Libya và Ai Cập, nếu cảm thấy mối đe dọa sắp xảy ra đối với an ninh của hai nước chúng ta”.

Ai Cập cũng là nước đưa ra sáng kiến hòa bình Cairo, vạch ra con đường thiết lập một giải pháp chính trị ở Libya và kêu gọi các bên tham chiến ngừng bắn. Đề xuất này được Liên đoàn Arab, Nga, Saudi Arabia và Các tiểu vương quốc Arab thống nhất hoan nghênh, nhưng lại bị GNA và Thổ Nhĩ Kỳ từ chối.

Trong khi đó, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã công khai ủng hộ GNA bằng cách đưa các cố vấn quân sự, lực lượng dân quân Syria ủng hộ Ankara, máy bay không người lái và các hệ thống phòng không đến đây để thay đổi tình thế cân bằng trên chiến trường. Ankara và GNA đã ký kết một thỏa thuận hợp tác quân sự và thỏa thuận về quyền hạn trên biển hồi tháng 11-2019.

Ngoài ra, Qatar, UAE, Pháp, Nga, Mỹ và nhiều quốc gia khác đều trực tiếp hay gián tiếp tham gia vào chính trường Libya nên càng làm cho tình hình ở quốc gia Bắc Phi này rối ren hơn.

Giới phân tích nhận định, Libya đã và đang trở thành chiến địa để các nhóm xâu xé nhau tranh giành quyền lợi và thực hiện những toan tính của mình. Trong cuộc tranh giành này, Libya sẽ chịu nhiều thiệt thòi và hậu quả nặng nề đều đổ lên đầu những người dân vô tội ở quốc gia Bắc Phi này.

HN tổng hợp