Căng thẳng giữa Qatar và các nước láng giềng: Đâu là giải pháp hạ nhiệt ?

Căng thẳng giữa Qatar và các nước láng giềng ngày càng thêm trầm trọng khi quốc gia Trung Đông này không đáp ứng yêu sách của các nước Arab để đổi lại dỡ bỏ lệnh cấm vận đối với quốc gia này.

Một góc thủ đô Doha của Qatar. Nguồn: REUTERS

Theo đó, Arab Saudi, Ai Cập, Bahrain và Các tiểu Vương quốc Arab Thống nhat (UAE) cáo buộc Qatar ủng hộ chủ nghĩa khủng bố và cắt đứt quan hệ ngoại giao với nước này hồi tháng 6 rồi. Họ đưa ra danh sách gồm 13 yêu cầu đòi Doha thực hiện bao gồm việc ngừng hỗ trợ cho Anh em Hồi giáo, hạ cấp quan hệ ngoại giao với Iran, đóng cửa kênh truyền hình Al Jazeera và căn cứ quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ tại nước này. Tuy nhiên, các biện pháp áp đặt lệnh trừng phạt Qatar của các nước láng giềng chưa thật sự hiệu quả nên từ đó các nước Arab đã gia hạn thời gian trừng phạt. Giáo sư Đại học West Chester thuộc bang Pennsylvania (Mỹ) Lawrence Davidson cho rằng việc gia hạn này cho thấy “Saudi Arabia và các nước đồng minh không biết phải làm gì” và họ không nắm trong tay ưu thế để có thể áp đặt ý muốn của họ lên Doha. Ông nhấn mạnh: “Các quốc gia biết rõ rằng Qatar sẽ bác bỏ các yêu cầu mà họ đưa ra và họ sẽ phải cắt giảm phần nào các yêu cầu này... Đây được xem là động thái cứu lấy thể diện của các nước láng giềng”. PressTV dẫn ý kiến của một nhà phân tích cho biết việc nhóm các quốc gia vùng Vịnh do Arab Saudi dẫn đầu gia hạn thời hạn chót cho Qatar thực hiện các yêu cầu của họ cho thấy các nước này đã thất bại trong việc áp đặt ý muốn của họ đối với Doha.

Về phía Qatar, họ vẫn luôn phủ nhận mọi cáo buộc của các quốc gia láng giềng về việc nước này ủng hộ khủng bố. Mới đây, Ngoại trưởng Qatar đã trao bức thư tay của Tiểu vương Qatar cho Tiểu vương Kuwait, quốc gia đảm nhận vai trò trung gian xoa dịu căng thẳng, trong đó nêu rõ những phản hồi của Doha với những yêu cầu từ các quốc gia láng giềng. Tuy nhiên, nội dung cụ thể của bức thư này vẫn chưa được công bố. Tuy nhiên trước đó, chính vị Ngoại trưởng Qatar Sheikh Mohammed bin Abdulrahman Al-Thani đã tuyên bố: “Qatar từ chối nó như là một nguyên tắc. Chúng tôi sẵn sàng tham gia vào việc đưa ra những điều kiện hợp lý hơn để thảo luận thêm”. Ngoại trưởng Qatar Al-Thani cũng đã yêu cầu các thành viên Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc kêu gọi các quốc gia láng giềng do Arab Saudi đứng đầu dỡ bỏ các hạn chế về việc sử dụng không phận và các đường vận tải khác kết nối với Qatar. Điều này đồng nghĩa với việc Doha không chịu khuất phục trước lệnh cấm vận của các quốc gia láng giềng.

Trước những căng thẳng ngày càng gia tăng giữa Qatar và các nước láng giềng Arab có nguy cơ dẫn đến cuộc chiến tranh lạnh, các tổ chức quốc tế và các quốc gia liên quan đã lên tiếng kêu gọi nhằm hạ nhiệt mâu thuẫn trên. Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc đã kêu gọi Qatar cùng các nước láng giềng giải quyết những khác biệt một cách êm thấm, đồng thời khẳng định tổ chức này sẽ không can thiệp vào tranh chấp giữa các bên. Đại sứ Trung Quốc Lưu Kết Nhất, người nắm giữ chức Chủ tịch luân phiên Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc tháng này, cho rằng cách tốt nhất và duy nhất là các quốc gia liên quan tìm một giải pháp thông qua đối thoại và tham vấn. Trung Quốc sẽ hoan nghênh mọi biện pháp có thể thực hiện để “sửa chữa” những bất cập hiện tại và nối lại quan hệ hữu nghị giữa Qatar và các nước láng giềng.

Mới đây, trả lời tại buổi họp báo chung với người đồng cấp Arab Saudi Abdel al-Jubeir trong khuôn khổ chuyến thăm vùng Vịnh, Ngoại trưởng Đức Sigmar Gabriel cho rằng một thỏa thuận xuyên khu vực về ngăn chặn tài trợ “chủ nghĩa khủng bố” sẽ là chìa khóa tháo gỡ tình hình căng thẳng giữa Qatar và các quốc gia Arab láng giềng. Ong Gabriel khẳng định không có quốc gia nào có ý định tài trợ cho khủng bố mà hành động này chủ yếu do các cá nhân thực hiện vì vậy phải có biện pháp cụ thể để ngăn chặn tài trợ cho các tổ chức Hồi giáo cực đoan và khủng bố trên cấp độ khu vực. Trong khi đó, Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson đã điện đàm với người đồng cấp Ai Cập Sameh Shourky để thảo luận về diễn biến tình hình căng thẳng vùng Vịnh cũng như quan hệ song phương.

Giới quan sat nhận định, cho dù quan hệ ngoại giao giữa Qatar và các nước Arab đang gia tăng căng thẳng nhưng cả hai bên đều nhận biết rõ ràng những bất lợi khi cắt đứt mối quan hệ này. Không chỉ thiệt hại về kinh tế mà còn chia rẽ sức mạnh quốc phòng của khối. Cho nên việc đi tìm tiếng nói chung giữa các bên liên quan để hạ nhiệt căng thẳng đã và đang được quốc tế quan tâm hiện nay.

HN tổng hợp