Cảnh báo về lượng băng ở Nam Cực

Trung tâm Dữ liệu băng tuyết quốc gia (NSIDC) của Mỹ vừa công bố báo cáo mới, theo đó diện tích băng biển ở Nam Cực đã giảm xuống chỉ còn 1,91 triệu km2 trong tuần này.

Tàu phá băng Laura Bassi của Italia chở các nhà khoa học nghiên cứu ở Nam Cực. Ảnh: REUTERS

Đây là mức thấp nhất kể từ khi dữ liệu này bắt đầu được thu thập năm 1979. Theo NSIDC, chỉ vài tuần nữa Nam Cực sẽ bước vào mùa tan băng và mức băng biển sẽ còn giảm mạnh hơn nữa trước khi dần đạt mức tối thiểu trong năm.

Băng biển tan chảy ở Nam Cực không tác động rõ rệt đến mực nước biển hiện tại vì băng vốn đã nằm trên đại dương. Tuy nhiên, băng biển này lại đang bao quanh các thềm băng khổng lồ của Nam Cực. Vì thế, theo NSIDC, việc băng biển biến mất làm lộ các thềm băng trước tác động của sóng và nhiệt độ ấm hơn, từ đó đe dọa làm các thềm băng này dễ tan chảy và khiến mực nước biển dâng lên nếu nhiệt độ toàn cầu tiếp tục tăng lên trong những thế kỷ tới.

Chưa hết, sự tan chảy của băng biển cũng góp phần đẩy nhanh quá trình toàn cầu ấm dần lên. Biển băng trắng phản xạ đến 90% năng lượng mặt trời trở lại không gian. Khi nó bị thay thế bởi biển tối, không đóng băng, nước biển sẽ hấp thụ phần lượng nhiệt tương đương như trên.

Không chỉ Nam Cực mà Bắc Cực cũng đang thu hút nhiều quan tâm trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu.

Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres tại cuộc họp Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc (LHQ) mới đây cảnh báo mực nước biển dâng cao do sự nóng lên toàn cầu có thể thúc đẩy cuộc di cư ồ ạt của toàn bộ dân số từ các vùng trũng thấp ven biển - ước tính 900 triệu người. Thảm họa này còn tạo ra sự cạnh tranh khốc liệt hơn bao giờ hết đối với nước ngọt, đất đai và các nguồn tài nguyên khác, đồng thời dẫn đến những tranh chấp về lãnh thổ và lãnh hải.

“Với bất kỳ kịch bản nào, các quốc gia như Bangladesh, Trung Quốc, Ấn Độ và Hà Lan đều gặp rủi ro. Các siêu đô thị trên mọi châu lục sẽ phải đối diện với những tác động nghiêm trọng, bao gồm Lagos (Nigeria), Maputo (Mozambique), Bangkok (Thái Lan), Dhaka (Bangladesh), Jakarta (Indonesia), Mumbai (Ấn Độ), Thượng Hải (Trung Quốc), Copenhagen (Đan Mạch), London (Anh), Los Angeles và New York (Mỹ), Buenos Aires (Argentina) và Santiago (Chile)”. Người đứng đầu LHQ trích dẫn dữ liệu từ Tổ chức Khí tượng thế giới (WMO) công bố cho thấy tốc độ tăng trung bình của mực nước biển toàn cầu đã nhanh hơn kể từ năm 1900, so với bất kỳ thế kỷ nào trong 3.000 năm qua. Tốc độ ấm lên của đại dương trong thế kỷ qua cũng nhanh hơn bất kỳ thời điểm nào trong 11.000 năm qua.

Thế giới đang trên đường vượt qua giới hạn nóng lên 1,5 độ C, giới hạn duy trì một tương lai có thể sống được. Với các chính sách hiện tại, mức tăng này đang hướng tới con số 2,8 độ C, điều mà ông Guterres mô tả là “bản án tử đối với các quốc gia dễ bị tổn thương”.

Theo AP, dữ liệu WMO còn cho thấy mực nước biển trung bình toàn cầu sẽ tăng khoảng 2-3m trong 2.000 năm tới cho dù sự nóng lên được giới hạn ở mức 1,5 độ C. Với mức tăng 2 độ C, nước biển có thể dâng cao thêm 6m; thậm chí dâng thêm tới 22m nếu tăng 5 độ C.

Một thống kê khác cũng công bố cho thấy lượng băng nổi quanh Nam Cực hiện đã xuống thấp kỷ lục, qua đó báo động rằng sự nóng lên toàn cầu đang ảnh hưởng đến cả những nơi lạnh giá nhất.

Cuối năm 2022, ông Guterres từng nhiều lần cảnh báo về “sự hỗn loạn khí hậu” không thể đảo ngược đang đe dọa thế giới; kêu gọi các chính phủ tăng cường cắt giảm khí thải, giữ lời hứa về tài chính khí hậu, chuyển đổi năng lượng và cho rằng Hội đồng Bảo an có vai trò quan trọng trong việc xây dựng ý chí chính trị cần thiết.

NGUYỄN TẤN Tổng hợp