Châu Phi đối mặt thách thức kép

Dịch bệnh, chiến tranh, nghèo đói và nguồn cứu trợ lại hạn chế khiến người nghèo châu Phi lâm vào khó khăn kép.

Người dân chờ được phát thực phẩm cứu trợ tại Nairobi, Kenya. Ảnh: AFP/TTXVN

Các chuyên gia và nhà hoạch định chính sách châu Phi đang kêu gọi hành động khẩn cấp nhằm giải quyết các rào cản thương mại để cải thiện tình hình an ninh lương thực trên lục địa. Lời kêu gọi này được đưa ra trong cuộc họp toàn châu lục do Ủy ban Kinh tế Liên Hiệp Quốc về châu Phi (UNECA) tổ chức tại thủ đô Addis Ababa của Ethiopia gần đây.

Theo số liệu của UNECA, hiện có tới 20% dân số châu Phi đang phải đối mặt với tình trạng suy dinh dưỡng. Điều này càng trở nên nghiêm trọng hơn khi hệ thống lương thực toàn cầu đang chịu áp lực từ nhiều cú sốc khác nhau.

Bà Farayi Zimudzi, Điều phối viên tiểu khu vực Đông Phi của Tổ chức Lương Nông LHQ (FAO), nhấn mạnh về mối đe dọa từ năng suất nông nghiệp thấp và tốc độ tăng trưởng dân số nhanh. Bà kêu gọi ưu tiên đầu tư vào nghiên cứu và phát triển, đặc biệt là trong lĩnh vực cải thiện giống cây trồng và vật nuôi có năng suất cao.

Trong khi đó, châu Phi đối mặt với “thảm họa sốt rét” giữa lúc bị Mỹ cắt viện trợ cho châu lục này. Mùa dịch sốt rét đã bắt đầu trong tháng 3 ở nhiều nước châu Phi. Đây là căn bệnh gây tử vong nhiều nhất ở châu lục này, đặc biệt là đối với trẻ em.

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) ghi nhận châu Phi, với tổng dân số khoảng 1,5 tỉ người, chiếm 95% trong số 597.000 ca tử vong do sốt rét trên toàn thế giới vào năm 2023, nhiều ca trong số đó là trẻ em dưới 5 tuổi và phụ nữ mang thai.

Không chỉ có người dân mà nhân viên y tế cũng bị đe dọa từ dịch bệnh. Theo đó, các nhân viên y tế tại 3 quốc gia châu Phi chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của bệnh sốt rét gồm Nigeria, Congo và Uganda, đã bị một loạt tác động khi hầu hết các khoản hỗ trợ của Chính phủ Mỹ kết thúc.

Quyết định của chính quyền Tổng thống Donald Trump về việc hủy bỏ hơn 90% hợp đồng viện trợ nước ngoài của Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID) đã khiến giới chức y tế địa phương cảnh báo về thảm họa ở một số cộng đồng nghèo nhất thế giới. Bởi lẽ, trước đó, Mỹ đã cung cấp hàng trăm triệu USD mỗi năm cho riêng 3 nước này thông qua “Sáng kiến phòng, chống sốt rét của Tổng thống” do USAID dẫn đầu.

Tiến sĩ Jimmy Opigo, Quan chức điều hành pchương trình kiểm soát sốt rét của Uganda, cho biết lệnh ngừng hoạt động của USAID được ban hành vào cuối tháng 1 vừa qua khiến ông và những người khác buộc phải “tập trung vào công tác chuẩn bị ứng phó thảm họa”. Mỹ là nhà tài trợ song phương hàng đầu cho các nỗ lực chống sốt rét ở châu Phi.

Tiến sĩ Opigo nhấn mạnh thuốc chống sốt rét và màn chống muỗi để giúp kiểm soát căn bệnh do muỗi truyền nhiễm là những thứ thiết yếu và cần có nguồn cung liên tục. Khi những sản phẩm này cạn kiệt do các hợp đồng đã chấm dứt của Mỹ, ông dự kiến các ca mắc bệnh sốt rét nghiêm trọng sẽ gia tăng vào cuối năm nay, bao gồm những vấn đề như suy nội tạng, mà không có cách chữa trị. Vắc-xin ngừa sốt rét đang được triển khai ở một số khu vực của châu Phi chưa hoàn hảo, song dự kiến sẽ tiếp tục được triển khai phần lớn thông qua sự hỗ trợ của liên minh vắc-xin toàn cầu.

Theo tổ chức Malaria No More có trụ sở tại Washington (Mỹ), mô hình mới cho thấy chỉ một năm gián đoạn trong chuỗi cung ứng kiểm soát sốt rét sẽ dẫn đến gần 15 triệu ca mắc mới và 107.000 trường hợp tử vong trên toàn cầu. Tổ chức này đã thúc giục chính quyền của Tổng thống Trump “khởi động lại các chương trình cứu người trước khi dịch bệnh bùng phát ngoài tầm kiểm soát”.

Trong khi đó, nhiều quốc gia châu Phi đang bị chiến tranh tàn phá khiến người dân đã nghèo lại càng khó khăn hơn.

Châu Phi đang chịu tác động kép từ chiến tranh, bạo lực đến thiên tai, dịch bệnh. Những yếu tố này khiến châu lục Đen này khó tìm được lời giải cho bài toán khó khủng hoảng nhân đạo.

HN tổng hợp