Chi tiêu quốc phòng toàn cầu tăng lên mức kỷ lục: Nỗi lo của những người yêu chuộng hòa bình

Chi tiêu quốc phòng toàn cầu tăng kỷ lục khiến nhiều quốc gia quan ngại sẽ có cuộc chạy đua vũ trang ngầm.

Dưới sự ủng hộ của Mỹ và phương Tây, Israel có thể sẽ mở các cuộc tấn công vào các cơ sở hạt nhân Iran trong năm 2025. Nguồn: The Australian

Báo cáo từ Viện Nghiên cứu kế hoạch và phát triển công nghệ quốc phòng Hàn Quốc công bố mới đây cho thấy, tổng chi tiêu quốc phòng toàn cầu năm 2023 lên tới con số kỷ lục mới, 2.443 tỉ USD, đánh dấu năm thứ 9 tăng liên tiếp và tăng hơn 200 tỉ USD so với năm trước đó.

Mỹ là quốc gia có chi tiêu quốc phòng lớn nhất toàn cầu (chiếm 37%) với khoản chi lên tới 916 tỉ USD. Top các nước có chi tiêu quốc phòng lớn nhất thế giới còn có Trung Quốc (296 tỉ USD), Nga (109 tỉ USD), Ấn Độ (83,6 tỉ USD). Nhật Bản đứng thứ 10 với 50,2 tỉ USD và tiếp sau là Hàn Quốc (47,9 tỉ USD).

Hàn Quốc đã duy trì mức chi tiêu quốc phòng 2,8% GDP kể từ năm 2020, đánh dấu xu hướng tăng đều đặn từ 2,5% GDP vào năm 2014. Chính sách này nhằm đối phó với tình hình an ninh khu vực phức tạp, trong bối cảnh xung đột Nga - Ukraine kéo dài và căng thẳng tại Trung Đông gia tăng.

Tỷ lệ chi tiêu quốc phòng so với GDP của Hàn Quốc cao hơn hầu hết các quốc gia và vùng lãnh thổ trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương, vượt qua Đài Loan (Trung Quốc), Australia (1,9%), Trung Quốc (1,7%) và Nhật Bản (1,2%). Tỷ lệ này cũng vượt nhiều thành viên Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) như Đức và Canada, chỉ thấp hơn Mỹ (3,4%), Anh (2,3%) và Pháp (2,1%).

Chi tiêu quốc phòng toàn cầu đang tăng mạnh khi các quốc gia trên thế giới, đặc biệt là các thành viên NATO, tái đánh giá ngân sách quốc phòng để đối phó với các mối đe dọa an ninh ngày càng lớn.

Trong khi đó, do xung đột kéo dài, hiện Ukraine đã chi tới 36,65% GDP cho quốc phòng - mức cao nhất toàn cầu.

Biện minh cho vấn đề này, các quốc gia trong cuộc cho rằng, chi tiêu ngân sách quốc phòng tăng để đủ tiềm lực quân sự đối phó với những diễn biến phức tạp toàn cầu, nhằm bảo vệ chủ quyền quốc gia. Tuy nhiên, cũng có những quốc gia dựa vào cớ này để ngang nhiên dùng vũ lực tấn công những quốc gia khác. Từ đó, hình thành cuộc đua vũ trang “ngầm” đã và đang diễn ra ở nhiều quốc gia trên toàn cầu.

Đáng quan ngại là cuộc đua “ngầm” này ẩn chứa nhiều nguy hiểm như: chạy đua phát triển phương tiện, vũ khí hiện đại, trong đó có cả vũ khí hạt nhân với quy mô hủy diệt lớn khiến cộng đồng quốc tế kịch liệt lên án.

Giới quan sát nhận định, những điểm “nóng” xung đột trên thế giới hiện nay vẫn chưa có hồi kết cũng vì những cuộc đua trên. Điển hình như xung đột Nga - Ukraine mặc dù tiêu tốn nhiều tiền bạc, huy động cả vũ khí hiện đại nhất hiện nay (trừ vũ khí hạt nhân) nhưng vẫn chưa phân định thắng thua. Điều dễ nhận thấy, cho đến nay cả hai phía chưa tìm được tiếng nói chung cho hòa đàm. Hay cuộc chiến ở Trung Đông giữa Israel (có hậu thuẫn của Mỹ) và bên kia gồm các lực như Houthi, Hamas, Hezbollah, tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng có mặt ở nhiều quốc gia như Palestine, Lebanon, Syria (có hậu thuẫn của Iran) cũng tiêu tốn không ít tiền của, nhân lực. Và cũng giống như xung đột Nga - Ukraine, cuộc chiến ở Trung Đông vẫn mờ mịt chưa có lối thoát.

Trong một động thái liên quan, cả Nga lẫn Mỹ đều ngầm hủy bỏ Hiệp ước Các lực lượng Hạt nhân Tầm xa (INF) bằng việc sản xuất và thử nghiệm nhiều loại vũ khí cấm trong hiệp ước này. Mỹ và Liên Xô đã ký Hiệp ước INF năm 1987, cấm hai bên phát triển mọi loại tên lửa hành trình và đạn đạo phóng từ mặt đất có tầm bắn 500-5.500km.

Động thái của hai cường quốc hạt nhân đã phát đi tín hiệu xấu khiến nhiều quốc gia “ngầm” chạy đua vũ trang trong đó có sản xuất vũ khí hạt nhân. Loại vũ khí hủy diệt này đã bị nhân loại lên án và Liên Hiệp Quốc cấm sản xuất. Đây sẽ là hiểm họa tiềm ẩn chiến tranh hủy diệt trong tương lai, khiến nhân loại toàn cầu hoang mang, lo lắng. Cần sớm có giải pháp ngăn chặn đó là mong muốn của những người yêu chuộng hòa bình.

HN tổng hợp