Chiến sự tại Sudan lại tiếp diễn

Chưa đầy nửa giờ lệnh ngừng bắn có hiệu lực, chiến sự tại Sudan lại nổ ra khiến nhiều quốc gia quan ngại.

Các công dân nước ngoài chuẩn bị đáp máy bay sơ tán tránh xung đột tại căn cứ không quân của Pháp ở Khartoum, Sudan, ngày 23-4-2023. Ảnh: AFP/TTXVN

Theo đó, Giao tranh lại nổ ra giữa Lực lượng Vũ trang Sudan (SAF) và Lực lượng Hỗ trợ nhanh (RSF)  mặc dù cả hai bên nhất trí ngừng bắn trong 72 giờ kể từ ngày 25-4 sau các cuộc đàm phán do Mỹ và Arab Saudi làm trung gian.

Đặc phái viên Liên Hiệp Quốc (LHQ) về Sudan Volker Perthes đánh giá: “Dường như lệnh ngừng bắn vẫn được duy trì ở một số khu vực, nhưng không có dấu hiệu cho thấy các bên tham chiến sẵn sàng đàm phán nghiêm túc, chứng tỏ cả hai bên đều cho rằng sẽ có khả năng giành chiến thắng quân sự trước bên còn lại”. Ông Volker Perthes nhấn mạnh: “Đó là tính toán sai lầm”, đồng thời cũng cho biết, ông đã nhận được những báo cáo về việc giao tranh và di chuyển quân vẫn tiếp tục diễn ra.

Trong khi đó, người phát ngôn Lực lượng Vũ trang Sudan, Chuẩn tướng Nabil Abdullah, đã cáo buộc lực lượng bán quân sự RSF đã vi phạm thỏa thuận ngừng bắn mới kéo dài 3 ngày do Mỹ và Saudi Arabia làm trung gian, chỉ chưa đầy nửa giờ sau khi thỏa thuận này có hiệu lực trong ngày 24-4.

Ông Abdullah cho biết, SAF đã đồng ý thỏa thuận ngừng bắn để làm giảm bớt khủng hoảng nhân đạo tại Sudan sau 10 ngày giao tranh, đồng thời nhấn mạnh thỏa thuận này phụ thuộc vào việc RSF tuân thủ những điều kiện đặt ra trong thỏa thuận.

Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres mới đây cảnh báo nguy cơ xung đột leo thang tại quốc gia Bắc Phi có thể “nhấn chìm toàn bộ khu vực”.

Trước đó, nhiều quốc gia, tổ chức đã sơ tán công dân khỏi Sudan vì lo ngại chiến sự bùng phát sẽ ảnh hưởng đến sinh mạng công dân nước mình. Đến thời điểm này, ngoài các quốc gia thông báo sơ tán công dân trong những đợt đầu tiên gồm Saudi Arabia (hơn 150 người), Mỹ (hơn 100 người), Pháp (khoảng 100), Anh, Italia.., mới đây Ai Cập tuyên bố đã đưa 436 công dân về nước an toàn bằng đường bộ. Đức, Tây Ban Nha cũng thông báo mỗi quốc gia đã sơ tán được khoảng 100 người… Giới chức Sudan xác nhận đã triển khai lực lượng an ninh tới biên giới để phối hợp với chính quyền sở tại để đảm bảo cho hoạt động sơ tán công dân.

Sudan nằm ở khu vực Đông Bắc châu Phi, giáp với Biển Đỏ, có dân số gần 48 triệu người. Đây là vùng đất giàu tài nguyên thiên nhiên nằm giữa khu vực Hạ Sahara và Trung Đông, nhưng các cuộc xung đột liên miên khiến Sudan không thể phát triển về kinh tế.

Khủng hoảng kinh tế ngày càng trầm trọng thúc đẩy Quân đội Sudan hồi tháng 4-2019 đảo chính lật đổ Tổng thống Omar al-Bashir, người nắm quyền lãnh đạo đất nước từ năm 1993 và từng nhiều lần bị phương Tây chỉ trích.

RSF, lực lượng bán quân sự được thành lập năm 2013 thuộc quyền quản lý của Cơ quan An ninh và Tình báo Quốc gia Sudan dưới thời Tổng thống al-Bashir, đã ủng hộ quân đội trong cuộc đảo chính.

Tuy nhiên, cuộc đảo chính này vấp phải làn sóng phản đối mạnh mẽ, buộc Quân đội Sudan chấp nhận chia sẻ quyền lực với các lực lượng dân sự, thông qua mô hình Hội đồng Chủ quyền với thủ tướng tạm quyền là Abdalla Hamdok. Quân đội Sudan tiếp tục đảo chính phế truất Hamdok vào tháng 10-2021 và tướng Abdel-Fattah Burhan, tư lệnh quân đội, trở thành người quyền lực nhất nước, đứng đầu chính quyền quân sự.

Khi Burhan muốn sáp nhập RSF vào quân đội, chỉ huy lực lượng này là tướng Mohammed Hamdan Dagalo phản đối, dẫn đến mâu thuẫn gay gắt giữa hai người đàn ông quyền lực nhất Sudan. Mâu thuẫn bùng phát thành đụng độ vũ trang từ ngày 15-4, khi hai bên cáo buộc lẫn nhau nổ súng trước.

Đáng quan ngại hơn, giao tranh liên miên này đã gây ra một cuộc khủng hoảng nhân đạo khiến hàng triệu người Sudan mắc kẹt, không được tiếp cận các dịch vụ cơ bản. Việc Sudan đột ngột rơi vào chiến tranh đã phá vỡ các kế hoạch khôi phục chế độ dân sự, đẩy quốc gia vốn đã nghèo đói này đến bờ vực thảm họa nhân đạo và đe dọa một cuộc xung đột rộng lớn hơn có thể thu hút các cường quốc bên ngoài.

HN tổng hợp