Chính phủ Mỹ những ngày u ám

Nửa đêm 21-12 (giờ địa phương), 9 cơ quan Chính phủ Mỹ đã phải đóng cửa. Theo đó, khoảng 400.000 nhân viên “quan trọng” như nhân viên an ninh tiếp tục làm việc mà không được trả lương; trong khi đó, khoảng 350.000 nhân viên khác phải về nhà.

Rào chắn an ninh được đặt trước tòa nhà Quốc hội Mỹ vào ngày đầu tiên chính phủ liên bang đóng cửa một phần tại Washington, Mỹ, ngày 22-12. Ảnh: REUTERS

Tổng thống Donald Trump khẳng định Chính phủ Mỹ sẽ phải đóng cửa “rất lâu” nếu Thượng viện không ủng hộ dự luật chi tiêu bao gồm 5 tỉ USD chi phí xây tường dọc biên giới Mexico. Đây là lần thứ 3 Chính phủ Mỹ đóng cửa trong năm 2018.

Thế trận giằng co về vấn đề ngân sách giữa hai đảng Cộng hòa và Dân chủ ở Mỹ có thể kéo dài đến ngày 3-1-2019, ông Mick Mulvaney, Giám đốc Ngân sách Nhà Trắng, quyền Chánh Văn phòng Nhà Trắng dự đoán.

Thượng viện Mỹ đã phải dời lại cuộc họp trong ngày thứ bảy 23-12 và thế bế tắc trong việc đáp ứng yêu cầu của ông Trump về ngân sách để xây bức tường biên giới với Mexico với đảng Dân chủ vẫn chưa được giải quyết.

Theo ông Mulvaney, Nhà Trắng đã đưa ra đề nghị với phía đảng Dân chủ là khoản ngân sách cho vấn đề an ninh biên giới sẽ nằm ở 1,3 tỉ USD; trong khi ông Trump cương quyết đòi 5 tỉ USD. Trong khi đó, một nguồn tin ẩn danh lại nói với hãng ABC News rằng trong cuộc họp ngày 23-12, Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence đã đề nghị giảm số tiền dành cho “bức tường”, từ 5 tỉ xuống còn 2,1 tỉ USD.

Về phía đảng Dân chủ, đã ra yêu cầu Tổng thống Mỹ Donald Trump phải từ bỏ gói ngân sách trị giá 5,7 tỉ USD để xây bức tường biên giới với Mexico nếu không muốn Chính phủ Mỹ tiếp tục đóng cửa. Lãnh đạo thiểu số tại Thượng viện Mỹ Chuck Schumer cho biết đề xuất xây dựng bức tường biên giới của Tổng thống Donald Trump sẽ không bao giờ được Thượng viện Mỹ phê duyệt.

Ông Schumer cũng tuyên bố rằng ông Trump trước đây đã đồng ý với các đề xuất về ngân sách, không có tiền tài trợ cho bức tường biên giới với Mexico, nhưng ông Trump đã thay đổi suy nghĩ của mình sau khi bị các đồng minh chỉ trích.

Liên quan đến việc xây bức tường biên giới, trong lúc các nhà lập pháp đang cãi nhau, một cựu quân nhân Mỹ đã có sáng kiến kêu gọi mỗi cử tri đã bỏ phiếu ủng hộ ông Trump đóng góp số tiền 80 USD để gây quỹ xây bức tường biên giới. Ông Brian Kolfage kêu gọi đóng góp trên trang gây quỹ cộng đồng GoFundMe từ ngày 16-12 và tới nay, ông đã quyên góp được hơn 16,2 triệu USD. Mục tiêu của ông là thu được 1 tỉ USD góp cho nhà nước xây tường biên giới giữa Mỹ với Mexico.

Theo một cuộc thăm dò dư luận của Đại học Quinnipiac ở Connecticut mới tổ chức gần đây thì chỉ có 34% cử tri Mỹ ủng hộ chi tiền xây bức tường biên giới với Mexico và 54% cử tri phản đối xây bức tường tỉ USD này.

Khoảng 420.000 nhân viên Chính phủ Mỹ sẽ phải làm việc không lương khi chính phủ đóng cửa, chỉ vài ngày trước Giáng sinh. Trong khi đó, 380.000 nhân viên Chính phủ Mỹ khác sẽ bị “nghỉ phép không lương”. Đa số nhân viên tại NASA và 8/10 nhân viên tại các công viên quốc gia Mỹ thuộc diện “nghỉ phép không lương”.

Dù vậy, các nhân viên tư pháp, cảnh sát, FBI, tình báo, Bộ Quốc phòng... sẽ vẫn phải đi làm khi Chính phủ Mỹ đóng cửa. 240.000 nhân viên của Bộ An ninh Nội địa, nhân viên kiểm soát không lưu, biên giới, bảo hiểm, kiểm tra an toàn thực phẩm cũng sẽ phải làm việc khi Chính phủ Mỹ đóng cửa.

Với việc Lễ Giáng sinh tới, Thượng viện Mỹ sẽ phải nhóm họp sau lễ, tức Chính phủ Mỹ sẽ tiếp tục đóng cửa trong vài ngày tới. Dự kiến, Thượng viện Mỹ sẽ không thể họp một phiên đầy đủ trước ngày 27-12.

Một trong những rào cản lớn nhất cho đàm phán, như nhận định của các thành viên đảng Cộng hòa, là tính khó đoán và khuynh hướng đổi ý đột ngột của ông chủ Nhà Trắng. Khả năng tìm được tiếng nói chung càng xa vời nếu bế tắc kéo dài đến sau ngày 3-1-2019, thời điểm đảng Dân chủ chính thức kiểm soát Hạ viện. Nhiều nghị sĩ đảng này lâu nay vẫn phản đối chi tiền cho bức tường biên giới.

NGUYỄN TẤN tổng hợp