Chính sách đối ngoại của Philippines có điểm mới

Trong những năm qua, Philippines luôn ủng hộ Mỹ trong cuộc đối đầu với Trung Quốc ở Biển Đông và quan hệ Trung Quốc - Philippines luôn căng thẳng. Tuy nhiên, sau khi ông Rodrigo Duterte đắc cử tổng thống, chính sách đối ngoại của Philippines trong thời gian tới sẽ có những điểm mới.

Chính quyền mới Manila không thể không tính tới xu hướng “bài Trung” tại Philippines do hành vi Trung Quốc trong vấn đề Biển Đông gây nên.

Ông Rodrigo Duterte bày tỏ ủng hộ cuộc đàm phán đa phương để giải quyết tranh chấp về vấn đề Biển Đông, bao gồm Mỹ, Nhật Bản, Australia cũng như các bên có tuyên bố chủ quyền. Ông kêu gọi Trung Quốc - quốc gia có tuyên bố chủ quyền phi lý đối với hầu hết Biển Đông - tôn trọng vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý của các quốc gia ven biển theo luật pháp quốc tế. Khi được hỏi liệu ông có thúc đẩy các cuộc đàm phán song phương với Trung Quốc hay không, ông Duterte trả lời: “Chúng tôi có thỏa thuận đàm phán với phương Tây, nhưng tôi muốn tất cả mọi người biết rằng chúng tôi sẽ làm theo cách của mình. Chính sách của chúng tôi sẽ không phụ thuộc vào Mỹ. Và đó sẽ là chính sách không nhằm để làm hài lòng ai, mà sẽ chỉ phục vụ lợi ích của Philippines”. Giới quan sát cho rằng điều này báo hiệu khả năng Philippines có thể sẽ thay đổi cách giải quyết vấn đề Biển Đông và các vấn đề an ninh khác.

Dưới thời cựu Tổng thống Benigno Aquino, Philippines đã xích lại gần hơn với Mỹ, trong khi quan hệ giữa nước này với Trung Quốc không ngừng trở nên căng thẳng. Trong cuộc phỏng vấn đầu tiên với truyền thông quốc tế kể từ khi được tân Tổng thống Rodrigo Duterte bổ nhiệm làm Bộ trưởng Ngoại giao, ông Perfecto Yasay đã liên tục nhấn mạnh quan điểm độc lập của Philippines trong việc giải quyết tranh chấp với Trung Quốc liên quan đến Biển Đông. Ngoại trưởng Yasay cho rằng mối quan hệ Philippines - Trung Quốc cần được cải thiện. Ông nói: “Miễn là Trung Quốc tôn trọng luật pháp, tôn trọng chủ quyền và sự toàn vẹn lãnh thổ của chúng tôi… chúng tôi đảm bảo rằng tình hữu nghị và quan hệ song phương sẽ trở nên vững chắc hơn”.

Dư luận đang theo dõi chiều hướng hình thành chính sách đối ngoại của chính quyền mới ở Manila sẽ bắt đầu khởi động vào cuối tháng này. Khi vừa trúng cử, ông Duterte đã gặp ngay Đại sứ Trung Quốc tại Manila và chìa cành ô liu cho Bắc Kinh. Để giải quyết những vấn đề lớn của Philippines theo các tuyên bố mạnh mẽ của ông này trong quá trình vận động bầu cử, Philippines cần nhất là “tiền”. Nhưng “ngoại giao kim tiền” của Trung Quốc không phải nói cho là cho, nhận là nhận mà kèm điều kiện khá là khắc nghiệt. Pakistan, người bạn được cho là “tốt duy nhất” của Trung Quốc trên thế giới năm ngoái được ông Tập Cận Bình hứa hẹn cấp cho khoảng 45 tỉ USD để xây dựng Hành lang kinh tế Trung Quốc - Pakistan, thì phải chấp nhận cho Trung Quốc triển khai quân tại Pakistan, nói là để bảo vệ Hành lang. Nhưng thực ra là chấp nhận cho Trung Quốc lập căn cứ quân sự ở nước này.

Lào dựa vào Trung Quốc để xây dựng đường sắt nối với Đông Nam Á hải đảo nhưng phải chấp nhận số lượng lớn công nhân Trung Quốc vào triển khai các dự án. Trung Quốc cũng đã hình thành dọc biên giới Trung - Lào các khu vực tô giới mà người Lào không được phép tiếp cận. Các thỏa thuận kinh tế giữa Trung Quốc với các nước Trung Á đang đưa một số quốc gia ở đây vào khu vực chịu ảnh hưởng mạnh của Trung Quốc. Cùng với điều đó, thì ảnh hưởng của Nga bị đẩy dần ra.

Chính vì vậy các quan điểm mới trong chính sách đối ngoại của Philippines, nhất là đối với Trung Quốc trong giải quyết các tranh chấp có liên quan đến Biển Đông phải bảo vệ lợi ích cốt lõi của quốc gia mình.

TRUNG HƯNG tổng hợp