Chính trường Iraq rối ren

Thủ tướng Iraq Adel Abdul Mahdi đã tổ chức một phiên họp bất thường thảo luận về việc gửi đơn từ chức của mình và nhiệm vụ hàng ngày của chính phủ lâm thời theo hiến pháp.

Các cuộc biểu tình liên tục diễn ra tại Iraq. Ảnh: REUTERS

Tuyên bố của Phủ thủ tướng cho biết ông Abdul Mahdi đã “nhấn mạnh nguyên tắc chuyển giao quyền lực một cách hòa bình trong cơ chế dân chủ, lưu ý rằng chính phủ đã rất nỗ lực để đáp ứng yêu cầu của người biểu tình bằng cách đưa ra các gói cải cách”.

Tại phiên họp, ông Abdul Mahdi đã kêu gọi Quốc hội tìm giải pháp phù hợp tại phiên họp tiếp theo và kêu gọi các thành viên của chính phủ tiếp tục nhiệm vụ cho đến khi thành lập chính phủ mới.

Tuy nhiên, hàng loạt các cuộc biểu tình vẫn tiếp diễn tại thủ đô Baghdad và các thành phố khác sau thông báo của Thủ tướng.

Từ đầu tháng 10-2019 đến nay, Iraq chứng kiến một làn sóng các cuộc biểu tình chống chính phủ của Thủ tướng A.Mahdi, bắt nguồn từ sự bất mãn của người dân đối với Chính phủ khi hoàn cảnh sống của họ ngày một khó khăn. Đây là đợt biểu tình chống chính phủ lớn nhất kể từ khi Mỹ tấn công lật đổ chính quyền của Tổng thống Saddam Hussein năm 2003, với sự tham gia của hàng triệu người trên toàn quốc, đặc biệt ở thủ đô Baghdad và Basrah, thành phố cảng lớn thứ hai của Iraq.

Chính quyền A.Mahdi đã điều nhiều đơn vị cảnh sát chống bạo động đến để bảo vệ an ninh và trật tự cho thành phố Baghdad và Basrah và đã dùng vũ khí nóng, kể cả xe tăng và xe bọc thép để giải tán những người biểu tình. Tính đến ngày 29-11, đã có 400 người thiệt mạng trong các cuộc biểu tình biến thành bạo loạn đường phố này.

Sau khi Mỹ và phương Tây can thiệp lật đổ chế độ cũ, nước này đã hứa sẽ đem lại cho người dân Iraq một cuộc sống tốt đẹp hơn. Tuy nhiên, đến nay đã gần 17 năm trôi qua, tình hình Iraq không những không được cải thiện mà ngày càng trở nên tồi tệ hơn. Sau nhiều năm xung đột, người Iraq không thể chịu đựng thêm được nữa đã nổi dậy chống chính phủ. Những người biểu tình gần đây không chỉ đòi hỏi cải thiện đời sống, các dịch vụ công cộng, tạo việc làm và chống tham nhũng nữa, mà đã đưa ra những yêu cầu về chính trị. Phong trào biểu tình rầm rộ không ngớt trên đường phố Baghdad đòi lật đổ chế độ, yêu cầu rút quân Mỹ và chấm dứt ảnh hưởng của Iran trong đời sống chính trị của Iraq.

Iraq là một trong những quốc gia Ả Rập giàu có nhất, dân số chỉ có 37,2 triệu người, nhưng trữ lượng dầu mỏ lên tới 140,3 tỉ thùng, đứng thứ năm thế giới, sản lượng khai thác dầu đạt 4,45 triệu thùng/ngày, trong đó xuất khẩu hơn 3,6 triệu thùng/ngày. Riêng xuất khẩu dầu thô mỗi ngày cũng đã đem lại thu nhập cho ngân sách trên dưới 220 triệu USD.

Tổng thu nhập quốc nội GDP của Iraq tính theo sức mua tương đương (PPP) đạt 734 tỉ USD và GDP danh nghĩa đạt 250 tỉ USD. Ngoài ra, Iraq còn có nhiều tài nguyên thiên nhiên khác như khí đốt, phốt phát, lưu huỳnh, chà là...

Đất nước giàu có như vậy, nhưng tình hình kinh tế - xã hội luôn luôn ở trong tình trạng khủng hoảng, cuộc sống của người dân hết sức khó khăn.

Theo thống kê của Ngân hàng Thế giới (WB), ở Iraq tỷ lệ thất nghiệp trong tầng lớp thanh niên lên tới hơn 40%, hơn 60% dân số sống ở mức nghèo khổ. Đó là lý do tại sao thanh niên là những người tham gia chính trong các cuộc biểu tình hiện nay ở Iraq.

Ngoài ra, các dịch vụ công cộng thiếu nghiêm trọng. Đến nay, người dân Iraq đang phải vật lộn với khó khăn để sinh tồn. Họ không được tiếp cận với nhiều dịch vụ công cộng tối thiểu như nước sạch, điện, khám chữa bệnh và giáo dục. Điện vẫn không đủ, phải cắt nhiều giờ trong ngày, người dân vẫn không được sử dụng nước sạch, điều kiện vệ sinh rất kém.

Nguyên nhân khác và không kém phần quan trọng dẫn đến bùng nổ các cuộc biểu tình là nạn tham nhũng tràn lan ở Iraq. Tham nhũng đã cướp đi một phần đáng kể của ngân sách nhà nước. Iraq đang tiến hành điều tra hơn 5.000 vụ tham nhũng, trong đó phần lớn là các quan chức cấp cao trong Chính phủ.

NGUYỄN TẤN tổng hợp