“Chốt” những điều khoản Brexit vào tháng 12

Các lãnh đạo EU yêu cầu bà May trong vòng 10 ngày nữa phải đưa ra đề xuất tốt hơn trong các điều khoản Brexit nếu không muốn thất bại trong việc thuyết phục họ xúc tiến các cuộc đàm phán thương mại với Anh trong hội nghị thượng đỉnh tháng 12 tới.

Những người biểu tình phản đối Brexit vẫy cờ EU bên ngoài tòa nhà Hạ viện Anh ở London. Ảnh: REUTERS

Nếu không có một thỏa thuận trong tháng 12, sẽ rất khó có đủ thời gian để đạt được những đồng thuận trước khi nước Anh rời khỏi EU vào tháng 3-2019, thực tế này sẽ gia tăng áp lực với các doanh nghiệp trong kế hoạch ứng phó để giảm thiệt hại và di chuyển các hạng mục đầu tư của họ.

Một thỏa thuận về vấn đề biên giới Bắc Ireland bất ngờ trở nên khó khăn khi chính phủ ở Dublin đứng trước nguy cơ sụp đổ. Cộng hòa Ireland cảnh báo sẽ phủ quyết các cuộc đàm phán thương mại Brexit nếu Anh không đảm bảo “biên giới mềm” giữa Cộng hòa Ireland và Bắc Ireland. Cao ủy phụ trách nông nghiệp của EU, đồng thời là người Ireland, Phil Hogan ngày 26-11 cho rằng, vấn đề biên giới Ireland có thể dễ dàng giải quyết nếu Thủ tướng Anh Theresa May từ bỏ kế hoạch đưa Anh ra khỏi Liên minh thuế quan châu Âu khi rời khỏi EU vào năm 2019.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Thương mại quốc tế Anh Liam Fox đã ngay lập tức bác bỏ “giải pháp” mà Cao ủy Phil Hogan đề cập. Trả lời Hãng tin Sky News, Bộ trưởng Liam Fox cho rằng, giải pháp cho vấn đề biên giới giữa Cộng hòa Ireland và Bắc Ireland sẽ phải chờ cho đến khi những chi tiết về quan hệ thương mại trong tương lai giữa EU và Anh được quyết định. Bộ trưởng Thương mại quốc tế Anh khẳng định nước này không muốn “biên giới cứng”, song Anh sẽ rời khỏi Liên minh thuế quan châu Âu.

Vấn đề thanh toán các hóa đơn tài chính mà phía Anh đã cam kết với châu Âu khi là thành viên EU vẫn là một điểm đang gây bế tắc trong các cuộc đàm phán. Truyền thông Anh cho biết trong tuần qua đã đạt được một thỏa thuận trong Chính phủ Anh với đề xuất có thể trả khoảng 40 tỉ euro cho việc tất toán các tài khoản với EU.

Về phần mình, châu Âu đã đưa ra đánh giá hóa đơn cần thanh toán cho Brexit là khoảng 60 tỉ euro, dù Ủy ban châu Âu, thay mặt cho 27 nước để đàm phán, chưa bao giờ đưa ra một con số chính thức. EU cũng kêu gọi nỗ lực từ phía Anh để đạt được những tiến bộ đầy đủ về vấn đề quyền công dân EU sinh sống tại Anh sau Brexit cũng như những hậu quả của cuộc ly dị ảnh hưởng đến vấn đề đường biên giới giữa Cộng hòa Ireland và xứ Bắc Ireland của Anh.

Giới chức EU cho rằng sẽ diễn ra một tình thế cực kỳ khó khăn khi bà May trở lại Brussels và có cuộc gặp ngày 4-12 với Chủ tịch Ủy ban châu Âu, ông Jean-Claude Juncker và Trưởng đoàn đàm phán Brexit của EU, ông Michel Barnier. Một quan chức EU cho biết: “Chủ tịch Tusk đã đưa ra mốc thời gian với ngày 4-12 là thời hạn dứt điểm để nước Anh có thêm các nỗ lực… và bà May cũng đã đồng ý với thời hạn này”.

Cho đến nay, Anh thừa nhận vẫn luôn tồn tại những trở ngại trên các vấn đề cần phải giải quyết trong cuộc đàm phán, đồng thời nhấn mạnh một bầu không khí tích cực đang được duy trì trong các cuộc thảo luận. Bà May cũng bày tỏ chân thành mong muốn hai bên sẽ đạt được tiến bộ trong quá trình thương thảo, cho rằng đây là lúc cả Anh và EU cần phải chuyển sang giai đoạn đàm phán mới.

Các nước EU đánh giá chỉ có những cam kết rõ ràng từ phía Anh mới có thể mở ra cơ hội kết thúc giai đoạn đàm phán đầu tiên về Brexit, tập trung chủ yếu vào việc hoạch định các bước của cuộc ra đi của London vào cuối tháng 3-2019.

Nguồn tin từ một quan chức EU cho biết trong trường hợp bị từ chối tại Hội nghị thượng đỉnh vào tháng 12 tới, việc đưa ra quyết định của EU về việc có chuyển sang giai đoạn 2 về đàm phán Brexit hay không sẽ bị dời lại tới tháng 2 hoặc tháng 3-2018.

NGUYỄN TẤN tổng hợp