COP29 khép lại trong tranh cãi

Hội nghị thượng đỉnh lần thứ 29 các bên tham gia Công ước khung của Liên Hiệp Quốc về biến đổi khí hậu (COP29) đã bế mạc vào sáng 24-11, sau 13 ngày họp.

Hội nghị lần thứ 29 các Bên tham gia Công ước khung của Liên Hiệp Quốc (COP29) diễn ra từ ngày 11 đến 22-11 tại Baku. Ảnh: UN     

Các đại biểu của gần 200 quốc gia tham dự hội nghị đã thông qua được 2 vấn đề quan trọng của mọi hội nghị COP là tài chính khí hậu và giảm phát thải.

Theo thỏa thuận mới, các quốc gia phát triển sẽ chi ít nhất 300 tỉ USD/năm trước năm 2035 để giúp các quốc gia phát triển xanh hóa nền kinh tế và chuẩn bị cho những thảm họa tồi tệ hơn. Số tiền tài trợ khí hậu này tăng thêm 200 tỉ USD so với con số 100 tỉ USD đã được cam kết nhiều năm trước đó nhưng vẫn được xem là quá ít để đối phó với tình trạng biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp như hiện nay.

Số tiền này thấp hơn nhiều so với mức 1.300 tỉ USD mà các nhà kinh tế cho rằng cần thiết để giúp các quốc gia đang phát triển ứng phó khủng hoảng khí hậu.

Bà Chandni Raina, đại diện Ấn Độ, cho rằng số tiền 300 tỉ USD là “ít ỏi” và thỏa thuận trên không đủ khả năng giải quyết quy mô to lớn của thách thức biến đổi khí hậu. 

Một số nước, trong đó có Ấn Độ, cũng chỉ trích các nước giàu vì yêu cầu các quốc gia đang phát triển phải đóng góp vào mục tiêu tài chính hằng năm này. Ngoài ra, nhiều ý kiến còn cảnh báo rằng mốc thời gian đến năm 2035 sẽ làm chậm quá trình chuyển đổi năng lượng sạch của thế giới.

Hội nghị cũng phơi bày sự chia rẽ giữa các chính phủ giàu có vốn bị hạn chế bởi ngân sách chặt chẽ và các quốc gia đang phát triển vốn chịu thiệt hại nặng từ bão lũ và hạn hán ngày càng tồi tệ. Nhóm G77, gồm các quốc gia đang phát triển, đã kêu gọi khoản tiền đến 500 tỉ USD. 

Tuy nhiên, các nước giàu cho rằng con số này là không thực tế trong bối cảnh kinh tế hiện tại. Bên cạnh đó, còn có đề xuất yêu cầu các nền kinh tế mới nổi giàu có, như Trung Quốc và Ả Rập Saudi, đóng góp vào gói tài trợ khí hậu. Tuy nhiên, thỏa thuận chỉ “khuyến khích” các quốc gia đang phát triển tự nguyện làm điều này.

Ngoài mục tiêu tăng số tiền tài trợ lên 300 tỉ USD, trước đó các nước tham gia Hội nghị cũng đã đạt được thỏa thuận về các quy tắc cho một thị trường tín chỉ carbon toàn cầu. Thị trường này được đánh giá sẽ huy động hàng tỉ USD cho các dự án mới giúp chống lại tình trạng nóng lên của Trái đất. Thỏa thuận đạt được xoay quanh cách đảm bảo giảm phát thải khí nhà kính gây biến đổi khí hậu một cách đáng tin cậy.

Theo giới phân tích, thỏa thuận đạt được tại COP29 tạo ra sự cân bằng phù hợp cho một bộ quy tắc rõ ràng để đảm bảo tính toàn vẹn và minh bạch mà không hạn chế khả năng tham gia của các quốc gia sẽ thúc đẩy giao dịch tín chỉ carbon. Giá trị của thị trường giao dịch tín chỉ carbon toàn cầu do Liên Hiệp Quốc hậu thuẫn có thể lên tới 250 tỉ USD mỗi năm vào năm 2030.

Ông Li Shuo, chuyên gia tại Viện Chính sách xã hội châu Á (trụ sở ở Mỹ), cho rằng thỏa hiệp tại COP29 phản ánh cục diện địa chính trị ngày càng phức tạp mà thế giới đang phải đối mặt. Đáng chú ý, chiến thắng của ông Donald Trump trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ đã phủ bóng lên tiến trình thương thảo tại hội nghị.

Tổng thống Mỹ đắc cử đã gọi cuộc khủng hoảng khí hậu là một “trò lừa”, tuyên bố sẽ rút Washington khỏi Thỏa thuận Khí hậu Paris, làm dấy lên lo ngại về tương lai của các hành động khí hậu đa phương.

Một vấn đề khác, theo Reuters, là các chính phủ phương Tây không còn xem biến đổi khí hậu là vấn đề ưu tiên hàng đầu giữa lúc căng thẳng địa chính trị và lạm phát gia tăng. Ngoài ra, ngay cả các quốc gia phát triển cũng không tránh khỏi thiệt hại nghiêm trọng do thiên tai.

NGUYỄN TẤN tổng hợp