Cuộc chiến tại Afghanistan chưa có hồi kết

Các nỗ lực đàm phán hòa bình với Taliban nhằm chấm dứt cuộc chiến tranh kéo dài suốt 18 năm qua của Mỹ ở Afghanistan đã “chết” ở thời điểm hiện tại. Nguyên nhân vẫn là vì một vụ nổ bom.

Hiện trường vụ nổ tại Kabul, Afghanistan, ngày 2-9-2019. Ảnh: THX/TTXVN

Nước Mỹ sắp tưởng niệm 18 năm vụ khủng bố 11-9 đẫm máu, khiến gần 3.000 người thiệt mạng. Những ngày gần đây, Tổng thống Mỹ Donald Trump liên tục nói về cuộc đàm phán hòa bình, nhất là sau 9 cuộc đàm phán trước bởi vì nội dung của nó là hòa bình về nguyên tắc. Một phần của thỏa thuận được đề xuất, Mỹ sẽ rút 5.400 quân trong vòng 20 tuần, đóng cửa 5 căn cứ quân sự, đổi lại, Taliban đảm bảo rằng Afghanistan sẽ không bao giờ được sử dụng làm căn cứ cho khủng bố.

Trước đó hôm 22-7 tại Phòng Bầu dục, đón tiếp Thủ tướng Pakistan Imran Khan, ông Trump còn hồ hởi nói rằng Mỹ sẽ giành chiến thắng trong cuộc chiến ở Afghanistan với thời hạn 10 ngày, nhưng điều đó sẽ dẫn đến thương vong lớn: “Chúng tôi giống như cảnh sát. Chúng tôi không chiến đấu. Nếu chúng tôi muốn chiến đấu ở Afghanistan và giành chiến thắng, tôi có thể giành chiến thắng trong một tuần. Tôi chỉ không muốn giết 10 triệu người”.

Thay vào đó, Mỹ quyết định theo đuổi một chiến lược ngoại giao để chấm dứt chiến tranh - với các cuộc đàm phán Mỹ - Taliban. Washington đã lên kế hoạch cho một cuộc gặp bí mật cùng các “lãnh đạo cao cấp” của Taliban vào ngày 8-9 tại Trại David, bang Maryland. Tổng thống Mỹ còn tiết lộ thêm rằng đã chuẩn bị cho cuộc họp với Tổng thống Afghanistan.

Theo dự thảo thỏa thuận hòa bình đã nhất trí với lực lượng phiến quân Taliban, Mỹ có kế hoạch rút 5.000 binh sĩ khỏi Afghanistan và đóng cửa 5 căn cứ quân sự trong vòng 135 ngày. Đổi lại việc Mỹ rút quân, Taliban cam kết không cho phép các tổ chức khủng bố như mạng lưới quốc tế al-Qaeda hoặc tổ chức “Nhà nước Hồi giáo” (IS) tự xưng lợi dụng Afghanistan làm “bàn đạp” để tiến hành các vụ tấn công vào Mỹ và những nước đồng minh.

Tuy nhiên, ngày 7-8 (giờ Mỹ), ông Trump nói đã ngay lập tức hủy bỏ các kế hoạch trên sau khi Taliban nhận trách nhiệm đối với vụ tấn công ở Kabul. “Nếu họ không thể ngừng bắn ngay giữa những cuộc đối thoại hòa bình hết sức quan trọng này, và thậm chí còn sát hại 12 người vô tội, thì họ có lẽ không có khả năng đàm phán một thỏa thuận có ý nghĩa”, ông Trump viết trên Twitter của mình.

Về việc Tổng thống Mỹ Donald Trump quyết định hủy bỏ các cuộc đàm phán hòa bình, phát ngôn viên của Taliban Zabihullah Mujahid cho biết: “Cả Mỹ và Taliban đều bận rộn với việc chuẩn bị ra tuyên bố và ký kết thỏa thuận hòa bình nhưng Tổng thống Mỹ đã hủy cuộc hội đàm. Điều này sẽ dẫn đến nhiều tổn thất hơn đối với Mỹ”.

Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani đã thúc giục Taliban chấm dứt bạo lực và đàm phán trực tiếp với chính phủ của ông sau khi ông Trump hủy cuộc họp. Tuy nhiên, phía Taliban như các lần trước vẫn từ chối thảo luận với Chính phủ Afghanistan.

Sau gần 18 năm hao người tốn của cho cuộc chiến tranh ở Afghanistan, Mỹ hiện đang tìm cách thoát khỏi tình trạng sa lầy về chính trị, an ninh và quân sự ở nơi đây trong nhanh nhất là càng gần đến thời điểm diễn ra cuộc bầu cử tổng thống tới ở Mỹ. Có lẽ Taliban nắm được cái thóp nôn nóng này của Mỹ nên ráo riết thực thi sách lược vừa đàm phán hòa bình với Mỹ vừa đẩy mạnh hoạt động quân sự ở Afghanistan. Tổ chức khủng bố Taliban hiện đang kiểm soát nhiều địa bàn hơn kể từ năm 2001. Nhóm Hồi giáo cực đoan này đã tấn công các thành phố phía Bắc Kunduz và Pul-e Khumri của Afghanistan trong những tuần gần đây. Ngoài ra, Taliban còn thực hiện 2 cuộc đánh bom liều chết tại thủ đô Kabul. Trong đó, ngày 5-9, Taliban thừa nhận đã tiến hành vụ tấn công tại một trạm kiểm soát gần trụ sở Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và Đại sự quán Mỹ ở Afghanistan, khiến 12 người thiệt mạng và hơn 40 người bị thương.

Cuộc hòa đàm 3 bên giữa Mỹ, Taliban và Chính phủ Afghanistan ở Trại David không thực hiện được, đồng nghĩa cuộc chiến ở  Afghanistan chưa thể chấm dứt “trong một sớm một chiều”. 

NGUYỄN TẤN tổng hợp