Cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung thêm phần gay cấn

Việc Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) phán quyết Mỹ đã vi phạm các quy tắc thương mại quốc tế, làm cho cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung thêm phần gay cấn.

Ảnh minh họa. Nguồn: BBC

Theo đó, WTO cho rằng việc Mỹ áp thuế suất bổ sung đối với các mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc là vi phạm quy định quốc tế. WTO cho rằng “Mỹ đã không chứng minh được rằng các khoản thuế bổ sung áp với hàng trăm tỉ USD hàng hóa Trung Quốc hồi năm 2018 và 2019 là cần thiết để bảo vệ các giá trị chung của Mỹ theo Thỏa thuận Chung về Thương mại và Thuế (GATT)”.

Tranh cãi giữa Mỹ và Trung Quốc tại WTO chủ yếu tập trung vào việc chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump vận dụng một điều luật từ những năm 1970 để đơn phương mở cuộc chiến thương mại của nước này nhằm vào Trung Quốc năm 2018. Cụ thể, Trung Quốc khiếu nại cách áp thuế này của Mỹ không được áp dụng cho tất cả các thành viên WTO. Ngoài ra, Bắc Kinh cũng cáo buộc các khoản thuế tăng cường của Mỹ đã vi phạm một quy định then chốt về giải quyết tranh chấp trong WTO, theo đó yêu cầu mọi nền kinh tế thành viên tổ chức phải giải quyết tranh chấp thông qua WTO, trước khi có thể áp dụng những đòn trả đũa nhằm vào một thành viên khác.

Phát biểu tại cuộc họp báo ở Bắc Kinh, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân đã lên tiếng hoan nghênh động thái này, đồng thời nhấn mạnh Bắc Kinh hy vọng Washington sẽ tôn trọng phán quyết của WTO cũng như có hành động cụ thể để duy trì hệ thống thương mại đa phương. Đại diện Bắc Kinh cũng lặp lại quan điểm phản đối chủ nghĩa đơn phương và cho rằng WTO là “nền tảng, cốt lõi của thương mại đa phương toàn cầu”.

Về phía Mỹ, chính quyền Tổng thống Trump tuyên bố việc Washington áp thuế bổ sung hàng hóa Trung Quốc là phù hợp với Điều 301 Luật Thương mại năm 1974, trong đó cho phép Tổng thống Mỹ áp thuế và các biện pháp hạn chế nhập khẩu khác bất cứ khi nào, một nước nào đó có hành động thương mại bất bình đẳng ảnh hưởng tới hoạt động thương mại của Mỹ. Washington khẳng định các biện pháp thuế tăng cường là cần thiết để đối phó với những vi phạm tràn lan của Trung Quốc về quyền sở hữu trí tuệ và các chính sách ép buộc chuyển giao công nghệ.

Phán quyết của WTO ngầm hiểu bước đầu Mỹ đã thua Trung Quốc về mặt pháp lý. Điều này được nhìn nhận như một bước thụt lùi, làm xói mòn nỗ lực tiến hành cuộc chiến thương mại của Tổng thống Mỹ Donald Trump nhằm vào Trung Quốc. Tính tới thời điểm này, chính quyền Mỹ đã áp thuế bổ sung đối với lượng hàng hóa nhập khẩu trị giá hơn 550 tỉ USD từ Trung Quốc. Tuy nhiên, về mặt lý thuyết, Mỹ vẫn có thể phủ quyết phán quyết của WTO bằng cách đưa ra kháng cáo trong vòng 60 ngày tới.

Washington cũng đã chỉ trích phán quyết trên là không thỏa đáng vì “WTO đã thiên vị Trung Quốc”. Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer nêu rõ Mỹ “phải được quyền tự vệ trước những quy tắc thương mại không công bằng và chính quyền của Tổng thống Trump sẽ không để Trung Quốc lợi dụng WTO để có lợi thế hơn công nhân, doanh nghiệp, nông dân và chủ trang trại Mỹ”.

Trong khi đó, Tổng thống Trump tuyên bố sẽ xem xét kỹ phán quyết của WTO. “Chúng tôi sẽ phải làm gì đó với WTO vì họ đã để Trung Quốc thoát tội... Tôi không phải người hâm mộ WTO, đó là điều tôi có thể nói ngay bây giờ. Có lẽ họ nên thôi chọc tức chúng tôi”. Hồi tháng 8-2019, ông Trump từng đe dọa rút khỏi WTO, vì cho rằng tổ chức gây khó dễ cho Mỹ suốt nhiều năm qua.

HN tổng hợp