Đàm phán thương mại Anh và EU vẫn bế tắc

Cả Anh và EU đều tuyên bố thất vọng vì những bế tắc trong vòng đàm phán thứ 3 về một thỏa thuận hậu Brexit, vừa kết thúc trong ngày 15-5.

EU và Anh thất bại trong vòng đàm phán thứ 3 về thỏa thuận hậu Brexit.

Cuộc đàm phán diễn ra trong bối cảnh Anh và Liên minh châu Âu đều đang phải đối mặt với những thách thức của cuộc khủng hoảng Covid-19. Do liên tục gặp phải những quan điểm trái chiều trên các lĩnh vực quan trọng. Điều này cho thấy khả năng đạt được một thỏa thuận vào cuối năm nay càng thêm khó khăn.

Trước đó, cả 2 vòng đàm phán diễn ra vào tháng 3 và tháng 4 đều không đạt được tiến bộ. Phía Liên minh châu Âu cho rằng, Anh chỉ tập trung vào các vấn đề mà họ quan tâm và bỏ qua những nội dung thiết yếu đối với các quốc gia thành viên của Liên minh này như đánh bắt cá hay các tiêu chuẩn tối thiểu về y tế và môi trường.

Tuy nhiên, trưởng đoàn đàm phán Anh David Frost cho biết, nước này hoàn toàn thiện chí trong quá trình đàm phán, đồng thời khẳng định sẽ tiếp tục đàm phán trên tinh thần xây dựng để tìm ra giải pháp cân bằng phản ánh thực tế chính trị ở cả hai phía.

Hiện cả Liên minh châu Âu và Anh đều cho rằng các lĩnh vực chính như ngư nghiệp và khái niệm “sân chơi bình đẳng” cho phép cạnh tranh công bằng và cởi mở đang là những rào cản chính đối với nỗ lực đạt được thỏa thuận thương mại giữa hai bên.

Kết quả vòng đàm phán thứ 3 cũng hết sức đáng thất vọng. Phát biểu trước báo giới tại Brussels chiều 15-5 sau khi kết thúc vòng đàm phán thứ 3 giữa EU và Anh về một thỏa thuận hậu Brexit, Trưởng đoàn đàm phán phía EU, Michel Barnier cho biết, hai bên đã không đạt được bất cứ tiến triển nào đáng kể trong những vấn đề then chốt và với lộ trình hiện nay, EU và Anh có nguy cơ kết thúc các đàm phán trong năm nay mà không có bất cứ thỏa thuận nào.

Nguyên nhân, theo ông Michel Barnier là do phía Anh muốn hưởng lợi từ thị trường châu Âu nhưng lại không chịu tuân thủ các quy định của khối này: “Chúng tôi đã sẵn sàng cho mọi lựa chọn. Vào lúc này, tôi không lạc quan về cuộc đàm phán này. Tôi vẫn quyết tâm nhưng không lạc quan, vì có sự hiểu lầm từ phía Anh về những điều kiện để tiếp cận thị trường châu Âu và mong muốn từ phía họ, mà tôi cho là phi thực tế, rằng có thể hưởng mọi lợi ích từ thị trường đơn nhất châu Âu cũng như Liên minh thuế quan châu Âu mà lại không muốn tuân thủ bất cứ luật lệ hay ràng buộc nào mà các nước thành viên Liên minh châu Âu đều tôn trọng”.

Từ phía Anh, Trưởng đoàn đàm phán của Anh là David Frost cũng thừa nhận hai bên không đạt được bất cứ tiến bộ nào trong các chủ đề quan trọng như thỏa thuận nghề cá, việc Anh tuân thủ các luật lệ và tiêu chuẩn của châu Âu hay việc Anh công nhận thẩm quyền của Tòa án Công lý châu Âu.

Tuy nhiên, ông David Frost phản bác rằng, phía EU đòi hỏi Anh nhượng bộ nhưng lại không sẵn sàng nhượng bộ, đặc biệt trong vấn đề thương mại. Từ đầu các vòng đàm phán, phía Anh luôn khẳng định họ đã rời khỏi EU nên không có nghĩa vụ phải tuân theo các quy định và tiêu chuẩn của EU.

Theo kế hoạch, hai bên sẽ còn một vòng đàm phán nữa trong đầu tháng 6, trước khi các nguyên thủ EU họp thượng đỉnh vào cuối tháng 6 để xem xét các tiến triển trong đàm phán, đồng thời Anh cũng phải ra quyết định có gia hạn thời gian quá độ Brexit theo dự kiến sẽ kết thúc vào ngày 31-12-2020 hay không.

Chính phủ Anh thời gian qua luôn khẳng định sẽ không đề nghị gia hạn quá độ và nếu châu Âu yêu cầu cũng sẽ không chấp nhận. Điều này khiến ngày càng nhiều quan chức cấp cao cũng như giới chuyên gia châu Âu nhận định, phía Anh không thực tâm đàm phán thỏa thuận hậu Brexit và khả năng hai bên đạt được một thỏa thuận trước cuối năm nay là rất khó khăn, đặc biệt trong bối cảnh cả hai bên đều đang phải dồn toàn bộ sức lực đối phó đại dịch Covid-19 và cứu nền kinh tế khỏi sụp đổ.

NGUYỄN TẤN tổng hợp