Đất nước Thái Lan đẫm nước mắt

Trong những ngày này, trên khắp đất nước Thái Lan, hàng triệu người chìm trong nỗi buồn vô hạn, tiếc thương vị Vua tài đức mà lâu nay vẫn được tôn sùng như “Thánh sống”. Thái Lan sẽ để tang Quốc vương một năm; và tất cả các lễ hội, hoạt động giải trí sẽ không được tổ chức trong 30 ngày tới kể từ ngày vua băng hà hôm 13-10.

Quốc vương Thái Lan Bhumibol Adulyadej trị vì lâu nhất thế giới, qua đời ở tuổi 88.

Quốc vương Bhumibol được xem là trụ cột bình ổn của Thái Lan và đã làm việc không mệt mỏi vì dân chúng trong suốt 70 năm trị vì (ông lên ngôi vào năm 1946). Ông đích thân đặt chân đến những khu vực nghèo khó xa xôi để trực tiếp trải nghiệm những khó khăn của người dân. Nhiều thế hệ người Thái Lan trở nên quen thuộc với hình ảnh nhà vua quỳ dưới đất hỏi thăm gia cảnh, giải thích về dinh dưỡng, hướng dẫn cách chăm sóc sức khỏe, viết ghi chú rất chi tiết trên những gói thuốc để chắc chắn dân làng hiểu cặn kẽ cách sử dụng. “Vua là chỗ dựa tinh thần của người dân. Mỗi khi mệt mỏi, đau khổ, họ thường nhìn ảnh vua và xem ông như một nguồn động viên lớn”, chuyên gia Montira Rato thuộc Đại học Chulalongkorn chia sẻ. Mặt khác, với quan niệm: “Sức khỏe thể chất và tinh thần tốt là yếu tố quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế và an ninh xã hội vì nó cho phép một cá nhân có thể phục vụ hiệu quả và không làm gánh nặng cho quốc gia” nên vua Bhumibol rất quan tâm đến sức khỏe cộng đồng. Nhận thấy những vấn đề sức khỏe đến từ tình trạng suy dinh dưỡng ở một bộ phận lớn dân chúng nên có lần khi được tặng một giống cá mới có giá trị dinh dưỡng cao, ông quyết định biến hồ bơi trong cung điện thành… hồ nuôi cá thử nghiệm rồi phân phối giống cá này trên toàn quốc. Từ đó, nông dân có thêm nguồn dinh dưỡng mới cũng như tăng thêm thu nhập. Chưa hết, trước thập niên 1960, sữa vẫn còn rất thiếu thốn ở Thái Lan. Có lần thăm nhà máy sữa ở Đan Mạch, nhà vua nghĩ ngay đến việc áp dụng tại nước mình và ông lại quyết định nuôi thử nghiệm bò sữa… ngay trong cung điện. Hàng trăm nông trại học theo mô hình của ông và dự án thành công đến nỗi xảy ra khủng hoảng vì không đủ cơ sở chế biến sữa nguyên liệu thành sản phẩm. Lời cầu cứu lại đến tai vua và ông đã quyết định biến một phần đất của cung điện thành nhà máy chế biến sữa bột, sữa viên, kem, bơ, phô mai… Ước mơ theo đuổi con đường khoa học ngày nào phải dang dở vì sứ mệnh làm vua, lúc đó với cương vị quốc vương, ông “làm khoa học” ở một quy mô lớn hơn và mang lại lợi ích trực tiếp cho người dân của mình. Một trong số những thành tựu quan trọng nhất của ông, đó là: khai thác và quản lý tư về việc xây dựng hệ thống thủy lợi quốc gia thống nhất, đưa Thái Lan tiến đến vị trí hàng đầu thế giới về sản xuất và xuất khẩu gạo. “Chưa từng có ai trong lịch sử của Vương quốc Thái Lan đã nỗ lực để cải thiện đời sống người dân như vua Rama IX. Ông đã khởi động hàng ngàn dự án mang lại lợi ích lớn lao cho người dân và đất nước. Đó là lý do vì sao mọi gia đình, văn phòng, tòa nhà công sở đều treo ảnh nhà vua”, theo Tạp chí The Big Chilli.

Là một nhà vua ở chế độ quân chủ lập hiến, thường không tham gia vào chính trị, nhưng nhà vua Bhumibol Adulyadet đã nhiều lần dùng quyền lực của mình để ngăn chặn hoặc chấm dứt các vụ đổ máu xảy ra do các cuộc xung đột chính trị. Đất nước Thái Lan đã xảy ra 14 lần đảo chính, nhưng chính ông là người trở thành biểu tượng gắn kết đất nước sau những biến cố, thăng trầm. Ông đã có nhiều ý kiến đóng góp cho các cuộc cách mạng dân chủ cũng như hiện đại hóa đất nước Thái Lan. Ngay cả cái tên của ngài cũng mang nhiều ý nghĩa quyền lực, trong tiếng Thái, Bhumibol Adulyadej có nghĩa là “Sức mạnh của miền đất với quyền lực vô song”.

Giới phân tích đánh giá cao sự nhạy cảm chính trị của Vua Bhumibol trong sự thống nhất, đoàn kết dân tộc Thái Lan. Vào năm 1997, chính Vua Bhomibol đã ký sắc lệnh sửa đổi Hiến pháp, theo đó nhà vua không còn là người bảo hộ đạo Phật - quốc giáo của Thái Lan. Bản thân nhà vua là người theo đạo Phật nhưng ngài bảo hộ cho tất cả các tôn giáo khác, kể cả cộng đồng Hồi giáo là người thiểu số lớn nhất ở miền Nam Thái Lan, nơi thường xảy ra các cuộc xung đột. Điều này đã giúp cho ngài không chỉ được người đạo Phật ngưỡng mộ mà cả người đạo Hồi cũng phải kính nể và khâm phục. Ngày 5-5-2006, cả đất nước Thái Lan đã tổ chức long trọng nhân kỷ niệm 60 năm ngày Vua Bhomibol lên ngôi. Đánh dấu một mốc son huy hoàng mà vị vua này đã cống hiến cho đất nước Thái Lan.

Theo luật, sau khi nhà vua mất, thì người kế vị sẽ là con trai ông - Makha Vatchilalongkorn Mahidol. Ông này đã 64 tuổi, có ba chị em gái. Trong mọi trường hợp, “uy tín của các thành viên khác trong gia đình và thân cận với ông không thể so sánh với uy tín mà nhà vua có được trong lòng dân”, chuyên gia nhấn mạnh.

Thái tử Vajiralongkorn được chỉ định làm người thừa kế Vua Bhumibol kể từ năm 1972. Ngoài ra, Quốc vương không chỉ định ai khác. Hiện tại Thái tử Maha Vajiralongkorn đang trì hoãn việc tiếp nhận ngai vàng, ông cho biết sẽ tiếp quản vai trò quốc vương khi sẵn sàng, tức sau thời gian để tang vua cha. Tướng Prem Tinsulanonda, người đứng đầu Hội đồng Cơ mật Quốc gia Thái Lan, sẽ là người nhiếp chính trong thời gian chờ Thái tử Maha Vajiralongkorn chính thức tiếp quản ngai vàng.

NGUYỄN TẤN tổng hợp