Đức trước cuộc khủng hoảng mới

Kết quả sơ bộ ban đầu của cuộc bầu cử tại bang Hessen cho thấy đảng Dân chủ Cơ đốc giáo (CDU) của bà Merkel nhận cú sốc bầu cử, chỉ giành được 28% số phiếu. Kết quả lần này của CDU là bước sụt giảm lớn nhất từ mức 38,3% trong lần bầu cử cuối cùng ở Hassen năm 2013.

Uy tín của Thủ tướng Đức Angela Merkel và chính phủ cầm quyền đang bị sụt giảm. Ảnh: REUTERS

Với kết quả này, đảng CDU vẫn về nhất tại bang Hessen nhưng kém kết quả kỳ bầu cử năm 2013 đến hơn 10% số phiếu (38,3%). Phát biểu trước các phóng viên, ông Volker Bouffier, Thủ hiến bang Hessen và là một trong các lãnh đạo của CDU đã thừa nhận “đây là một thất bại đau đớn”.

Cùng với thất bại của CDU, đảng liên minh trong chính phủ của bà Merkel là đảng Dân chủ xã hội - SPD cũng nhận kết quả tệ hại. SPD chỉ giành khoảng 20%, kém 10% so với kỳ bầu cử 5 năm trước. Đây cũng là kết quả tệ hại nhất của đảng SPD tại bang Hessen kể từ năm 1946.

Trái ngược với các kết quả đáng thất vọng của CDU và SPD, đảng cực hữu “Lựa chọn thay thế cho nước Đức” - AfD đã lần đầu tiên trong lịch sử giành ghế tại Nghị viện bang Hessen khi giành được khoảng 12% số phiếu bầu. Như vậy, đảng AfD đã có ghế tại tất cả 16 Nghị viện các bang của Đức.

Chính trường Đức đã trải qua những cú sốc trong nhiều tuần gần đây. Hồi đầu tháng 10, liên minh cầm quyền của Thủ tướng Merkel đã bị lung lay sau khi đảng Xã hội Thiên chúa giáo (CSU) chỉ giành được 37,3% ở Bavaria - bang lớn nhất và đông dân thứ 2 Đức. Đây là kết quả bầu cử tồi tệ nhất kể từ năm 1950, và mất đa số tuyệt đối lần thứ 2 kể từ năm 1962. Tổng Thư ký CSU Markus Blume gọi đó là “ngày cay đắng” cho đảng này. Theo các nhà phân tích, một thất bại của đảng CSU cũng đồng nghĩa với một sự suy yếu của liên đảng bảo thủ. Một CSU thất bại có thể sẽ trở nên khó kiểm soát hơn đối với Thủ tướng Angela Merkel. Những người Xã hội Cơ đốc giáo tại Bavaria có thể sẽ gia tăng áp lực lên Thủ tướng, bởi trong suốt chiến dịch tranh cử vừa qua, họ cũng luôn coi chính sách quốc gia là nguyên nhân dẫn tới sự suy yếu của đảng này hiện nay. Tuy nhiên, mặt khác đối với Thủ tướng Angela Merkel, thất bại này cũng chưa hẳn là tiêu cực. Bởi kết quả của cuộc bầu cử có thể buộc CSU phải thay đổi cách tiếp cận trong một số vấn đề, giúp giảm bớt căng thẳng trong nội bộ liên đảng cầm quyền, nhất là liên quan đến vấn đề nhập cư.

Trước các thất bại liên tiếp gần đây trong các cuộc bầu cử tại hai bang Bavaria và Hessen của 3 đảng trong chính phủ liên minh là CDU, SPD và CSU, giới quan sát tại Đức nhận định việc này đang gây sức ép lớn lên Chính phủ Đức và đe dọa có thề làm tan vỡ chính phủ liên minh.

Ngay trong tối 28-10, Chủ tịch đảng SPD là bà Andrea Nahles cũng đã quy kết thất bại của đảng SPD tại bang Hessen có nguyên nhân chính là do các chính sách ở tầm liên bang và nhận định thực trạng hiện nay của Chính phủ Đức là “không thể chấp nhận nổi”.

Đối với nội bộ đảng CDU, các thất bại bầu cử gần đây sẽ đẩy nhanh các thảo luận về người kế nhiệm bà Angela Merkel trong bối cảnh Đại hội thường niên của đảng CDU sắp diễn ra trong tháng 12-2018.

Từ năm 2013, CDU đã phải liên minh với Allliance 90/đảng Xanh vì không có đảng nào chiến thắng rõ ràng. Hiện chưa rõ liệu CDU có một lần nữa lập liên minh với đảng Xanh để thành lập chính phủ hay không.

Hãng thông tấn DPA của Đức ngày 28-10 đưa tin, Thủ tướng Đức Angela Merkel sẽ không từ chức trong trường hợp đảng Liên minh Dân chủ Cơ đốc giáo (CDU) của bà có kết quả tiêu cực tại cuộc bầu cử bang Hessen. Bộ trưởng Tài chính Đức Olaf Scholz đưa ra nhận định vừa nêu giữa lúc có đồn đoán rằng sự thất bại của chính phủ do đảng CDU dẫn đầu tại bang Hessen có thể thay đổi kế hoạch của bà Merkel tái ứng cử chức chủ tịch đảng CDU trong cuộc bầu cử của đảng vào tháng 12 tới.

NGUYỄN TẤN tổng hợp