EU có thể đảm bảo an ninh cho Ukraine ?

Giao tranh Nga - Ukraine ngày càng diễn ra ác liệt nhưng mới đây EU lại nhất trí đảm bảo an ninh cho Kiev khiến giới quan sát e ngại.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Ảnh: Reuters

Truyền thông châu Âu vừa đưa tin, Liên minh châu Âu (EU) đã đạt được nhất trí đối với dự thảo đảm bảo an ninh cho Ukraine. Theo đó, khối 27 nước thành viên cam kết hỗ trợ tài chính và quốc phòng dài hạn cho quốc gia Đông Âu, song loại trừ khả năng gửi lực lượng chiến đấu.

Theo đó, các nhà ngoại giao EU đang thảo luận với phía Ukraine các điều khoản trong dự thảo thỏa thuận an ninh. Văn kiện nhấn mạnh cam kết của EU đóng góp đáng kể vào an ninh và khả năng phục hồi trước mắt, cũng như lâu dài cho Ukraine.

Sự hỗ trợ này được cho là bao gồm viện trợ quân sự và dân sự, viện trợ nhân đạo, hỗ trợ tài chính, hỗ trợ thương mại và kinh tế dành cho quốc gia Đông Âu, phản ánh cách tiếp cận toàn diện của EU trước những thách thức phức tạp mà Ukraine đang phải đối mặt.

Tuy nhiên, EU loại trừ kịch bản triển khai quân đội đến Ukraine. Thay vào đó, khối sẽ tiếp tục cung cấp vũ khí cho Ukraine, huấn luyện quân đội và hỗ trợ rà phá bom mìn và an ninh mạng. Dự kiến, văn kiện được hoàn tất vào tháng 7 tới và có hiệu lực cho đến khi Ukraine gia nhập EU và Tổ chức quân sự Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).

Trong một động thái liên quan, EU nhất trí với kế hoạch sử dụng hàng tỉ USD lợi nhuận từ tài sản của Ngân hàng trung ương Nga bị đóng băng để hỗ trợ Ukraine. Bỉ, nước Chủ tịch Hội đồng EU năm 2024, thông báo các đại sứ EU đã “đồng ý về nguyên tắc đối với các biện pháp liên quan đến nguồn thu bất thường xuất phát từ tài sản cố định của Nga”. Theo đó, EU đồng ý xúc tiến kế hoạch, dự kiến giải ngân khoảng 3,3 tỉ USD mỗi năm cho Ukraine.

Sau khi xung đột Nga - Ukraine bùng phát, EU đóng băng khoảng 215 tỉ USD tài sản của Ngân hàng trung ương Nga giữ trong khối như một phần của lệnh trừng phạt áp đặt lên Matxcơva vì chiến dịch quân sự tại Ukraine.

Tuy nhiên, phương án tịch thu tiền của Nga và chuyển cho Ukraine đến nay vẫn chưa thể thực hiện vì lo ngại nguy cơ có thể làm rối loạn thị trường quốc tế và làm suy yếu đồng euro. Theo đó, lãnh đạo EU quyết định nhắm đến lợi nhuận phát sinh từ số tài sản này, bất chấp cảnh báo về những “hậu quả nghiêm trọng” từ Nga.

Phản ứng trước thông tin về dự thảo thỏa thuận đảm bảo an ninh cho Ukraine, Chủ tịch Ủy ban các vấn đề quốc tế của Hội đồng Liên bang Nga, ông Grigory Karasin bày tỏ sự hoài nghi và cho rằng thỏa thuận này ít có giá trị thực chất trong bối cảnh địa chính trị rộng lớn hơn. Nga trước đó cũng nhiều lần cảnh báo, các bước đi xa hơn của phương Tây sẽ chỉ làm gia tăng căng thẳng trong khu vực.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova nhấn mạnh: “Mỹ và các đồng minh NATO đang từng bước đi theo con đường leo thang cuộc xung đột tại Ukraine. Mục đích không phải là vì lợi ích của Ukraine, mà đây chỉ là một công cụ. Phương Tây đang cố tình gia tăng nguy cơ. Họ không nghĩ đến hậu quả. Họ liên tục thổi bùng ngọn lửa xung đột với mục đích duy nhất là gây ra thất bại chiến lược cho Nga”.

Trước đó, hồi tháng 7-2023, lãnh đạo các nước G7 gồm Mỹ, Anh, Canada, Pháp, Đức, Italia và Nhật Bản đã ký một tuyên bố chung, trong đó mỗi bên cam kết cung cấp cho Ukraine về “thỏa thuận an ninh song phương”. Đầu năm nay, Anh tiếp tục ký một thỏa thuận an ninh song phương với Ukraine. Tiếp đến là Đức và Pháp. Mỹ cũng sắp hoàn tất dự thảo thỏa thuận như vậy với Ukraine.

Tuy nhiên, theo Thủ tướng Hungary Viktor Orban, việc phương Tây có thể đi bao xa trong việc hỗ trợ Ukraine luôn là vấn đề gây chia rẽ, đặc biệt giữa các nước thành viên EU. Đồng thời Thủ tướng Hungary cũng cảnh báo về nguy cơ một cuộc xung đột leo thang tại Ukraine, với những thiệt hại đối với chính nền kinh tế châu Âu và thế giới.

HN tổng hợp