Giải pháp nào chấm dứt giao tranh ở Nam Sudan ?

Xung đột đẫm máu thường xuyên diễn ra, người dân sống trong cảnh khốn đốn, là những gì đã và đang xảy ra ở Nam Sudan.

Người dân Nam Sudan chạy lánh nạn sau một cuộc đấu súng. Ảnh: AFP/TTXVN

Hơn 2 năm xảy ra nội chiến (kể từ tháng 12-2013 cho đến nay), hàng chục nghìn người đã thiệt mạng, gần 3 triệu người buộc phải rời bỏ nhà cửa tìm nơi lánh nạn, hơn 5 triệu người phải sống nhờ viện trợ lương thực khẩn cấp từ các tổ chức nhân đạo… là những gì người dân Nam Sudan phải gánh chịu. Sự việc xảy ra khi cách đây hơn 2 năm, Tổng thống Salva Kiir cáo buộc cấp phó của mình, ông Riek Machar âm mưu đảo chính, mặc dù điều này chưa được khẳng định tính chính xác tại thời điểm đó. Từ đó, nội bộ bắt đầu chia rẽ dẫn đến nội chiến; một vòng xoáy bạo lực đẫm máu bùng phát và diễn ra liên tục ở quốc gia này.

Sau nhiều nỗ lực đàm phán giữa các bên liên quan, thỏa thuận hòa bình đã được ký kết hồi tháng 8-2015, mở đường cho việc thành lập chính phủ chuyển tiếp nhằm chấm dứt nội chiến. Đến tháng 4-2016 vừa qua, ông Machar được khôi phục chức danh Phó Tổng thống thứ nhất và trở về thủ đô để thành lập chính phủ đoàn kết. Tuy nhiên, tiến trình hòa bình đã bị đình trệ vì các nhân vật cứng rắn ở cả hai phe đều không nhất trí với giải pháp đã thỏa thuận và giao tranh vẫn tiếp diễn. Mới đây, lực lượng trung thành với Tổng thống nước này Salva Kiir đã tấn công tư dinh của Phó Tổng thống Nam Sudan Riek Machar. Người phát ngôn của Phó Tổng thống Machar, nói: “Tư dinh của ông Machar đã bị tấn công 2 lần trong ngày, bằng xe tăng và máy bay trực thăng vũ trang”.

Trước đó, dịp lễ kỷ niệm Độc lập lần thứ 5 của đất nước Nam Sudan, quốc gia non trẻ nhất thế giới (9-7) cũng đã diễn ra giao tranh ác liệt làm hơn 150 người thiệt mạng. Vụ việc xảy ra khi Tổng thống Kiir và Phó Tổng thống Machar đang chuẩn bị có bài phát biểu trước truyền thông tại Dinh Tổng thống nhân kỷ niệm ngày Độc lập. Cuộc giao tranh kéo dài khoảng nửa giờ đồng hồ và nhanh chóng leo thang sau khi binh sĩ hai bên dùng tới các loại vũ khí hạng nặng. Hậu quả của vụ bạo lực này đã làm lung lay thỏa thuận ngừng bắn mong manh được hai bên ký kết tháng 8-2015. Vụ việc trên đã làm dấy lên lo ngại về khả năng nội chiến tái bùng phát ở Nam Sudan.

Trước thực trạng trên,  Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc (LHQ) đã nhóm họp theo đề nghị của Mỹ để thảo luận về tình hình xung đột tại thủ đô Juba của Nam Sudan và tìm giải pháp khả thi để chấm dứt giao tranh ở quốc gia Đông Phi này. Theo đó, LHQ kêu gọi áp đặt lệnh cấm vận vũ khí vào quốc gia này. Tổng Thư ký Liên Hiệp Quốc Ban Ki-moon nhấn mạnh các nhà lãnh đạo của Nam Sudan cần phải có các hành động kiên quyết nhằm kiểm soát tình hình an ninh tại Juba và hối thúc họ ra lệnh cho các lực lượng rút lui trở lại căn cứ của mình. Ông Ban Ki-moon cũng cảnh báo những bất đồng trên sẽ làm trì hoãn tiến độ đã đạt được trong tiến trình hòa bình.

Trong một động thái liên quan, mới đây cả Tổng thống Nam Sudan Salva Kiir và đối thủ là Phó Tổng thống Riek Machar đã yêu cầu quân đội hai bên ngừng bắn và  lệnh này lập tức có hiệu lực trong ngày 11-7. Đây là tín hiệu khả quan có thể nối lại thỏa thuận hòa bình ở Nam Sudan.

Thực tế, ngoài nội chiến, quốc gia non trẻ này cũng đang phải vật lộn với khủng hoảng kinh tế khi đồng nội tệ mất giá và lạm phát vượt ra ngoài tầm kiểm soát. Ngành công nghiệp dầu mỏ - trụ cột chính của nền kinh tế Nam Sudan - đã sụp đổ. Đây là nguyên nhân khiến đời sống của người dân Nam Sudan đã khó khăn lại càng khó khăn hơn. Giới quan sát cho rằng, hơn ai hết, người dân nơi đây rất mong muốn chấm dứt nội chiến vì một thời gian dài họ đã gánh chịu quá nhiều đau thương mất mát. Tuy nhiên, để lệnh ngừng bắn được thực thi tiến đến một thỏa thuận hòa bình lâu dài thì đòi hỏi quốc gia Đông Phi này phải trải qua quá trình dài lắm gian nan nếu các bên liên quan vẫn còn bất đồng.

HN tổng hợp