Giải pháp ngăn chặn xung đột ở Ukraine ?

Giao tranh Nga và Ukraine ngày càng khốc liệt đã đẩy vùng Donbass vào khủng hoảng nghiêm trọng cần sớm có giải pháp nhân đạo.

Người dân sơ tán khỏi thành phố Mariupol, Ukraine, ngày 22-4. Ảnh: THX

Tổng Thư ký Liên Hiệp Quốc (LHQ) Antonio Guterres cho biết, tình hình hiện nay tại thành phố Mariupol, Ukraine là “khủng hoảng trong khủng hoảng”. Ông Guterres chia sẻ: “Các cuộc giao tranh trên khắp vùng Donbass đang diễn ra với sự chết chóc và hủy diệt khủng khiếp. Nhiều dân thường thiệt mạng, trong khi hàng trăm nghìn người khác đối mặt tình trạng bị đe dọa về tính mạng khi mắc kẹt giữa chiến sự. Tôi rất lo ngại về những báo cáo liên quan tới việc vi phạm quyền nhân đạo và quyền con người, cũng như những tội ác chiến tranh có thể xảy ra”.

Theo ông Guterres, giải pháp bức thiết hiện nay là cần có một sự phối hợp hành động giữa LHQ, Ủy ban Chữ thập đỏ quốc tế, binh sĩ Nga và lực lượng vũ trang Ukraine nhằm thực hiện hoạt động sơ tán an toàn cho những người dân Mariupol muốn rời khỏi thành phố, bao gồm những người dân thường và binh sĩ có mặt trong nhà máy thép Azovstal, “theo bất cứ hướng nào mà họ chọn”. Đồng thời, ông Guterres nhận định rằng vấn đề cung cấp hỗ trợ nhân đạo cho người dân Mariupol rất cần thiết.

Ngược lại với nhận định của ông Guterres, Tổng thống Nga Vladimir Putin thì cho rằng thông tin của Tổng thư ký LHQ nhận được đã bị sai lệch. Bởi lẽ, các lực lượng của Ukraine hoàn toàn có thể thả dân thường chạy khỏi vùng chiến sự theo hành lang nhân đạo để sang vùng an toàn nếu không hành động của họ sẽ được coi là sử dụng dân thường làm những lá chắn sống. Ông Putin nhấn mạnh rằng có khoảng 130.000-140.000 người dân đã rời Mariupol với sự hỗ trợ Nga và họ được tự do đi tới bất kỳ nơi nào họ muốn, một số người tới Nga trong khi số khác tới nhiều nơi trên khắp Ukraine. Chúng tôi không giữ họ lại, và những người dân đó được hỗ trợ đầy đủ. Ngoài ra cũng có hơn 1.300 binh sĩ Ukraine đã đầu hàng”.

Nhận định từ LHQ và Nga có nhiều điểm bất đồng nhưng tình trạng hàng nghìn người dân bị kẹt trong vùng chiến sự là hoàn toàn có thật. Họ phải sống trong điều kiện thiếu thốn mọi thứ và phải đối mặt với chết chóc hàng ngày hàng giờ cần cứu trợ nhân đạo khẩn cấp.

Trong khi đó, giao tranh tại vùng Donbass ngày càng ác liệt hơn. Nga dồn lực tấn công bằng vũ khí hiện đại vào Mariupol, đã biến vùng đất rộng lớn bị tàn phá nặng nề. Ngược lại Ukraine quyết tâm bảo vệ lãnh thổ trên từng chiến địa. Mặt khác, thời gian gần đây Mỹ và các nước phương Tây đẩy nhanh hỗ trợ Ukraine cả tài chính, trang, thiết bị, vũ khí, kể cả vũ khí hạng nặng để đối phó Nga. Từ đó đã giúp Kiev tăng cường sức mạnh quân sự chống lại Nga. Điều này đồng nghĩa giao tranh Nga - Ukraine ngày càng ác liệt và đẫm máu hơn.

Cùng thời gian này, Nga - Ukraine cũng đã và đang diễn ra nhiều cuộc đàm phán hòa bình nhưng đều thất bại bởi bất đồng quan điểm giữa các bên liên quan còn quá lớn. Mới đây, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov đã lên tiếng bác bỏ đề xuất của chính quyền Ukraine về việc tổ chức cuộc đàm phán tại thành phố cảng Mariupol. Bởi lẽ, theo ông Lavrov các nhà đàm phán Ukraine không nhắc tới bản dự thảo đã bàn giao cho họ cách đây 10-12 ngày trước.

Về mặt lý thuyết Nga và Ukraine đang đàm phán hòa bình nhưng trên thực tế hoàn toàn ngược lại chiến sự ở Donbass, Ukraine đang ngày càng khốc liệt hơn, gây ra nhiều chết chóc hơn. Từ đó, giải pháp ngưng bắn tiến tới hòa bình giữa Nga và Ukraine được LHQ đặt ra vẫn còn là bài toán rất khó khi đi tìm lời giải.

HN tổng hợp