Hàng triệu liều vắc-xin Covid-19 có nguy cơ bị quá hạn

Các nước giàu sẽ bỏ hơn 100 triệu liều vắc-xin Covid-19 hết hạn sử dụng vào tháng 12 tới nếu không chia sẻ với các nước nghèo.

Hơn 100 triệu liều vắc-xin Covid-19 ở các nước giàu sắp hết hạn và có nguy cơ bị vứt bỏ. Ảnh: AP

Nơi “dùng không hết, nơi lần chẳng ra”, nhưng việc vận chuyển vắc-xin Covid-19 từ nơi thừa đến nơi thiếu không hề dễ dàng.

Trong bối cảnh nguồn cung khan hiếm, việc bỏ đi những liều vắc-xin là rất lãng phí. Tuy nhiên, theo báo cáo của Liên Hiệp Quốc, trong 1 triệu liều vắc-xin Covid-19 viện trợ đến châu Phi, có đến một nửa sẽ hết hạn trước khi được tiêm cho người dân. Một trong các lý do gây ra sự lãng phí này là các quốc gia phát triển gửi vắc-xin chậm, khiến vắc-xin chỉ còn hạn sử dụng rất ngắn khi đến tay các nước nhận viện trợ.

Cuối tháng 3 vừa qua, Malawi, quốc gia ở Đông Phi nhận hơn 100.000 liều vắc-xin ngừa Covid-19 viện trợ từ các tổ chức quốc tế. Lô vắc-xin khi đến Malawi chỉ còn hạn sử dụng trong 3 tuần. Do thời gian ngắn, nước này chỉ kịp tiêm hết 80% số vắc-xin. Hơn 20.000 liều còn lại bị quá hạn, phải thiêu hủy.

Trong khi đó, các nước phát triển chứng kiến tình trạng thừa vắc-xin, không dùng hết và phải hủy bỏ vì hết hạn. Ước tính vào đầu tháng 8, Israel phải hủy 80.000 liều vắc-xin hết hạn.

Thống kê sơ bộ ở 10 bang ở Mỹ cho thấy, hơn 1 triệu liều vắc-xin đã bị lãng phí vì nhiều lý do khác nhau. Trong đó, có một lý do là các nước phương Tây cần phải có sự đồng thuận của hãng dược trước khi gửi vắc-xin đến những quốc gia khác.

Ông Alberto Giubilini, nghiên cứu viên cấp cao tại Đại học Oxford, Anh, nói: “Những khó khăn trong khâu hậu cần cũng như một số thủ tục pháp lý chính là nguyên nhân khiến việc cho đi vắc-xin ngừa Covid-19 không hề dễ dàng. Tôi cho rằng, giới chức các nước phát triển nên nhận trách nhiệm về sự lãng phí này”.

Trên toàn châu Phi, mới chỉ có 3% người dân được tiêm ít nhất 1 mũi vắc-xin ngừa Covid-19. Nhiều chuyên gia dịch tễ cảnh báo, tốc độ tiêm vắc-xin chậm có thể biến châu Phi thành lò ấp các biến chủng vi-rút SARS-CoV-2 và khi một biến chủng mới xuất hiện sẽ lại kéo lùi nỗ lực chống dịch của thế giới.

Thông tin từ báo cáo mới của nhóm nghiên cứu Airfinity, trong đó chỉ ra rằng, hơn 100 triệu liều vắc-xin Covid-19 trong kho dự trữ của các nước giàu sẽ hết hạn vào tháng 12 và có khả năng bị vứt bỏ nếu không được chia sẻ.

Cựu Thủ tướng Anh Gordon Brown cho biết, việc Thủ tướng Anh Borish Johnson, Tổng thống Mỹ Joe Biden và các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu không có kế hoạch phân phối các liều vắc-xin dự phòng sẽ đồng nghĩa thế giới phải đối mặt với “thảm họa lãng phí vắc-xin”.

Cựu Thủ tướng Anh đã gửi nghiên cứu của Airfinity cho các nhà lãnh đạo hàng đầu, bao gồm Thủ tướng Anh, Tổng thống Mỹ và các chính trị gia cấp cao ở Brussels (Bỉ) trước thềm Hội nghị thượng đỉnh toàn cầu về vắc-xin vào ngày 22-9. Nghiên cứu của Airfinity dự đoán, thế giới sẽ có sẵn 7 tỉ liều vắc-xin vào cuối tháng 9 và tăng lên 12 tỉ liều vào tháng 12.

Cựu Thủ tướng Anh nói: “Báo cáo Airfinity cho thấy, chúng ta có đủ vắc-xin và thậm chí có thể tiêm chủng cho 70% dân số thế giới vào tháng 5-2022. Sẽ là một bi kịch chính trị nếu hội nghị thượng đỉnh sắp tới bỏ lỡ cơ hội hành động”.

Lời kêu gọi của ông Brown được đưa ra trong bối cảnh có sự chênh lệch lớn trong tiêm chủng vắc-xin Covid-19 giữa các quốc gia giàu có và những nước thu nhập thấp. Theo dữ liệu Chương trình Phát triển của Liên Hiệp Quốc từng công bố, cứ 2 người dân tại các nước thu nhập cao thì có 1 người đã được tiêm vắc-xin ngừa Covid-19. Trong khi đó, tỷ lệ này ở các nước thu nhập thấp là 1/47 người.

NGUYỄN TẤN tổng hợp