Hộ chiếu vắc-xin nơi chấp nhận, nơi không

Nhiều nước ở châu Âu đang thực thi hộ chiếu vắc-xin để đi lại, nhưng Mỹ và một số quốc gia khác không đồng thuận.

Với chứng nhận tiêm chủng kỹ thuật số của Liên minh châu Âu, người sở hữu được miễn cách ly và xét nghiệm Covid-19 khi đi lại trong liên minh. Ảnh: AP

Theo kế hoạch, từ ngày 1-7 tới, tất cả các nước thành viên Liên minh châu Âu (EU) sẽ chấp nhận “giấy thông hành xanh”, một loại giấy tờ dùng để xác nhận người sở hữu đã tiêm ngừa Covid-19, có xét nghiệm âm tính hoặc mới phục hồi sau khi nhiễm bệnh. Tại EU, hộ chiếu vắc-xin được nhìn nhận như là công cụ cần thiết để loại bỏ những rào cản khác vốn hạn chế tự do của công dân.

Thăm dò dư luận do Ipos thực hiện cho thấy, người dân ở khắp châu Âu về cơ bản ủng hộ triển khai hộ chiếu vắc-xin. Nếu là sử dụng cho mục đích trong nội địa như đi mua sắm, tới phòng tập gym, địa điểm tụ tập đông người, người dân châu Âu vẫn còn lấn cấn với câu hỏi quyền “công bằng” giữa người đã tiêm vắc-xin và người chưa tiêm ngừa. Nhưng khi nói về di chuyển xuyên biên giới, luồng ý kiến ủng hộ là rất cao. Điều này cũng là lẽ tự nhiên, bởi lẽ châu Âu hội tụ nhiều nền văn hóa và việc di chuyển qua lại lãnh thổ các quốc gia trong khối chỉ mất vài giờ và trở thành thói quen của hầu hết người dân các nước.

Hiện tại, có 9 quốc gia châu Âu, trong đó có Hy Lạp và Đức, cho phép sử dụng hộ chiếu vắc-xin EU. Khi công bố thực hiện “giấy thông hành xanh”, Thủ tướng Hy Lạp Kyriakos Mitsotakis đã lên tiếng ca ngợi quyết định mở “làn nhanh” để thúc đẩy hoạt động đi lại. Đằng sau quyết định này, điều ai cũng nhận ra chính là thực tế hai năm không đón khách du lịch quốc tế sẽ là thảm họa kinh tế cho quốc gia ở vùng Địa Trung Hải này.

Trong một động thái liên quan, mới đây theo báo tài chính Nikkei, nhóm quan chức liên ngành do Chánh văn phòng Nội các Nhật Bản Katsunobu Kato đứng đầu đang thảo luận về chương trình cấp hộ chiếu vắc-xin chính thức cho doanh nhân và một số nhóm đối tượng khác. Theo đó, họ sẽ ra mắt chứng chỉ giấy vào mùa hè này, sau đó là phiên bản kỹ thuật số - có thể được sử dụng thông qua ứng dụng điện thoại thông minh - vào cuối năm nay. Ông Ken Kobayashi, Chủ tịch Hội đồng Ngoại thương Nhật Bản, cho biết: “Từ quan điểm của một doanh nhân, sở hữu tấm hộ chiếu vắc-xin là điều lý tưởng để được di chuyển tự do”.

Tại Nhật Bản, hộ chiếu vắc-xin sẽ do chính quyền địa phương cấp. Đây là nơi nắm thông tin về cư dân cũng như phụ trách hoạt động tiêm vắc-xin. Thông tin cá nhân gồm danh tính, loại vắc-xin và ngày tiêm sẽ được liệt kê vào giấy chứng nhận. Chính phủ Nhật Bản sẽ đảm bảo tính chính xác bằng cách liên kết các chứng nhận với hệ thống hồ sơ tiêm chủng quốc gia.

Tuy nhiên, ở bên kia bờ Đại Tây Dương, ý tưởng về hộ chiếu vắc-xin lại đối diện với phản ứng trái chiều, cho dù dùng để phục vụ di chuyển nội địa hay quốc tế. Chính quyền Tổng thống Joe Biden đã bác bỏ kế hoạch thực thi hộ chiếu vắc-xin, một số bang thậm chí còn cấm điều này.

Tại Mỹ, tranh cãi về hộ chiếu vắc-xin là vấn đề “nóng” hiện nay. Điển hình như New York là bang đầu tiên cấp ứng dụng “Giấy thông hành Excelsior” trên điện thoại, cho phép người sử dụng trưng bằng chứng về đã tiêm ngừa hoặc có kết quả xét nghiệm âm tính với Covid-19. Nhưng kiểu chứng nhận này lại tuyệt đối bị cấm ở một số bang như Texas, Michigan hay Florida.

Rich Studley, Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành Phòng Thương mại Michigan cho biết phần lớn các thành viên trong cơ quan này đều cam kết, ủng hộ việc mở cửa an toàn, đưa nhịp sống, sản xuất trở lại bình thường, nhưng không coi hộ chiếu vắc-xin hay chứng nhận vắc-xin là cách thức để đạt mục tiêu đó. Ông khẳng định, không có cơ sở để ủng hộ bắt buộc thực thi tiêm vắc-xin và hộ chiếu vắc-xin, bởi bài học mà doanh nghiệp thu được trong hơn một năm qua ở Michigan chính là cách thức vận hành an toàn để bảo vệ người lao động và khách hàng.

Còn Chris Dye, giáo sư dịch tễ học tại Đại học Oxford ở Anh, nhìn nhận: “Chứng nhận y tế kỹ thuật số đang lưu hành trong EU. Tôi cho rằng loại chứng chỉ này sẽ được sử dụng rộng rãi ngay cả khi nó không được Mỹ thông qua”.

Bên cạnh một số tiện ích, “hộ chiếu vắc-xin” cũng gây ra một số quan ngại về quyền riêng tư, quyền bình đẳng của người sử dụng. Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia y tế hộ chiếu vắc-xin là cần thiết thời hậu Covid-19. Phần còn lại là phương thức vận dụng như thế nào ở từng quốc gia để đảm bảo an toàn cho người dân là điều được quan tâm nhiều nhất hiện nay.

HN tổng hợp