Iran quyết tâm làm giàu urani

Mặc dù bị sức ép từ nhiều phía nhưng Iran vẫn quyết tâm làm giàu urani vì mục tiêu hòa bình.

Iran quyết không nhượng bộ vấn đề làm giàu urani. Nguồn: TIME.NEWS

Mới đây, Đại giáo chủ Iran Ali Khamenei đã lên tiếng bác bỏ đề xuất của Mỹ về thiết lập thỏa thuận hạt nhân trên cơ sở hạn chế phần lớn hoạt động làm giàu urani của Iran.

Đại giáo chủ Ali Khamenei nêu rõ đề xuất thỏa thuận mà Mỹ đưa ra chống lại các lợi ích của Iran và hoàn toàn trái ngược với những lý tưởng của cuộc Cách mạng Hồi giáo năm 1979. Đại giáo chủ Ali Khamenei đồng thời khẳng định Iran sẽ không bao giờ từ bỏ quyền làm giàu urani, nhấn mạnh rằng chương trình hạt nhân dân sự của nước này sẽ trở nên vô dụng, nếu không có hoạt động làm giàu urani.

Trước đó, Chủ tịch Tổ chức Năng lượng nguyên tử Iran (AEOI) Mohammad Eslami cho biết, chương trình làm giàu urani là nền tảng của ngành công nghiệp hạt nhân và là “lằn ranh đỏ” đối với Tehran. Theo Chủ tịch AEOI, Iran có quyền làm giàu urani, đồng thời cho biết thêm, nếu không làm giàu, sẽ không có chu trình nhiên liệu hạt nhân, điều này sẽ tác động đến các hoạt động nghiên cứu và ứng dụng của Iran trên nhiều lĩnh vực khác nhau.

Ông Eslami đưa ra nhận xét này nhằm phản ứng trước lời kêu gọi của Mỹ yêu cầu Iran ngừng làm giàu urani và báo cáo “toàn diện” về các hoạt động hạt nhân của Tehran do Cơ quan Năng lượng Nguyên tử quốc tế (IAEA) biên soạn.

Theo báo cáo của IAEA, Iran đã không giải trình đầy đủ về vật liệu hạt nhân được tìm thấy tại ba địa điểm không được khai báo và tiếp tục thể hiện sự hợp tác “không thỏa đáng”. Cụ thể, IAEA kêu gọi Iran minh bạch hơn về chương trình hạt nhân, dựa trên một báo cáo cho thấy Iran đã nâng mức làm giàu urani lên tới 60%, gần ngưỡng 90% cần thiết để chế tạo vũ khí hạt nhân.

Báo cáo này được đưa ra trong bối cảnh các cuộc đàm phán gián tiếp giữa Mỹ và Iran do Oman làm trung gian đang diễn ra, với 5 vòng thảo luận được tổ chức kể từ tháng 4 (ba vòng tại Muscat, Oman và hai vòng tại Rome, Italia), tập trung vào chương trình hạt nhân của Tehran và khả năng dỡ bỏ lệnh trừng phạt của Washington.

Theo hãng thông tấn TASS, Tổng thống Mỹ Donald Trump, nhấn mạnh: “Theo thỏa thuận, chúng tôi sẽ không cho phép bất kỳ hoạt động làm giàu urani! Đồng thời, ông chỉ trích người tiền nhiệm Joe Biden, cho rằng lẽ ra đảng Dân chủ đã phải ngăn chặn Iran thực hiện hoạt động làm giàu urani từ lâu”.

Theo Axios, thỏa thuận đề xuất Iran sẽ không được xây dựng thêm cơ sở làm giàu urani mới, đồng thời phải tháo dỡ hạ tầng liên quan đến việc chuyển đổi và xử lý urani, cũng như ngừng mọi hoạt động nghiên cứu và phát triển máy ly tâm thế hệ mới. Tuy nhiên, Iran vẫn có thể tham gia vào một tập đoàn khu vực nhằm phát triển năng lượng hạt nhân dân sự, trong điều kiện cụ thể.

Sau khi thỏa thuận được ký kết, Iran sẽ phải giảm mức làm giàu xuống còn 3% và đóng cửa các cơ sở làm giàu urani dưới lòng đất trong khoảng thời gian do hai bên thống nhất. Một hệ thống kiểm toán và giám sát cũng sẽ được thiết lập để đảm bảo Iran tuân thủ nghiêm túc các điều khoản.

Năm 2015, Iran đã ký thỏa thuận hạt nhân với Nhóm P5+1 (Anh, Pháp, Mỹ, Nga, Trung Quốc và Đức), với các điều khoản Tehran sẽ ngừng theo đuổi các chương trình hạt nhân với mức làm giàu urani ở mức độ cao; ngược lại, Mỹ và Liên Hiệp Quốc sẽ dừng các lệnh trừng phạt nhằm vào Iran. Tuy nhiên, năm 2018, Mỹ đơn phương rút khỏi thỏa thuận này và quay lại áp đặt các lệnh trừng phạt nhằm vào Iran. Từ đó đến nay, mặc dù các quốc gia còn lại nỗ lực đàm phán nhằm phục hồi thỏa thuận hạt nhân này nhưng chưa đạt được kết quả như mong đợi.

Sau 5 vòng đàm phán giữa Mỹ và Iran nhưng đến nay thỏa thuận hạt nhân mới vẫn chưa tạo được sự đồng thuận từ hai phía. Đây là tín hiệu cảnh báo thỏa thuận hạt nhân giữa Iran và Mỹ khó thành hiện thực trong tương lai gần.

HN tổng hợp