Iran ra điều kiện để đàm phán với Mỹ

Dưới tác động từ nhiều phía, Iran muốn quay lại đàm phán hòa bình với Mỹ với điều kiện Washington và các quốc gia liên quan dỡ bỏ các lệnh trừng phạt. 

Tên lửa Iran luôn trong trạng thái sẵn sàng chiến đấu cao. Nguồn: SOHU

Tổng thống Iran Hassan Rouhani vừa đưa ra tuyên bố, Iran vẫn sẵn sàng đàm phán với Mỹ trong khuôn khổ đa phương ở cấp lãnh đạo của Nhóm P5+1 (Mỹ, Anh, Pháp, Nga, Trung Quốc và Đức) nếu Mỹ và các quốc gia liên quan dỡ bỏ các lệnh trừng phạt. Ông Rouhani nhấn mạnh Iran chỉ muốn thực hiện quyền đối với thỏa thuận hạt nhân năm 2015 và đang thực thi thỏa thuận này trong khi Mỹ đã vi phạm thỏa thuận. Tổng thống Rouhani chỉ ra rằng nếu không có lệnh trừng phạt của Mỹ người dân Iran sẽ có điều kiện sống tốt hơn. Iran đã thành công trong việc thực hiện tất cả các nghị quyết của Liên Hiệp Quốc và Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA) có tác động hữu ích đến nền kinh tế của Iran.

Tháng 5-2018, Mỹ tuyên bố rút khỏi thỏa thuận hạt nhân mà Iran đã ký với Nhóm P5+1 hồi năm 2015, đồng thời áp đặt các lệnh trừng phạt cứng rắn để buộc Iran phải ngồi lại bàn đàm phán nhưng Tehran đã từ chối. Căng thẳng giữa Mỹ và Iran đã đẩy bất ổn leo thang trong khu vực Trung Đông, nhất là ở eo biển chiến lược dầu mỏ Hormuz.

“Ăn miếng trả miếng”, hơn một năm qua, trong khi Mỹ tăng cường các lệnh trừng phạt mạnh mẽ nhằm làm tổn hại nghiêm trọng nền kinh tế của Iran thì Iran cũng đã 4 lần giảm các điều khoản cam kết trong JCPOA, cũng như trở lại làm giàu urani và có thể sản xuất bom hạt nhân.

Tuy nhiên, từ giữa tháng 11 đến nay làn sóng biểu tình ở Iran liên tục nổ ra kể từ khi Tehran tăng giá xăng dầu. Điều này làm cho tình hình an ninh trật tự tại Iran càng thêm rối ren. Những đợt biểu tình vừa qua có quy mô và tính chất nghiêm trọng nhất ở Iran trong suốt 40 năm qua. Hệ lụy của nó đã làm thiệt mạng hơn 200 người và hàng nghìn người bị thương.  Đồng thời đã có hàng trăm người biểu tình bị bắt giam giữ.

Lãnh tụ tối cao Iran Ali Khamenei, người có quyền quyết định cao nhất tại quốc gia này, đã lên tiếng kêu gọi đối xử “nhân từ Hồi giáo” với những người biểu tình phản đối giá xăng dầu leo thang đang bị giam giữ, thậm chí sau khi giới chức nước này thừa nhận các lực lượng chấp pháp đã bắn và giết hại người biểu tình trên toàn quốc, khiến hơn 200 người thiệt mạng.

Tổ chức Ân xá Quốc tế cho rằng ít nhất 208 người đã thiệt mạng do lực lượng an ninh Iran sử dụng vũ lực để trấn áp biểu tình. Tehran đã bác bỏ con số trên, nhưng từ chối đưa ra số liệu thống kê người thiệt mạng trên toàn quốc trong làn sóng biểu tình hiện nay.

Làn sóng biểu tình cho thấy sự bất bình của một bộ phận dân chúng về tình hình kinh tế Iran kể từ sau tháng 5-2018, thời điểm Tổng thống Mỹ Donald Trump đơn phương rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran ký kết năm 2015 và tái áp đặt trừng phạt quốc gia Trung Đông này.

Trong một động thái liên quan, một số quan chức quốc phòng và quan chức trong chính quyền Mỹ cho biết, Iran đang có động thái chuẩn bị tấn công các lực lượng và lợi ích của Mỹ ở Trung Đông. Tuy nhiên, hiện nay vẫn chưa rõ, mối đe dọa tiềm ẩn này đến từ Chính phủ Iran hay Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran.

Chỉ huy các hoạt động quân sự của Mỹ tại Trung Đông gần đây tiết lộ, Mỹ dự đoán Iran sẽ thực hiện hành động đáp trả các biện pháp trừng phạt và chiến dịch gây sức ép của Washington nhằm buộc quốc gia Hồi giáo này từ bỏ chương trình hạt nhân.

Để đối phó với tình huống trên, Bộ Quốc phòng Mỹ đã cho phép tàu sân bay USS Abraham Lincoln vào vịnh Ba Tư, thực hiện chuyến thăm cảng ở Bahrain trong dịp Lễ Tạ ơn. Tàu sân bay USS Abraham Lincoln dự kiến ở lại đây cho đến khi tàu sân bay USS Harry S.Truman từ phía Đông Đại Tây Dương di chuyển gần hơn tới khu vực. Một số quan chức cho biết, do nhận biết được mối đe dọa từ Iran, các biện pháp phòng ngừa cụ thể đã được thực hiện.

Theo kế hoạch, Mỹ sẽ nối lại lệnh trừng phạt Iran vào ngày 15-12 tới đây liên quan đến việc Tehran cho Nhà máy hạt nhân Fordow hoạt động trở lại. Nếu điều này diễn ra thì Iran lại lâm vào tình thế khó khăn hơn. Điều này cũng đồng nghĩa tiến trình đàm phán giữa Iran với Mỹ và các nước phương Tây sẽ rơi vào bế tắc.

HN tổng hợp