Iran - Thổ Nhĩ Kỳ đối đầu ở Syria ?

Tìm mọi cách để ngăn chặn Thổ Nhĩ Kỳ can thiệp vào Syria của Iran đã làm gia tăng rạn nứt giữa hai quốc gia láng giềng này.

Binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ trong một cuộc tuần tra chung ở Syria. Ảnh: EPA

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan tuyên bố các lực lượng vũ trang sẽ tiến hành hoạt động chống khủng bố ở biên giới với Syria và sẽ sớm đưa ra quyết định về việc đưa quân đội nước này sẽ can thiệp vào lãnh thổ Syria để hỗ trợ chống khủng bố. Theo đó, lực lượng vũ trang Thổ Nhĩ Kỳ đã vào vị trí chiến đấu để thực hiện chiến dịch ở miền Bắc Syria chống các chiến binh của đảng Công nhân người Kurd (PKK).

Phóng viên hiện trường của báo Sabah cho biết: “Các chiến binh PKK, gây sức ép đối với dân thường sống trong thành phố cũng như thiết lập các trạm kiểm soát lớn tại các lối vào, lối ra và quảng trường của thành phố. PKK đã chuyển vũ khí và điều chiến binh đến Tel Rifat và Manbij từ các khu vực bị chiếm đóng khác”. Theo các phương tiện truyền thông, các chiến dịch sẽ diễn ra ở bốn khu vực của Syria.

Như vậy, nhiều khả năng Thổ Nhĩ Kỳ sẽ sử dụng quân đội can thiệp vào Syria với chiêu bài “chống khủng bố”.

Chuyên gia phân tích tại Trung tâm Nghiên cứu Trung Đông có trụ sở tại Ankara Oytun Orhan, nhận định: “Thổ Nhĩ Kỳ muốn kiểm tra phản ứng của các đồng minh Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), xem họ có ủng hộ một cuộc tấn công của Thổ Nhĩ Kỳ hay không”.

Bên cạnh đó, chiến dịch quân sự ở Syria của Thổ Nhĩ Kỳ có thể nằm trong toan tính của nước này khi cho rằng, Nga, châu Âu và Mỹ đang bị chi phối bởi cuộc xung đột ở Ukraine. Từ đó, Thổ Nhĩ Kỳ tiến hành một cuộc tấn công vào Syria sẽ không bị can thiệp bởi các quốc gia ủng hộ phe đối lập.

Mặt khác, cuộc chiến nhằm vào các lực lượng người Kurd sẽ giúp Tổng thống Erdogan nhận được sự ủng hộ từ các cử tri Thổ Nhĩ Kỳ, đặc biệt khi ông nói rằng nó sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc trở lại quê hương của những người tị nạn Syria.

Trong khi đó, bị thúc đẩy bởi xung đột lợi ích trong khu vực, Thổ Nhĩ Kỳ và Iran đang hướng tới một cuộc đối đầu ở Syria, khi Tehran phản đối kế hoạch của Ankara về một chiến dịch quân sự mới nhằm vào các khu vực do người Kurd nắm giữ, cảnh giác với những rủi ro đối với vị thế của chính họ trong khu vực.

Hiện Thổ Nhĩ Kỳ vẫn chưa được Mỹ “bật đèn xanh” để thúc đẩy kế hoạch quân sự mới ở Syria, trong khi Nga dường như đang lưỡng lự. Trước tình hình đó, Iran đã gửi quân tiếp viện đến hai khu định cư của người Shiite ở phía Tây Bắc Aleppo, đồng thời tìm cách ngăn cản Thổ Nhĩ Kỳ thực hiện hành động đưa quan quân sang Syria.

Mối quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ - Iran bị rạn nứt ngày càng sâu sắc về một loạt các vấn đề liên quan đến Syria, Iraq, Lebanon và Yemen, cùng với những bất đồng về việc chia sẻ các nguồn nước xuyên biên giới và dòng người tị nạn Afghanistan không được kiểm soát từ Iran đến Thổ Nhĩ Kỳ.

Tehran đã chỉ trích việc Ankara truy quét các chiến binh PKK ở Iraq trong bối cảnh Thổ Nhĩ Kỳ cáo buộc rằng Iran đang ngấm ngầm hậu thuẫn cho PKK. Hơn nữa, Thổ Nhĩ Kỳ đã xích lại gần hơn trục Arab - Israel đang nổi lên chống lại Iran và ra tín hiệu ủng hộ Saudi Arabia ở Yemen như một phần của nỗ lực bình thường hóa với Riyadh. Các phương tiện truyền thông Iran đã mô tả sự hiện diện của Thổ Nhĩ Kỳ là một “cuộc xâm lược” và gọi Quân đội Quốc gia Syria (SNA), đồng minh nổi dậy của Thổ Nhĩ Kỳ, là “những kẻ khủng bố được Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn”.

Nếu tình huống xấu nhất, Thổ Nhĩ Kỳ tấn công PKK tại Syria chắc chắn Iran sẽ không bỏ qua. Điều này đồng nghĩa với việc Iran và Thổ Nhĩ kỳ đang đứng bên bờ chiến tranh nếu các bên thiếu kiềm chế.

HN tổng hợp