IS lại trỗi dậy ở châu Phi

Việc tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng tấn công vào Palma, Mozambique làm nhiều người thương vong gây hoang mang cho nhiều quốc gia.

Binh sĩ Mozambique di chuyển tới Sadjundjira thuộc vùng núi Gorongosa sau chiến dịch tấn công truy quét lực lượng nổi dậy Renamo. Nguồn: EPA

Sở dĩ nói các quốc gia hoang mang bởi vì gần đây ở Trung Đông - thủ phủ của IS, hầu hết các quốc gia đều tuyên bố đã cơ bản tiêu diệt IS. Điều này cũng được minh chứng khi một thời gian dài tổ chức khủng bố này không gây ra vụ tàn sát đẫm máu nào như thời gian trước đây. Do vậy, nhiều người tin rằng IS đã suy yếu và đi dần đến diệt vong nên vụ tấn công ở Palma, Mozambique những ngày qua đã làm các quốc gia liên quan rất quan ngại.

Thông báo của Hãng thông tấn Chính phủ Nam Phi (SANews) cho biết nhóm khủng bố Ahlu Sunna Wal Jammah (ASWJ) tấn công vào Palma hôm 24-3 và các cuộc giao tranh giữa các tay súng IS và lực lượng chính phủ trong 3 ngày sau đó đã khiến ít nhất 55 người thiệt mạng, trong đó có cả binh sĩ chính phủ. Chính phủ Mozambique xác nhận, vụ tấn công xảy ra tại Palma, gần một dự án khí đốt khổng lồ trị giá 60 tỉ USD do Tập đoàn năng lượng Total của Pháp và một số công ty năng lượng khác triển khai. Sau vụ tấn công, tập đoàn năng lượng Total của Pháp thông báo tạm dừng hoạt động khai thác khí đốt ở phía Bắc Mozambique.

Người phát ngôn Liên Hiệp Quốc (LHQ) Stéphane Dujarric ra tuyên bố lên án cuộc tấn công này của IS, đồng thời khẳng định đây là “những hành vi tội ác”. Theo ông Dujarric, LHQ đang tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng trên thực địa để hỗ trợ Chính phủ Mozambique bảo vệ dân thường, khôi phục sự ổn định và đưa các nghi phạm ra xét xử.

Cùng ngày, Bộ Quốc phòng Mỹ cam kết hỗ trợ Mozambique sau cuộc tấn công đẫm máu nói trên. Người phát ngôn Lầu Năm Góc John Kirby nhấn mạnh Mỹ sẽ tiếp tục phối hợp với Chính phủ Mozambique đấu tranh với chủ nghĩa khủng bố, chủ nghĩa cực đoan bạo lực và đánh bại IS.

Trong khi đó, ông John Godfrey, quyền đặc phái viên Bộ Ngoại giao Mỹ tại liên minh toàn cầu chống IS, cho rằng cuộc tấn công tại thành phố Palma khiến hàng chục người thiệt mạng và hàng nghìn người khác phải sơ tán cho thấy sự “táo tợn” ngày càng gia tăng của IS ở quốc gia châu Phi này. Theo ông, các cuộc tấn công phản ánh một thực tế là IS đang tìm cách mở rộng hoạt động ở các mặt trận mới.

Trước đó, Bộ Ngoại giao Mỹ đã đưa nhóm phiến quân nhóm khủng bố Ahlu Sunna Wal Jammah (ASWJ) vào danh sách các “tổ chức khủng bố nước ngoài” và liệt thủ lĩnh của tổ chức này Abu Yasir Hassan là “đối tượng khủng bố toàn cầu”. Theo bộ trên, ASWJ có liên quan tới IS và được Mỹ đặt tên gọi chính thức là “IS Mozambique”.

Trong một động thái liên quan, mới đây IS tuyên bố đã chiếm đóng thị trấn duyên hải Palma ở phía Bắc của Mozambique sau 3 ngày giao tranh với quân đội và các lực lượng an ninh. Các cuộc giao tranh cũng đã phá hủy nhiều tòa nhà và IS đã cướp phá nhiều phương tiện.

Trước đó, Bộ Quốc phòng Mozambique cho biết một nhóm khủng bố đã tràn vào thị trấn Palma, xả súng vào người dân và các tòa nhà, khiến hàng chục người thiệt mạng. Quân đội Zimbabwe đã thực hiện chiến dịch giải cứu hàng trăm người trong những ngày qua, trong đó có nhiều công dân nước ngoài.

Al-Shabab - nhóm có quan hệ với tổ chức khủng bố IS, đã gây ra nhiều vụ tấn công bạo lực suốt ba năm qua ở tỉnh Cabo Delgado, khu vực giàu khí đốt tự nhiên ở Mozambique. Bạo lực tại tỉnh này đã buộc khoảng 700.000 người phải rời bỏ nhà cửa đi lánh nạn. Thống kê chưa đầy đủ đã có hơn 2.600 người đã thiệt mạng trong các cuộc xung đột do al-Shabab gây ra, trong đó hơn một nửa là dân thường.

Giới phân tích nhận định, đúng như dự báo sau thất bại ở Trung Đông, tàn quân của IS sẽ quay sang châu Phi và châu Á để xây dựng căn cứ, lực lượng để tiếp tục hành động khủng bố. Đây cũng là viễn cảnh nhiều tổ chức quốc tế và các quốc gia quan tâm và tìm giải pháp để ngăn chặn.

HN tổng hợp